Spadek - ogół cywilnych, majątkowych praw i obowiązków zmarłej osoby fizycznej, czyli spadkodawcy, które z chwilą jej śmierci przechodzą w wyniku dziedziczenia na inne osoby, czyli spadkobierców Cesarstwo Rzymskie. Wielkie imperium, które w czasie swojej...
Liczba, jest podstawowym pojęciem matematyki, które powstało w świadomości człowieka na wiele tysięcy lat przed naszą erą, a następnie kształtowało się i rozwijało wraz z rozwojem cywilizacji i kultury. Z chwilą, gdy rozróżnienie między „jeden” i „wiele”-...
Oko, narząd zmysłu przystosowany do odbierania bodźców świetlnych (wzrok). Oko kręgowców, funkcjonujące na zasadzie ciemni optycznych. Składa się ono z gałki ocznej i narządów pomocniczych — głównie zewnętrznych mięśni gałki ocznej, aparatu łzowego, spojówki i...
Cecha podzielności przez 2 Liczba jest podzielna przez 2 jeżeli jej ostatnia cyfra jest parzysta lub jest nią zero. Przykłady: 12, 48, 100, 124 Cecha podzielności przez 3 Liczba jest podzielna przez 3 jeżeli suma jej cyfr tworzy liczbę podzielną...
1. Odpowiednie stanowisko pracy. 1.1. Monitor i klawiatura. 2. Pomieszczenie. 2.1. Meble. 3. Zabezpieczenie warunków zdrowotnych. 3.1. Ustawienie komputerów. 3.2. Oświetlenie. 4. Sprzęt pomocniczy. 5. Literatura Praca przy komputerze może...
Tajemice światła w czwartki I-Chrzest Pana Jezusa w Jordanie II-Wesele w Kanie Galilejskiej III-Głoszenie Królestwa Bożego IV-Przemienienie na górze Tabor V-Ustanowienie Eucharystii Tajemice radosne w poniedziałki, soboty I - Zwiastowanie NMP II -...
I. Informacje ogólne Nazwa antyk pochodzi od łacińskiego słowa antiquus i oznacza dawny. Za początek antyku (inaczej starożytności) przyjmuje się przełom wieków IX i VIII p.n.e., za koniec - okres pomiędzy IV a VI wiekiem n.e., najczęściej rok 476, czyli datę...
W epoce średniowiecza, w życiu społecznym i kulturowym dominowała religia. Ona to ukształtowała literaturę i wzory do naśladowania w ówczesnych czasach. Należały do nich: ideał świętego i ascety, ideał władcy i ideał rycerza. W średniowiecznej Francji powstawały...
My name is (imię i nazwisko) , I come from *Poland ( opcjonalnie ). I'm ( wiek ) years old. I was born on ( data urodzenia ) in ( miasto ). I started my education in ( data rozpoczęcia szkoły ) at a primary school. After six years, I...
Dziesięcioro przykazań. Dekalog. Jam jest Pan Bóg twój, który cie wywiódł z ziemi egipskiej z domu niewoli. 1. Nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną. 2. Nie będziesz brał imienia Pana Boga swego na daremno. 3. Pamiętaj , abyś dzień świety święcił. 4....
Geneza utworu Sytuacja polityczno-społeczna Polski i Europy po I wojnie światowej I wojna światowa zakończyła się w 1918 roku. Przyniosła ze sobą ogromną liczbę ofiar w ludziach i zniszczenia na nieznaną wcześniej skalę. Była pierwszym zbrojnym konfliktem,...
Czas i miejsca akcji utworu Akcja powieści rozgrywa się na przestrzeni lat. Rozciąga się od rewolucji w Rosji w 1917 roku do lat powojennych. Przedstawione zdarzenia odbywają się w wielu miejscach. W Baku czytelnik widzi dom Baryków, okopy, cmentarz. Cezary Baryka...
Przedwiośnie jest powieścią polityczną . Podstawowe cechy tego gatunku powieściowego to: Dotyczy aktualnej dla czasu napisania tematyki politycznej (odzyskanie przez Polskę niepodległości, nadawanie kształtu państwu); Jego akcja osadzona jest w czasie...
Kontynuacje i nawiązania Utwory, w których, podobnie jak w Przedwiośniu Żeromskiego, zawarta jest wizja rewolucji społecznej to między innymi: Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia; Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy; Włodzimierz Majakowski, Lewą marsz;...
Informacje podstawowe Powieść Stefana Żeromskiego Przedwiośnie podzielona jest na cztery odcinki: Rodowód, Część pierwsza. Szklane domy, Część druga. Nawłoć i Część trzecia. Wiatr od wschodu. Podzielone są one na mniejsze, oddzielone od siebie fragmenty tekstu....
Podstawowe informacje o bohaterze Cezary Grzegorz Baryka jest głównym bohaterem Przedwiośnia, powieści Stefana Żeromskiego. Pochodzi z rodziny o polskich tradycjach szlacheckich. Jego pradziad, Kalikst, brał udział w powstaniu listopadowym, wskutek czego stracił...
Podstawowe informacje o bohaterze Antoni Lulek to jedna z postaci pojawiających się w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego. Koleguje się z głównym bohaterem utworu, Cezarym Baryką. Studiuje prawo na uniwersytecie, na jednym ze starszych roczników. Jest zaciekłym,...
Podstawowe informacje o bohaterze Szymon Gajowiec jest jedną z postaci występujących w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego. Poznajemy go już na początku powieści. Wspomnienia o nim snuje matka Cezarego Baryki, Jadwiga Dąbrowska. Gajowiec i Dąbrowska poznali się w...
Podstawowe informacje o bohaterce Laura Kościeniecka (później Barwicka) to jedna z bohaterek pojawiających się w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego. Należy do stanu szlacheckiego. W momencie, kiedy czytelnik ją poznaje, od dwóch lat jest wdową po panu Kościenieckim....
1. Jak dobrze napisać opis? 2. Opis przedmiotu 3. Opis postaci 4. Opis miejsca 5. Opis sytuacji 6. Opis przeżyć wewnętrznych 7. Opis obrazu Definicja opisu Opis za Słownikiem Języka Polskiego PWN 1. wypowiedź lub tekst, w których są opisane jakieś...
Recenzja to subiektywny tekst. Wyrażamy w nim swoją osobistą opinię na temat wydarzenia (np. koncertu, wystawy), książki, filmu czy gry. Recenzja powinna spełniać trzy funkcje: • Informacyjna – Czego się dowiedziałem? – Kto? co? gdzie? kiedy? dlaczego? •...
Definicja charakterystyki Charkaterystyka za Słownikiem Języka Polskiego PWN 1. opis cech charakteryzujących kogoś lub coś; 2. ukazanie cech zewnętrznych i wewnętrznych osoby lub postaci literackiej; 3. zależność między pewnymi wielkościami rozważanymi...
Definicja opowiadania Opowiadanie za Słownikiem Języka Polskiego PWN 1. to, co jest opowiadane; 2. niewielki utwór pisany prozą, ograniczony zwykle do jednego wątku fabularnego. Opowiadanie jest formą narracji, która przedstawia tok wydarzeń, najczęściej...
Adam Niezgódka to rudowłosy chłopiec. Ma dwanaście lat i od pół roku jest w Akademii pana Ambrożego Kleksa, gdzie przyjmowano tylko chłopców z imionami na A. Czasem wysyłano ich do bajek po różne rzeczy. Wyróżniający się nagradzani byli piegami. Piegi to też...
Podstawowe informacje o bohaterze Adam Niezgódka ma dwanaście lat i od pół roku jest w Akademii pana Ambrożego Kleksa. Prowadzi pamiętnik, z którego dowiadujemy się o jego przygodach w Akademii. Charakterystyka zewnętrzna Rudowłosy chłopiec....
Podstawowe informacje o bohaterze Ambroży Kleks – profesor, uczony. Twórca akademii dla chłopców, w której przebywa dwudziestu czterech chłopców, a imiona wszystkich zaczynają się na literę A. Ma swoje własne bajki i szpaka Mateusza. Charakterystyka zewnętrzna...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji: Czasy słowiańskie, bliżej nieokreślone. Na podstawie ilustracji, zastosowanej terminologii, warstwy leksykalnej, imion i faktów należy uznać, że akcja dzieje się w średniowieczu. Miejsce akcji: Bliżej...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Francja, lata 60. XX wieku; bliżej nieokreślony - w opowiadaniu Uciekam z domu narrator podaje informację: „pracować nie mogłem, bo akurat był czwartek” – jest ona o tyle istotna, że od 1882 r. do 1972 r. we Francji...
Najmilsza pamiątka Pani zapowiedziała wizytę fotografa. Niestety, nie udało się zrobić zdjęcia. Fotograf „nic nie powiedział, tylko sobie poszedł”. W trakcie przygotowań bowiem co chwila coś przeszkadzało dzieciom w ustawieniu się do zdjęcia. Kiedy już w końcu...
Łamignat skarży się na niemoc. Czarownica Jaga, jego żona, wręcza mu magiczną fujarkę. Jak będzie potrzeba, ma w nią zadąć. Tymczasem Hegemon, przywódca zbójcerzy, przygotowuje się do natarcia na gród Mirmiła. Zbiera grupę zwiadowców. Po drodze spotyka w lesie...
Podstawowe informacje o bohaterze Mikołajek, bohater powieści René Goscinny’ego, Jean-Jacquesa Sempégo pod tym samym tytułem, to chłopiec w młodszym wieku szkolnym. Z jego relacji, w których wymienia na pierwszym miejscu „swoją panią”, wynika, że chodzi do szkoły...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji W powieści nie ma żadnej konkretnej informacji o czasie narracji. Pojawiają się jednak sygnały, na podstawie których da się mniej więcej ten czas określić. Oto np. babcia jednego z bohaterów, sanitariuszka z czasów...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Czas realny utworu – czas drugiej wojny światowej, bitwa o Anglię, nie wiadomo, ile dokładnie dni, przerwa (wiadomo, że bohaterowie nie muszą chodzić do szkoły). Czas w Narnii – od zimy do wiosny (czas w Narnii...
Podstawowe informacje o bohaterze Piotr jest jednym z głównych bohaterów utworu Lew, czarownica i stara szafa C.S. Lewisa. Jest najstarszy. Ma brata Edmunda i dwie siostry: Zuzannę i Łucję. Chodzi do szkoły. Pochodzi z Londynu. Zostaje wysłany razem z rodzeństwem...
Podstawowe informacje o bohaterze Zuzanna jest jedną z głównych postaci powieści Lew, czarownica i stara szafa C.S. Lewisa. Ma dwójkę młodszego rodzeństwa: Edmunda i Łucję oraz starszego brata, Piotra. Chodzi do szkoły. Pochodzi z Londynu. Zostaje wysłana razem z...
Podstawowe informacje o bohaterze Aslan – Wielki Lew jest jedną z głównych postaci powieści C.S. Lewisa Lew, czarownica i stara szafa. Jest postacią fantastyczną. To król puszczy, syn Wielkiego Władcy-Zza-Morza. Pojawia się ponownie w Narnii, by (jak głosi...
Podstawowe informacje o bohaterze Biała Czarownica jest jedną z głównych postaci powieści C.S. Lewisa Lew, czarownica i stara szafa. Jest postacią fantastyczną. To samozwańcza królowa Narnii. Jej panowaniu towarzyszy wieczna zima i nigdy nie ma Bożego Narodzenia....
Podstawowe informacje o bohaterze Edmund jest jednym z głównych bohaterów utworu Lew, czarownica i stara szafa C.S. Lewisa. Pochodzi z Londynu. Ma starszego brata Piotra i dwie siostry: starszą – Zuzannę i młodszą – Łucję. W czasie przerwy wakacyjnej zostaje razem...
Piotr, Zuzanna, Edmund i Łucja – rodzeństwo z Londynu przyjeżdża na wieś, do domu profesora, by tam przeczekać bombardowanie miasta. Stary dom, w którym mieszka profesor, jego gosposia i jej trzy pomocnice mają wiele tajemnic. Wielu ludzi przybywa, by go zwiedzać....
Podstawowe informacje o bohaterze Łucja jest jedną z głównych postaci powieści Lew, czarownica i stara szafa C.S. Lewisa. Jest najmłodsza z czwórki rodzeństwa. Pochodzi z Londynu. Zostaje wysłana razem z braćmi i siostrą na wieś, do domu Profesora, by tam...
Podstawowe informacje o bohaterze Szpak Mateusz to jeden z bohaterów utworu Jana Brzechwy Akademia Pana Kleksa. Mieszka tam na trzecim piętrze. W ciągu dnia często siedzi w tylnej kieszeni surduta Pana Kleksa i mu pomaga. Mówi tylko końcówki wyrazów. Kiedyś był...
Podstawowe informacje o bohaterze Felix Polon – bohater cyklu Rafała Kosika Felix, Net i Nika – ma 13 lat. Obecnie jest uczniem Gimnazjum im. prof. Stefana Kuszmińskiego. Mieszka i uczy się w Warszawie. Jego tata jest inżynierem – wynalazcą, konstruktorem, zaś...
Prolog Po zakończeniu pracy banku w pomieszczeniu gospodarczym ukryło się trzech zamaskowanych mężczyzn. Obezwładnili sprzątaczkę, panią Lucynę i włamali się do bankowego skarbca. Rozdział 1. „Pierwszy dzień w szkole” Po uroczystości rozpoczęcia roku...
Podstawowe informacje o bohaterze Net Bielecki jest uczniem I klasy gimnazjum warszawskiego. Pochodzi z zamożnej rodziny. Mieszka z rodzicami na najwyższym piętrze dwudziestopiętrowego apartamentowca w Centrum. Mieszkanie jest nowocześnie urządzone, z przeszklonym...
Podstawowe informacje o bohaterze Nika to 13-letnia uczennica klasy Ia gimnazjum w Warszawie, współtowarzysz przygód Felixa i Neta. Rodzice Niki nie żyją (jej mama zmarła, kiedy dziewczyna miała sześć lat, a tata zmarł 2 lata temu; jak mówiła – jej tata był...
Pan Tomasz to mieszkaniec jednej z warszawskich kamienic, z zawodu mecenas. Zawsze elegancki i wytworny, miał powodzenie u kobiet, ale nie udało mu się jednak ożenić. Kiedy zestarzał się, zrezygnował z pracy prawnika, a oszczędności pozwoliły mu zgromadzić w...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Czas bliżej nieokreślony, ale w noweli pojawia się wiele faktów potwierdzających wiek XIX, m.in: • katarynki – bardzo popularne w tym czasie, w małych miasteczkach podczas odpustów i jarmarków; kojarzą się z...
Podstawowe informacje o bohaterze Pan Tomasz, bohater Katarynki Bolesława Prusa, jest prawnikiem (mecenasem). Mieszka w Warszawie, wynajmuje mieszkanie w kamienicy. Obecnie jest na emeryturze. Charakterystyka zewnętrzna W młodości miał czuprynę i ostro...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Można go nazwać „czasem magicznym”, baśniowym. Bliżej nieokreślony, przenosi czytelnika w świat zjawisk i postaci fantastycznych. Z pewną ostrożnością można określić to jako „dawno, dawno temu…”, ale trzeba pamiętać,...
Rozdział 1. „Nieproszeni goście” Pewnego ranka do domu Bilba zawitał czarodziej Gandalf. Poinformował Hobbita o tym, że wysyła go na wyprawę. Wychodząc, zrobił znak na drzwiach wejściowych, dzięki któremu trafili wszyscy inni współuczestnicy wyprawy, krasnoludy:...
Podstawowe informacje o bohaterze Gandalf, bohater Hobbita J.R.R. Tolkiena, jest postacią pierwszego planu. To czarodziej, jeden z mędrców, dobry duch Śródziemia. Poruszał się często na siwym koniu. Charakterystyka zewnętrzna Czarodziej rozpoznawalny był po...
Podstawowe informacje o bohaterze Thorin Dębowa Tarcza to pierwszoplanowy bohater powieści J.R.R. Tolkien Hobbit. Potomek królewskiego rodu krasnoludów. Charakterystyka zewnętrzna Ogromny dostojny krasnolud z błękitnym kapturem. Musiał być dużego wzrostu i...
Podstawowe informacje o bohaterze Bilbo Baggins to główny bohater powieści J.R.R. Tolkiena Hobbit czyli tam i z powrotem. To jedna z postaci literackich stworzonych przez Tolkiena w tzw. mitologii Śródziemia. Hobbici należą do rasy o nieznanym pochodzeniu, ale...
Akcja toczy się w Afryce w XIX wieku. Budowany jest Kanał Sueski. Działa też Mahdi i jego zwolennicy, którzy chcą uniezależnić Sudan od Egiptu i Anglii – powstanie Mahdiego. Bohaterami są czternastoletni Staś Tarkowski i ośmioletnia Nel Rawilson. Matką Stasia była...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się pod koniec XIX wieku. Mowa jest o budowie Kanału Sueskiego. Prace rozpoczęto w 1859 roku. Kolejne wspomniane wydarzenie historyczne to powstanie Mahdiego. Ze względu na to, że pod koniec utworu mowa...
Podstawowe informacje o bohaterze Nel, bohaterka W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza, z pochodzenia była Angielką. Miała osiem lat. Jej matka zmarła, gdy dziewczynka miała trzy lata. Wychowywał ją ojciec, który był jednym z dyrektorów kompanii Kanału...
Podstawowe informacje o bohaterze Staś Tarkowski, bohatera W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza, był czternastoletnim chłopcem. Nazywano go dzieckiem pustyni, bo urodził się w Port Saidzie i wychował w Afryce. Jego ojciec to Polak – starszym inżynierem...
Akcja utworu toczy się w Budapeszcie w 1889 roku. Bohaterami są uczniowie czwartej klasy, którzy po lekcjach spotykają się na placu nazywanym przez nich Placem Broni. I Pewnego marcowego dnia, pod koniec lekcji fizyki, chłopcy już nie uważali, tylko...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się w ciągu kilku wiosennych, marcowych dni pod koniec XIX wieku – prawdopodobnie w 1889 roku. Poznajemy losy chłopców od momentu zabrania kulek Nemeczkowi przez Pastorów aż do bitwy o plac i śmierć...
Podstawowe informacje o bohaterze Ernest Nemeczek, bohater Chłopców z Placu Broni Ferenca Molnára, chodzi do czwartej klasy. Należy do grupy Chłopców z Placu Broni. Mieszka w Budapeszcie w małej, żółtej kamienicy przy ulicy Rakoszańskiej. Jego rodzina jest uboga....
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Czas akcji nie jest jasno określony. Może to być czas baśniowy. Utwór zaczyna się od przeczytania przez koguta ogłoszenia, a kończy, gdy bohaterowie wracają z cyrku. Miejsce akcji Miejsce akcji nie jest jasno...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Nie wiadomo, kiedy miało miejsce spotkanie Twardowskiego z diabłem. Jedynie podczas rozmowy bohaterów pada informacja, że minęło siedem lat od czasu podpisania cyrografu. Pojawienie się w tekście nazwy szczytu...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji i miejsce akcji Bliżej nieokreślone. Narrator wspomina jedynie o wzgórku za miastem i cudownym obrazie pod słupem (być może chodzi tu to tzw. świątek – drewniana rzeźba o treści religijnej znajdująca się na rogatkach...
Geneza utworu Utwór Juliusza Słowackiego W pamiętniku Zofii Bobrówny powstał 13 marca 1844 roku w Paryżu. Poeta poznał matkę Zosi – Joannę Bobrową już w 1831 roku w Dreźnie. Spotkali się ponownie w 1841 roku w Paryżu. Wtedy też zaprzyjaźnił się z Joanną Bobrową...
Józef Wybicki Józef Wybicki jest autorem Pieśni Legionów Polskich we Włoszech . Był pisarzem, politykiem i prawnikiem. Urodził się w 1747 roku niedaleko Kościerzyny. Szybko został wybrany na posła. W 1868 roku przystąpił do konfederacji barskiej. Po jej klęsce i...
Na podstawie tekstu Cecylii Niewiadomskiej Piast, [w:] Klechdy domowe , Nasza Księgarnia, 1986. Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się w czasie legendarnym, podczas rządów króla Popiela. Miejsce akcji Akcja toczy się niedaleko...
Na podstawie tekstu Stanisława Świrko Orle gniazdo, [w:] Baśnie i legendy polskie , Nasza Księgarnia, 1997. Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się w czasie legendarnym, odnosi się do początków istnienia państwa polskiego. Miejsce...
Na podstawie tekstów: Józefa Ignacego Kraszewskiego Pieśń Słowana , [w:] Klechdy domowe, Nasza Księgarnia, 1986 oraz Mariana Orłonia O Wandzie, co nie chciała Niemca , [w:] Baśnie i legendy polskie, Nasza Księgarnia, 1997. Elementy świata przedstawionego...
Na podstawie tekstu Cecylii Niewiadomskiej Piast, [w:] Klechdy domowe , Nasza Księgarnia, 1986. Za rządów Popiela, niedaleko Kruszwicy mieszkał bogaty kmieć (chłop), Piast kołodziej (wyrabiający wozy). Gdy jego syn kończył siedem lat, zaprosił gości, by wyprawić...
Na podstawie tekstu Stanisława Świrko Orle gniazdo, [w:] Baśnie i legendy polskie , Nasza Księgarnia, 1997. Trzech braci: Lech, Czech i Rus wyruszyli, by założyć własne państwa. Lech ruszył na północ. Długo szedł, aż spodobała mu się równina nad Wartą i...
W grodzie Kraka, pod górą, w pieczarze zadomowił się smok, który pożera trzodę, ludzi i niszczy ogniem to, co napotka na swej drodze. Krak postanawia zawołać Skubę, który ma przygotować żarło dla smoka – wołu, owce wypchane siarką i smołą. Smok pożera wszystko, co...
Podstawowe informacje o bohaterze Julia Capuletti, bohaterka dramatu Romeo i Julia Szekspira, to córka majętnych i wpływowych weneckich mieszczan. Poznajemy ją jako 14-letnią dziewczynkę, która jest dość posłuszna rodzicom i ma słabe pojęcie o życiu. Już w scenie...
Tragedię Szekspira rozpoczyna prolog, który przybiera formę sonetu. W ten dość kunsztowny sposób autor informuje odbiorców, iż akcja będzie rozgrywała się w Weronie i będzie przedstawiała historię dwóch zwaśnionych rodów, a także miłości, która doprowadzi do...
Podstawowe informacje o bohaterze Romeo Montecchi, tytułowy bohater tragedii Szekspira, to przede wszystkim bohater dynamiczny, młodzieniec, który z melancholika, introwertyka skupionego wyłącznie na sobie i swojej rzekomej nieszczęśliwej miłości do Rozaliny staje...
Geneza utworu Historia Romea i Julii, co zaskakujące, nie jest autorstwa Szekspira. Źródłem, z którego bezpośrednio czerpał Szekspir, był poemat epicki Arthura Brooke’a pod tytułem The Tragicall Historye of Romeus and Juliet . Brooke przetłumaczył natomiast...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Czas akcji nie jest określony. Wiadomo tylko, że działo się to „dawno, dawno temu”. Ramy czasowe utworu są niejednoznaczne. Utwór kończy się słowami: „żyli długo i szczęśliwie”. W zasadzie najważniejsze wydarzenia...
Dawno temu żył sobie wdowiec. Miał piękną córkę. Ożenił się z wdową, która miała dwie córki. Macocha okazała się wobec dziewczyny okrutna. Leniwe siostry traktowały ją jak służącą i nazywały Kopciuszkiem. Pewnego razu na królewskim zamku miał odbyć się bal....
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się w wigilię i Boże Narodzenie w XIX wieku. Prawdopodobnie dzieje się w roku 1861, gdyż duch obecnej wigilii Bożego Narodzenia opowiada Scrooge’owi, że „dotąd przeszło ich po ziemi tysiąc osiemset...
Akcja utworu rozpoczyna się w wigilię Bożego Narodzenia. Głównym bohaterem jest Ebenezer Scrooge . Człowiek ten jest bardzo bogaty, ale skąpy. Razem ze swoim wspólnikiem prowadzili interesy. Mieli dom handlowy. Wspólnik Marley zmarł w wigilię Bożego Narodzenia...
Podstawowe informacje o bohaterze Głównym bohaterem Opowieści wigilijnej Charlesa Dickensa jest Ebenezer Scrooge. Mieszka i pracuje w Londynie. Poznajemy go, gdy jest wigilia Bożego Narodzenia. Przez wiele lat interesy prowadził ze swoim wspólnikiem i...
Przyjaciel gratuluje Piotrowi ożenku. Widzi jednak z jego strony brak entuzjazmu, więc dopytuje się o powody rozgoryczenia. Piotr snuje więc bardzo szczegółową historię swojego małżeństwa. Kiedy poznali się, wiedział, że kobieta mieszka w mieście, jest zamożna i ma...
Geneza utworu Tadeusz Borowski w opowiadaniach zawartych w zbiorze Pożegnanie z Marią opisał wydarzenia podobne do tych, których był świadkiem, gdy przebywał w obozach znajdujących się na terenach Niemiec i Polski pod koniec II wojny światowej. Borowski został...
Tadek rozmawia z innymi więźniami przed barakiem. Jest upalny dzień i wszyscy chodzą nago. Główny bohater opowiadania oraz jego kolega – Francuz o imieniu Henri oraz znajomy Marsylczyk dyskutują o tym, że ostatnio ustały transporty ludzi do gazu. Henri wymienia...
Elementy świata przedstawionego Mając na uwadze gatunek utworu, przy omawianiu świata przedstawionego błędem interpretacyjnym byłoby odnoszenie się linearne do poszczególnych jego elementów. Zarówno czas akcji, jak i jej miejsce i bohaterowie są silnie nacechowane...
Rozdział 1. Narrator wraca myślami do czasów dzieciństwa. Jako sześciolatek, zainteresował się kiedyś książką Historie prawdziwe . Zainspirowany pewnym obrazkiem w tej książce i wiedziony swoją wyobraźnią, stworzył rysunek, ale dorośli nie odczytali go tak, jak...
Podstawowe informacje o bohaterze Mały Książę to główna i tytułowa postać książki Antoine’a de Saint – Exupéry’ego. Mieszka na asteroidzie B-612. Charakterystyka zewnętrzna To niezwykły, mały człowieczek. Narrator, chcąc go sportretować, mylił się jednak, co...
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja utworu rozpoczyna się w lecie 1939 roku, kiedy to drużyna „Buków” w czasie wakacji, po zdanej maturze wędruje po Beskidzie Śląskim. Utwór ma charakter relacji, więc wydarzenia są umiejscowione w konkretnym,...
„Słoneczne dni” Akcja utworu rozpoczyna się w czerwcu 1939 roku, kiedy to latem 23 Warszawska Drużyna Harcerska zwana „Pomarańczarnią”, a w utworze – „Bukami”, spędza czas na górskich wędrówkach po Beskidzie Śląskim. Poznajemy wtedy głównych bohaterów: Rudego –...
Podstawowe informacje o bohaterze Alek to Aleksy Dawidowski, jeden z bohaterów Kamieni na szaniec Aleksandra Kamińskiego. To postać rzeczywista. Urodził się 3 listopada 1920 roku w Drohobyczu. Był synem dyrektora Fabryki Karabinów, który za odmowę współpracy z...
Podstawowe informacje o bohaterze Rudy, bohater Kamieni na szaniec Aleksandra Kamińskiego, to tak naprawdę Jan Bytnar. Urodził się 6 maja 1921 roku w Kolbuszowej. Był maturzystą Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie w 1939 roku. Należał też do 23 Warszawskiej...
Podstawowe informacje o bohaterze Zośka to tak naprawdę Tadeusz Zawadzki, bohater rzeczywisty powieści Kamienie na szaniec Aleksandra Kamińskiego. Urodził się 24 stycznia 1921 roku w Warszawie. Był synem profesora chemii. Bardzo silnie związany był z matką, którą...
Z Chaosu wyłoniła się pierwsza para bóstw: Uranos – Niebo i Gaja – Ziemia. Z ich związku powstał ród tytanów (wśród nich najstarszy Okeanos) oraz młodsi cyklopi (kiklopowie) i sturęcy (hekatonchejrowie). Uranos jednak gardził młodszym potomstwem i strącił je w...
Demeter była powszechnie szanowaną i czczoną boginią całej żyjącej przyrody, rolników i ich plonów oraz spraw urzędowych. Miała córkę – Persefonę (Korę), która została porwana przez Hadesa, boga piekieł, podczas zbierania kwiatów. Mimo zakazu matki, Kora zerwała...
Herakles (Herkules) był synem Zeusa i królowej Alkmeny. Gdy był dzieckiem, ojciec położył go przy piersi bogini Hery. Niezadowolona bogini odtrąciła dziecko, a z ulanych kropel mleka powstała Droga Mleczna. Już od początku życia Herakles udowadniał swoją niezwykłą...
Tezeusz był synem Ajgeusa i Ajtry. Gdy był dzieckiem, ojciec porzucił ich rodzinę. Już dorosły, Tezeusz udał się do ojca – króla Aten. Gdy ojciec rozpoznał w nim swojego syna, Tezeusz postanowił zyskać przychylność ludu i zmierzyć się z Minotaurem – potworem o byczej...
Orfeusz i Eurydyka tworzyli wspaniałą, kochającą się parę. On był królem, którego śpiew i gra na lutni zachwycały wszystkich. Ona była nimfą drzewną, wzbudzającą zachwyt swoją urodą i wdziękiem. Gdy pewnego dnia wśród łąk zobaczył ją Aristajos, zachwycił się jej...
Geneza utworu Opowiadania, które znajdują się w zbiorze Pożegnanie z Marią (w tym także Ludzie, którzy szli) , dotyczą sytuacji więźniów przebywających w obozie koncentracyjnym. Borowski, opisując wydarzenia i postacie, bazował na własnych doświadczeniach. Na...
Więźniowie z obozu sadzą kwiaty i tworzą ogródki warzywne nieopodal bloków. Tadek i jego koledzy dostrzegają, że drogą biegnącą obok lagru idą ludzie transportowani z mniejszych i większych miejscowości do pracy lub do komór gazowych. Więźniowie nie przejmują się...
Typ liryki W wierszu Tadeusza Gajcego podmiot liryczny wypowiada się, używając czasowników w 1 os. l. poj. („jestem”, „wiem”, „znam”). Oznacza to, że utwór można określić mianem liryki bezpośredniej. Tekst jest wyznaniem i świadectwem człowieka, który żyje w...
Typ liryki Opowieść małżonki świętego Aleksego jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie. To Famijana, małżonka świętego Aleksego. Tytuł utworu sugeruje, że mamy do czynienia z „opowieścią”. Istotnie – podmiot...
Typ liryki Wiersz reprezentuje typ liryki pośredniej, niemniej jednak podmiot liryczny zwraca się bezpośrednio do „miłości kochanej ojczyzny”. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiot liryczny nie ujawnia się, ale z treści utworu możemy wnioskować, że jest...
Typ liryki Psalmy reprezentują typ liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiotem lirycznym jest człowiek wierzący, który w Psalmie 13, patrząc w niebo, błaga Pana o lepsze życie, natomiast w Psalmie 47 wychwala Boga za wszystkie dary i...
Typ liryki Biedny chrześcijanin patrzy na getto Czesława Miłosza to przykład liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny ujawnia się jednak dopiero w dwóch ostatnich strofach: „Cóż powiem mu, ja, Żyd Nowego Testamentu, / Czekający od dwóch tysięcy lat na powrót...
Geneza utworu Traktat moralny Czesława Miłosza został opublikowany w 1948 r. w Waszyngtonie. Utwór (podobnie jak inne dzieło tego autora – powstały w 1951 r. Zniewolony umysł ) dotyczy wojny i jej konsekwencji dla każdego człowieka. Polski noblista (tak jak...
Typ liryki Wiersz Czesława Miłosza Przypowieść o maku wszedł w skład poematu Świat ( poema naiwne ), który powstał w 1943 roku. Poemat był reakcją na koszmar wojenny i jednocześnie pokazywał ucieczkę w świat dzieciństwa, świat prosty, naiwny, szczery i spokojny....
Typ liryki Utwór Czesława Miłosza Walc jest jednym z najbardziej znanych wierszy, które powstały podczas wojny. Napisany w 1942 roku w okupowanej Warszawie wszedł do wydanego tuż po wojnie tomu Ocalenie, w którym poeta zastanawia się nad kondycją człowieka...
Geneza Psalmy powstawały na przestrzeni kilku wieków, tj. prawdopodobnie między XI a III w. p.n.e. Łączy się je przede wszystkim z osobą izraelskiego króla Dawida o wybitnym talencie muzycznym (żyjącego między 1040 p.n.e a 970 p.n.e). Był on ojcem króla Salomona...
Typ liryki Utwór Jana Lechonia Herostrates jest przykładem liryki bezpośredniej i równocześnie liryki podmiotu zbiorowego, a także zwrotu do adresata. Osoba mówiąca w utworze używa naprzemiennie zaimków i czasowników w 1 os. l. poj. oraz form w 1 os. l. mnog....
Geneza utworu Pieśń nad Pieśniami , jak wskazuje tytuł, to pieśń najwybitniejsza, najdoskonalsza, górująca ponad wszystkimi innymi. Ma więc ona także szczególne miejsce w Starym Testamencie i w całym Piśmie Świętym . Nie istnieją żadne przesłanki co do autorstwa...
Typ liryki Wiersz wolny Józefa Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot ujawnia się w utworze i używa czasowników w 1 os. l. poj. Ze względu na temat tekst przynależy do liryki wyznania oraz refleksyjnej. Osoba mówiąca wyjawia swoje uczucia do...
Typ liryki Rymowany, stroficzny (podzielony na sześć dystychów) wiersz Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej ze względu na temat można zaklasyfikować do liryki miłosnej. Bohaterka wiersza – młoda kobieta wypowiada się, używając czasowników w 1 os. l. poj. Oznacza to, że...
Typ liryki Rymowany, czterowersowy utwór Miłość jest przykładem liryki miłosnej, a także zwrotu do adresata i liryki bezpośredniej, ponieważ podmiot liryczny używa czasowników w 1 os. l. poj. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiotem lirycznym w utworze...
Typ liryki Utwór Nike jest przykładem liryki zwrotu do adresata. Nieujawniająca się wprost osoba mówiąca zwraca się do miłości, którą porównuje do starożytnej bogini (a w zasadzie do jej posągu w Paryżu w Luwrze). Ze względu na temat utwór określić można mianem...
Geneza utworu i znaczenie tytułu Profesor Andrews w Warszawie to jedenaste opowiadanie Olgi Tokarczuk pochodzące z tomu Gra na wielu bębenkach . Tom został wydany po raz pierwszy w 2001 r. i zdobył nominację do Nagrody Nike i nagrodę czytelników. Biorąc pod...
Typ liryki Wiersz Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej, która jednak dopiero w ostatnim wersie okazuje się taką być: „tuli do mnie dziecięce policzki / chroni przed złem”. Cztery wcześniejsze strofy przywodzą na myśl typ liryki opisowej – podmiot...
Typ liryki Czechowicz w utworze Przedświt połączył dwa rodzaje liryki – pośrednią fabularną oraz zwrotu do adresata. W wierszu występuje opis jeźdźców na koniach i przyrody, który posiada symboliczne znaczenie związane z historią Polski. Postać prezentująca...
Typ liryki Nieregularny, wolny wiersz o kompozycji klamrowej (na początku i na końcu utworu pojawiają się podobne motywy) Józefa Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej. Na podstawie wiedzy o życiu i twórczości Czechowicza można stwierdzić, że tekst...
Typ liryki Utwór Mury jest przykładem liryki pośredniej fabularnej. W hymnie Solidarności mowa jest o bardzie, który, poprzez swoją twórczość, porusza tłumy, jednak ludzie po pewnym czasie przekształcają znaczenie pieśni. Biorąc pod uwagę refren, można...
Geneza utworu Dukaj, pisząc opowiadanie Katedra , które zostało opublikowane w 2000 r., w zbiorze W kraju niewiernych , nawiązywał do twórczości katalońskiego architekta, Antoniego Gaudiego, który w 1883 r. podjął się budowy Świątyni Pokutnej Świętej Rodziny...
Główny bohater i narrator pierwszoosobowy – ksiądz Pierre Lavone leci na wahadłowcu kierowanym przez program „Rozmaryn” wraz z doktorem Wasojfemgusem, który podczas wyprawy znajduje się w stanie zwanym „zaślepem”, podczas którego nie rozmawia z towarzyszem podróży....
Typ liryki Ojczyzna Chochołów to wiersz pochodzący z tomu Wolność tragiczna z 1936 r. Jest to przykład liryki bezpośredniej, na co wskazują zaimki np. „nas”. Utwór to również przykład liryki zwrotu do adresata, gdyż druga i trzecia strofa rozpoczynają się...
Typ liryki Wiersz Tadeusza Gajcego Wczorajszemu jest przykładem liryki zwrotu do adresata. Świadczą o tym chociażby anaforyczne wersy rozpoczynające pierwszą i drugą strofę od słowa „ufałeś”. Wiesz przybiera charakter monologu lirycznego skierowanego, jak...
Geneza utworu i znaczenie tytułu Pan Cogito to piąty tom poetycki Zbigniewa Herberta wydany w roku 1974. Zbigniew Herbert wydał go dokładnie w wieku 50 lat, już jako poeta dojrzały. Przygotowywał ten tom w latach 1962-1973, a późniejsza krytyka uznała go za...
Geneza utworu Nowela „ Rozdziobią nas kruki, wrony ” została opublikowana w 1895 r. w Krakowie razem z innymi opowiadaniami i nowelami autora Przedwiośnia . Stefan Żeromski, obawiając się cenzury i konsekwencji wydania dzieła podejmującego temat heroicznej walki...
Podstawowe informacje o bohaterze Szymon Winrych, bohater noweli „ Rozdzióbią nas kruki, wrony ” Stefana Żeromskiego, to pseudonim nadany Andrzejowi Boryckiemu – powstańcowi, który przewozi pałasze i karabiny dla polskich oddziałów. Bohater wywodzi się ze...
Stworzenie świata i człowieka (Rdz, 1, 1-31 oraz Rdz 2, 1-4) Streszczenie Po stworzeniu nieba i ziemi, Bóg najpierw oddzielił światłość od ciemności (dzień pierwszy), potem oddzielił wodę od nieba (dzień drugi). Gdy tak się stało, zgromadził wszystkie wody w...
Typ liryki Powstały w 1918 r. (opublikowany w zbiorze Karmazynowy poemat wydanym w 1920 r.) rymowany wiersz Leszka Serafinowicza, który pisał pod pseudonimem Jan Lechoń, jest przykładem liryki pośredniej, fabularnej. Podmiot w utworze nie ujawnia się i nie używa...
Typ liryki Utwór jest przykładem liryki bezpośredniej i zwrotu do adresata (podmiot w pierwszym wersie odnosi się do Warszawy, a w ostatnich – do pieśni i czytelników, przyszłych pokoleń Polaków oraz Warszawiaków). Postać mówiąca używa czasowników w 1 os. l. poj.,...
Typ liryki Wiersz Kazimierza Wierzyńskiego Kufer jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny już w pierwszym wersie używa zaimka „mój powrót”, potem również pojawiają się zaimki: „moja ojczyzna”, „mój wielki majątek” i czasowniki w 1. os. l.p., np....
Typ liryki Wiersz Wierzyńskiego Zielono mam w głowie to typ liryki bezpośredniej, której podmiotem lirycznym jest najprawdopodobniej poeta. O typie liryki świadczą przede wszystkim czasowniki w 1 os. l.p., np. „mam”, „rozdają”, ale też zaimki, np.: „mych”, „mi”....
Typ liryki Już sam tytuł tekstu Tadeusza Gajcego wskazuje na typ liryki bezpośredniej („na ciebie i na mnie czeka”), w której podmiot liryczny to człowiek czasu wojny, czasu apokalipsy spełnionej, wypowiadający się trochę w swoim, a trochę w imieniu całej...
Typ liryki Już pierwszy wers utworu Haliny Poświatowskiej – „Jestem Julią” – wskazuje drogę interpretacyjną. Mamy tu do czynienia z liryką bezpośrednią, w której dwudziestotrzyletnia Julia, w formie monologu lirycznego, mówi o swej, dość nieszczęśliwej miłości. O...
Typ liryki Początkowe wersy sprawiają wrażenie, że wiersz Haliny Poświatowskiej jest przykładem liryki pośredniej („tutaj leży Izold jasnowłosa”), jednak w ostatniej strofie ujawnia się podmiot liryczny: „i wiem że się nieodwołalnie stanie”. Mamy więc do czynienia...
Typ liryki Wiersz Marcina Świetlickiego jest przykładem liryki bezpośredniej, choć wiemy o tym dopiero z ostatniej strofy, w której pojawiają się czasowniki w 1 os. l.p.: „Patrzę w oko smoka / i wzruszam ramionami”. Sensy utworu Tytuł wiersza, bardzo często...
Typ liryki Wiersz Marcina Świetlickiego Olifant należy do liryki bezpośredniej. Świadczą o tym czasowniki w 1 os. l.p., np.: „przyszedłem”, „zobaczyłem”, mam”. Podmiotem lirycznym jest mężczyzna, który przychodzi do kobiety, by się kochać. Sensy utworu W 1996...
Geneza utworu Utwór Miejsce (wraz z 14 innymi opowiadaniami) należy do zbioru Opowieści galicyjskie . Teksty Stasiuka były początkowo publikowane w „Tygodniku Powszechnym”. W 1995 r. autor wydał tom z tekstami prozatorskimi, w których ukazał realia życia ludzi...
Opowiadanie Stasiuka składa się z kilku fragmentów. Ich elementem wspólnym jest miejsce, czyli, jak pisze autor, „punkt i nieuchwytna przestrzeń”. W utworze występują dwa plany – przeszłość przenika się z teraźniejszością w rozważaniach opowiadacza, który, patrząc na...
Geneza utworu Księga Koheleta, obok Księgi Hioba, zaliczana jest do tekstów mądrościowych, inaczej dydaktycznych, Starego Testamentu. Analizy językowe wykazały, że powstała najprawdopodobniej pod koniec III lub na początku II wieku p.n.e. w kręgach związanych ze...
Pierwszy rozdział Księgi Koheleta mówi o tym, iż wszystko na świecie jest powtarzalne – słońce wschodzi i zachodzi, rzeki płyną do morza, a wiatry nieustannie wieją w tych samych kierunkach. Ponieważ nie ma nic nowego na świecie, wszystko jest marnością i „pogonią za...
Geneza utworu Opowiadanie Górą „Edeki ” należy do tomu Prawo prerii , zbioru czterdziestu sześciu miniatur, opowiadań Marka Nowakowskiego, które po raz pierwszy wydane zostały w 1999 r. Jest to poniekąd data symboliczna. To dziesięć lat po wyborach...
Akcja opowiadania rozgrywa się w zatłoczonym mieście. W centrum trudno znaleźć miejsce do zaparkowania, dlatego słychać hałas klaksonów i zgrzyt hamulców. Samochody parkują na trotuarze dla pieszych lub szukają okazji, by gdzieś się wcisnąć. Kiedy w pewnym momencie...
Geneza utworu Urodzony w 1935 r. Marek Nowakowski to pisarz, który początkowo znany był z wielu opowiadań kierowanych do zwykłych ludzi. Ich bohaterami byli najczęściej ludzie z tak zwanego marginesu społecznego. Do takich utworów zaliczyć można np. teksty:...
Typ liryki Rymowany wiersz Perła napisany w 1994 r. w Somonino stanowi przykład liryki pośredniej, lecz także opisowej. Kobieta charakteryzowana jest przez czynność, którą wykonuje. W utworze ukazana została tajemnicza (nienazwana po imieniu) bohaterka. W...
Typ liryki Wiersz Jarosława Marka Rymkiewicza jest przykładem liryki bezpośredniej, choć widać to dopiero od siódmego dystychu, kiedy pojawiają się zaimki: „mnie”, „nasze”. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiotem lirycznym jest poeta (nie należy go łączyć...
Typ liryki Początkowo wydaje się, że wiersz Rymkiewicza jest przykładem liryki pośredniej, jednak ostatni wers brzmi: „Mnie czyniący co uczynisz teraz Panie”, a więc podmiot liryczny ujawnia się i jest to człowiek modlący się do Boga. Koncept tego utworu osadzony...
Geneza utworu Podróże z Herodotem zostały wydane w 2004 r., a więc trzy lata przed śmiercią Ryszarda Kapuścińskiego, który do dziś uznawany jest za „cesarza reportażu”, czyli najwybitniejszego i najbardziej cenionego zagranicą polskiego reportażystę....
Podróże z Herodotem to zbiór reportaży, które opowiadają o tym, jak Kapuściński podróżował po świecie z egzemplarzem Dziejów Herodota . Książka zaczyna się od wspomnień z czasów studiów historycznych, kiedy Kapuściński nie miał pojęcia o dokonaniach Herodota....
Geneza utworu Akcja powieści Droga donikąd rozgrywa się w podwileńskiej wsi, a także w samym Wilnie (choć nazwa ta nie pojawia się na kartach utworu). Józef Mackiewicz przeprowadził się z rodziną (ojcem – Antonim i matką – Marią z Pietraszkiewiczów) do tego...
Akcja utworu rozpoczyna się latem roku 1940, gdy główny bohater – Paweł oraz jego przyjaciel – Karol wracają do domu po pracy przy wyrębie drzewa. Na kolegów czeka Marta, żona Pawła, która przygotowuje dla nich posiłek. Ich życie z początku jest monotonne. Mężczyźni...
Podstawowe informacje o bohaterze Gdy rozpoczyna się akcja utworu Mackiewicza Droga donikąd, Karol jest przyjacielem głównego bohatera powieści – Pawła. Jego imię stanowi tytuł pierwszej części utworu. Kiedy poglądy polityczne Karola zmieniają się i zaczyna on...
Podstawowe informacje o bohaterze Paweł jest najważniejszym bohaterem powieści Mackiewicza Droga donikąd. Choć jego imię nie występuje w tytule żadnej z części utworu, jego postać łączy Weronikę, Karola i Tadeusza, których imiona stanowią nazwy poszczególnych...
Podstawowe informacje o bohaterze Tadeusz Zakrzewski (ukrywający się pod fałszywymi nazwiskami m.in. Pilecki i Skarbek) jest jednym z głównych bohaterów powieści politycznej Józefa Mackiewicza Droga donikąd. Jego imieniem nazwana jest druga część utworu, choć po...
Podstawowe informacje o bohaterce Weronika, bohaterka Drogi donikąd Józefa Mackiewicza, jest 28-letnią kobietą ze wsi, żoną kupca Wincentego Rojkiewicza, który dorobił się na handlu bydłem i skórami. Mężczyzna znalazł swoją przyszłą żonę w siole Popiszki, w...
Typ liryki Wiersz Jarosława Marka Rymkiewicza Ogród w Milanówku , koniec listopada jest przykładem liryki pośredniej. Podmiot liryczny nie ujawnia swojej tożsamości, ale biorąc pod uwagę wszystkie wiersze zamieszczone w tomiku Zachód słońca w Milanówku, możemy...
Utwór rozpoczyna się od opisu powstańca, Andrzeja Boryckiego, którego pseudonim to Szymon Winrych. Bohater jest głodny i zziębnięty, bo od dwóch dni czuwa przy wozie zaprzężonym w dwa konie. Borycki przewozi sześćdziesiąt karabinów i kilkanaście pałaszy dla oddziału...
Pieśń nad pieśniami to dialog między Oblubienicą a Oblubieńcem, który komentuje Chór. Pieśń pierwsza poświęcona jest tematyce oczekiwania na Oblubieńca. Oblubienica w półśnie mówi, że darzy go wielką miłością, że oczekuje go. W pieśni drugiej mówi o pięknie...
Opowiadanie Olgi Tokarczuk pod tytułem Profesora Andrews u Warszawie mówi o kilku dniach spędzonych przez naukowca w Polsce. Opowiadanie ma kompozycję klamrową, ponieważ rozpoczyna się przylotem profesora, a kończy jego podróżą do ambasady, która ma umożliwić mu...
Geneza utworu. 20 listopada 1900 roku odbył się w Kościele Mariackim w Krakowie sławny ślub Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. Po ślubie orszak weselny udał się do podkrakowskiej wsi Bronowice, do domu Włodzimierza Tetmajera. Stanisław Wyspiański, który już...
Kompozycja utworu Dramat Stanisława Wyspiańskiego składa się z trzech aktów, przy czym zwyczajowo pierwszy nazywany jest realistycznym, gdyż opiera się na przedstawieniu fragmentów rozmów gości weselnych, drugi – fantastycznym, bo pojawiają się w nim...
Dramat młodopolski. Znane są dziś słowa samego Wyspiańskiego: Teatr mój widzę ogromny, Wielkie powietrzne przestrzenie. Wyspiański wyobrażał sobie dramat jako połączenie wielu elementów różnorakich dziedzin sztuki, teatr wizyjny, który wychodziłby poza sferę...
Kontynuacje i nawiązania Motyw wesela w literaturze: Biblia – Pieśń nad Pieśniami, cud w Kanie Galilejskiej; Mitologia – mit trojański; William Szekspir, Sen nocy letniej , Hamlet; Beaumarchais, Wesele Figara; Adam Mickiewicz, Dziady , część IV;...
Akt I Akt ten nazywany jest często realistycznym. Przedstawia przede wszystkim przepaść między chłopstwem a inteligencją. Do najważniejszych rozmów należą: Rozmowa Czepca z Dziennikarzem – Czepiec jest doświadczonym życiowo chłopem, który interesuje się sprawami...
Podstawowe informacje o bohaterze Pan Młody – bohater Wesela Wyspiańskiego – niewątpliwie należy do inteligencji. Jak zauważył Tadeusz Boy-Żeleński, pod postacią tą kryje się Lucjan Rydel, który był dramatopisarzem i poetą Młodej Polski, a jednocześnie synem...
Podstawowe informacje o bohaterze Panna Młoda – bohaterka Wesela Wyspiańskiego – jest chłopką z Bronowic, wsi pod Krakowem. Tadeusz Boy-Żeleński widzi w tej postaci Jadwigę Mikołajczykówną, która wyszła za mąż za Lucjana Rydla, gdy miała siedemnaście lat. Jadwiga...
Podstawowe informacje o bohaterze Jak głosi słynna Plotka o Weselu Tadeusza Boya-Żeleńskiego, za postacią Gospodarza kryje się Włodzimierz Tetmajer. Należał do inteligencji, był znanym artystą młodopolskim. Pochodził z rodziny zdeklasowanej szlachty, która miała...
Podstawowe informacje o bohaterze Dziennikarz – bohater Wesela Stanisława Wyspiańskiego – jest oczywiście gościem z miasta. Należy do inteligencji. Uważa się, że pod postacią tą kryje się dziennikarz „Czasu”, Rudolf Starzewski. Jego rodzina miała dobra w...
Podstawowe informacje o bohaterze Pierwowzorem do skonstruowania tej postaci, bohatera Wesela Wyspiańskiego, stał się najwybitniejszy poeta młodopolski, Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Świadczy o tym nie tylko opinia Tadeusza Boya-Żeleńskiego, ale też słowa Nosa...
Podstawowe informacje o bohaterze Rachela, zarówno w Weselu Wyspiańskiego, jak i w rzeczywistości, była córką Żyda-karczmarza, Hirsza Singera. Rachela to Pepa Singer, która w 1900 roku uczestniczyła w słynnym bronowickim weselu, ponieważ była przyjaciółką sióstr...
Geneza utworu Bruno Schulz zadebiutował w 1933 r. tomem opowiadań Sklepy cynamonowe . Zaistnienie pisarza na rynku wydawniczym było w dużej mierze zasługą Zofii Nałkowskiej, która dostrzegła jego talent i wspierała swą pozycją poczynania obiecującego pisarza....
Czas i miejsce akcji Świat przedstawiony w opowiadaniach Schulza jest osobliwy, nigdzie indziej niespotykany i rządzący się też swoimi prawami. Nie znajdujemy tu zatem typowych elementów tradycyjnej powieści realistycznej. Opisywana rzeczywistość jest...
Proza poetycka Schulza Twórczość prozatorska Brunona Schulza to zjawisko literackie w epoce dwudziestolecia międzywojennego, którego nie można porównać z niczym innym. Pisarz tworzy bowiem zupełnie niespotykane dotąd światy, oddaje się nieskrępowanej grze...
Nawiązania i kontynuacje Motyw mitycznego dzieciństwa: A. Mickiewicz: Pan Tadeusz L Staff: Dzieciństwo J. Tuwim: Sitowie J. Czechowicz: Na wsi S. Żeromski: Przedwiośnie B. Leśmian: Krajobraz utracony B. Schulz: Sklepy cynamonowe...
Sierpień Narrator opowiadania daje zarys świata przedstawionego. Ojciec bohatera, jak co roku latem, wyjeżdża „do wód”. Stąd chłopiec spędza wakacje wraz z matką, starszym bratem oraz służącą Adelą. Popołudniem chłopiec wybiera się z matką na spacer ulicami...
Geneza utworu Granicę pisała Zofia Nałkowska przez kilka lat, od 1932 do 1935 roku, w którym to powieść ukazała się drukiem. Prawdopodobnie początkowo książka ta miała nosić tytuł Schematy , by uwypuklić schematyczność postępowania bohaterów. Potem jednak...
Nowatorstwo powieści Najciekawszym zabiegiem, jaki stosuje Nałkowska, jest połączenie tradycji realizmu XIX wieku z nowatorstwem powieści psychologicznej. Z jednej strony Granica jest powieścią, która w swoich założeniach ma pokazywać problemy w sposób...
Powieść psychologiczna – jak podaje Słownik terminów literackich , jest odmianą powieści, w której uwaga czytelnika ma skupiać się na życiu wewnętrznym postaci, jego dynamice, uwarunkowaniach i przejawach. Najpopularniejszymi środkami, którymi posługuje się...
Kontynuacje i nawiązania Do powieści psychologicznej : Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, James Joyce, Ulisses, Zofia Nałkowska, Dzień jego powrotu , Niecierpliwi, Maria Kuncewiczowa, Cudzoziemka, Tristan 1946 Michał Choromański,...
I Książka rozpoczyna się od przestawienia finału historii Zenona Ziembiewicza, Elżbiety Bieckiej i Justyny Bogutówny. Zenon był znaną osobą w mieście i nikt nie spodziewał się, że popełni samobójstwo po tym, jak Justyna Bogutówna obleje go kwasem. Kiedy po całym...
Podstawowe informacje o bohaterze Zenon Ziembiewicz był synem Waleriana i Joanny z Niemirów, którzy należeli do zubożałej szlachty. Ojciec Zenona utracił majątki (żony i swój) i otrzymał posadę rządcy w Boleborzy, która należała do hrabiostwa Tczewskich. Zenon ma...
Podstawowe informacje o bohaterze Justyna Bogutówna była córką Karoliny Bogutowej, kucharki w domu Tczewskich. Ojca nigdy nie poznała i nie miała, bo Bogutowa, będąc czterdziestoletnią wdową, miała romans z „bogatym paniczem”, a kiedy zaszła w ciążę, została...
Podstawowe informacje o bohaterze. Elżbietę Biecką poznaje czytelnik w momencie, kiedy w czasach gimnazjalnych podkochuje się w niej młody Ziembiewicz. Elżbieta jednak nie zwraca na niego uwagi, bo kocha rotmistrza Awaczewicza, męża i ojca, którego spotyka u...
Geneza utworu Powieść Ludzie bezdomni Stefan Żeromski pisał u schyłku XIX w., w latach 1898-1899. Ukazała się ona po raz pierwszy w roku 1899, jednak już z datą wydania sygnowaną rokiem 1900. Pojawienie się dzieła na rynku wydawniczym było wielkim wydarzeniem...
Wielowątkowość dzieła Powieść Żeromskiego jest dziełem złożonym o przemyślanej kompozycji. Zwraca uwagę dbałość pisarza o szczegóły oraz wysokie umiejętności organizowania akcji. Fabuła jest wielowątkowa. Śledzimy bowiem dzieje nie tylko Judyma, choć wokół jego...
Ludzie bezdomni to jedna z najważniejszych i najbardziej udanych powieści Stefana Żeromskiego. Zręcznie poprowadzona fabuła, bogactwo elementów symbolicznych, nawiązań filozoficznych oraz podjęta aktualna tematyka współczesna decydują o tym, że mamy do czynienia...
Kontynuacje i nawiązania Problem bezdomności podejmują następujące dzieła literackie: Biblia (wygnanie Adama i Ewy z Raju, wędrówka Izraelitów przez pustynię, narodziny Chrystusa w stajence, postać syna marnotrawnego); Homer, Odyseja ; Legenda o św....
Wenus z Milo Doktor Judym przebywa od ponad roku w Paryżu. Odbywa tutaj swoją praktykę chirurgiczną. Ogarnia go melancholia, czegoś mu brak, ale nie potrafi powiedzieć czego. Chętnie spaceruje ulicami miasta. Pewnego dnia, podczas wizyty w Luwrze i kontemplowaniu...
Podstawowe informacje o bohaterze Główny bohater powieści Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni. Młody lekarz o niskim pochodzeniu społecznym – jego ojciec był szewcem, zaś wychowywała go źle prowadząca się ciotka. Kosztem wytężonej pracy udało mu się zdobyć...
Podstawowe informacje o bohaterze Jedna z głównych postaci powieści Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni. Młoda dziewczyna, guwernantka sióstr Orszeńskich. Przyjechała do Warszawy z Kielc, gdzie przyjaźniła się ze Stasią Bzowską, znaną z innego dzieła pisarza –...
Podstawowe informacje o bohaterze Jedna z postaci powieści Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni. Dawny przyjaciel Tomasza Judyma, z zawodu inżynier. Przebywali oni wspólnie w Szwajcarii, gdzie Korzecki leczył załamanie nerwowe. Charakterystyka zewnętrzna...
Geneza utworu Prus tworzył swoje dzieło w latach 1887-1889, (chociaż, jak wyjaśnia w tekście Słówko o krytyce pozytywnej , temat i materiały do Lalki […] były gromadzone na parę lat pierwej, w trakcie których powieść, podobnie jak wiele innych...
Powieść, zgodnie z zamysłem Prusa (o czym dowiadujemy się na podstawie korespondencji twórcy), powinna była zostać opatrzona tytułem Trzy pokolenia . Biorąc pod uwagę treść dzieła, propozycja ta wydaje się zasadna, bowiem wskazuje na jego problematykę....
Czas i miejsce akcji Akcja właściwa utworu rozgrywa się w latach 1878-1879. Umiejscowiona jest przede wszystkim w Warszawie (również Paryż, Zasławek). Warto jednak zwrócić uwagę na wspomnienia starego subiekta, zebrane w jego pamiętniku, dzięki którym poznajemy...
Dzieło Prusa jest przykładem powieści . Zgodnie z wymogami gatunku w Lalce możemy wskazać płaszczyznę narracji oraz świata przedstawionego, w skład którego wchodzi rozbudowana, wielowątkowa fabuła (tu: wątek główny – koleje życia Stanisława Wokulskiego, poboczne –...
Kontynuacje i nawiązania Bezpośrednim nawiązaniem do dzieła Prusa jest tekst: Jacka Kaczmarskiego Lalka czyli polski pozytywizm . Ponadto na podstawie powieści powstały: film fabularny Lalka , 1968 rok, reż. Wojciech Hasa; serial telewizyjny Lalka ,...
Tom I Rozdziały I, II W warszawskiej jadłodajni panowie Reklewski, Węgrowicz i Szprot rozmawiają na temat Wokulskiego. Zdaniem mężczyzn, chętnie wypijających kolejne butelki z piwem, Stanisław rychło zbankrutuje. Na podstawie ich dyskusji poznajemy...
Podstawowe informacje o bohaterze Stanisław Wokulski jest głównym bohaterem powieści Bolesława Prusa Lalka . Czterdziestokilkuletniego mężczyznę poznajemy bezpośrednio po jego powrocie z wojny turecko-bałkańskiej. Dzięki tej niebezpiecznej podróży, bohater w...
Podstawowe informacje o bohaterze Izabela jest bohaterką powieści Bolesława Prusa Lalka . Ta dwudziestoparoletnia panna jest córką Tomasza Łęckiego. Jej dziadek posiadał wielki majątek, który jednak, ze względu na wydarzenia polityczne i zbyt wystawny sposób...
Podstawowe informacje o bohaterze Ignacy jest bohaterem powieści Bolesława Prusa zatytułowanej Lalka . Rzecki mieszkał z ojcem i ciotką. Jego tata był wielkim zwolennikiem Bonapartego i wychowywał syna w kulcie dla tej postaci. Po śmierci ojca Ignasiem...
Czas powstania Niektóre z ksiąg biblijnych istniały w przekazie oralnym na długo przed tym, zanim zostały spisane. Wielu krytyków próbowało, z różnym powodzeniem, badać owe ustne formy. Jednak dziś uznaje się, że najstarsze teksty Starego Testamentu , czyli...
Tradycyjnie dzielimy Biblię na Stary i Nowy Testament . Wykaz ksiąg został ostatecznie ustalony na soborze trydenckim w XVI wieku. Katolików obowiązuje więc 46 ksiąg Starego i 27 Nowego Testamentu . Wszystkie księgi dzielimy także na: historyczne, dydaktyczne...
Przekłady Septuaginta – najstarszy przekład Starego Testamentu (III do II w. p.n.e.), tzw. przekład „siedemdziesięciu”, sporządzony na język grecki dla Żydów mieszkających w Aleksandrii; Wulgata (łac. Vulgatus - pospolity, przystępny, powszechny) – to...
Historia powstania świata Na początku ziemia była bezładem i pustkowiem. Bóg stworzył świat w ciągu sześciu dni, a siódmego dnia odpoczął. Najistotniejszy jest tu obraz Boga: wiecznego, bez początku i końca, wszechmocnego, który tworzy najlepszy z możliwych...
Jezus Starotestamentowe „Joszua” – imię to oznacza „zbawca”. Za panowania Heroda w Judei, gdy cały kraj znajdował się pod okupacją rzymską, anioł Gabriel przybył do Maryi do Nazaretu. Bóg wybrał Ją, by była matką obiecanego Mesjasza. Oblubieniec Maryi, Józef,...
Kontynuacje i nawiązania To dość trudne zagadnienie, które wiąże się nie tylko z biegłą znajomością historii literatury, ale też zagadnień z zakresu teorii literatury. Należy zacząć od stwierdzenia, że obok Homera Biblia stanowi podstawę kultury europejskiej....
List to forma wypowiedzi pisemnej skierowana do osoby (osób) lub instytucji. Może być jednorazowy lub stanowić część seryjnej korespondencji. Listy możemy wyróżnić na: - prywatne - skierowane do kogoś bliskiego; - oficjalne - skierowane do osób publicznych,...
Definicja zaproszenia Zaproszenie za Słownikiem Języka Polskiego PWN https://sjp.pwn.pl/szukaj/zaproszenie.html 1. prośba o przyjście dokądś i wzięcie udziału w czymś; 2. karta z prośbą o przybycie na jakąś uroczystość lub upoważniająca do wzięcia...
Geneza i problematyka utworu Geneza dzieła Jak w przypadku wielu ksiąg biblijnych, zagadnienie autora i czasu powstania stanowi zagadkę. Wielu badaczy jest skłonnych twierdzić, że Księga Hioba powstała w V wieku p.n.e., czyli po wyjściu Żydów z niewoli...
Księga Hioba nie jest tekstem jednorodnym, dlatego nie można tu mówić o jednym rodzaju literackim, a tym bardziej gatunku. Utwór ten rozpoczyna i kończy część prozatorska (rozdziały 1-2 i 42, 7-17), środkowe fragmenty zaś mają charakter poetycki . W Biblii...
Kontynuacje i nawiązania Księga Hioba to jedne z najbardziej znanych stronic Biblii . Zapewne wiąże się to z niezwykle aktualnym w każdym czasie pytaniem stawianym przez człowieka: dlaczego cierpię? jaki sens ma moje cierpienie? Bezpośrednie nawiązanie...
Hiob przeżywa chwile szczęścia. Ma wielodzietną, kochającą się rodzinę. Jest bogaty, posiada liczne stada trzody. Ma też dobre serce. Pomaga biedniejszym, służy dobrą radą i wsparciem duchowym. Uczy rodzinę właściwej postawy wobec Boga. Sam zaś jest bogobojny i...
Geneza utworu i okoliczności powstania Mała powieść (albo obszerne opowiadanie) Jądro ciemności uchodzi (obok Lorda Jima ) za jedno z najlepszych dzieł w dorobku Josepha Conrada – i to nie tylko w literaturze angielskiej, ale w światowej. Jądro ciemności...
Konstrukcja narratora Większą część historii opowiedzianej w powieści Jądro ciemności włożył Conrad w usta Marlowa – który wspomina swoje dawne przeżycia – relacjonując ją pasażerom statku czekającego na odpływ na Tamizie. Tym samym pisarz posługuje się...
Kontynuacje i nawiązania Jądro ciemności dwukrotnie przenoszono na ekran: w 1993 r. w reż. Nicolasa Roega (w roli Kurtza John Malkovich); w 1979 w reż. Francisa Forda Coppoli (pod tytułem Czas apokalipsy – akcja powieści osadzona w realiach wojny w...
Akcja powieści rozgrywa się początkowo na statku płynącym wzdłuż Tamizy (później zajmuje ją retrospekcja). Przedstawieni zostają bliżej uczestnicy tej podróży. Wśród nich wyróżnia się zwłaszcza stary marynarz – Marlow. Dla uprzyjemnienia swoim towarzyszom czasu...
Podstawowe informacje o bohaterze Jeden z najważniejszych bohaterów niewielkiej powieści Josepha Conrada Jądro ciemności. Jego historię poznaje czytelnik z opowieści Marlowa. Charakterystyka zewnętrzna Poznajemy Kurtza w powieści w chwili, kiedy jest...
Geneza utworu Inspiracje oraz przekonania filozoficzne i religijne autora Pisarz początkowo zainspirowany był ideałami socjalizmu utopijnego. Z czasem jednak odchodził od tych doktryn. Stawał się coraz bardziej zagorzałym zwolennikiem potęgi rosyjskiej, a...
Zbrodnia i kara Raskolnikowa – ideologia nietzscheańska a chrześcijańska W utworze zawarte są przemyślenia autora na temat sprzecznych ze sobą idei i otaczających człowieka przeciwieństw. Sam wątek zbrodni jest punktem wyjścia do rozważań, dotyczących zestawień...
Zbrodnia i kara była w swojej formie nowatorska w stosunku do dotychczasowej twórczości powieściopisarskiej w Europie. Mimo że ogólnie określa się ją często jako powieść psychologiczną , tak naprawdę jest w znacznym stopniu synkretyczna . Łączy w sobie wiele...
Kontynuacje i nawiązania Główny motyw zbrodni i kary oraz postać Raskolnikowa zyskały w literaturze europejskiej olbrzymią popularność. Po ukazaniu się drukiem powieści powstawało wiele utworów nawiązujących do poruszanych w niej problemów. Sam motyw zbrodni...
Informacje wstępne Zbrodnia i kara , powieść Fiodora Dostojewskiego zbudowana jest z sześciu części i epilogu. Składają się one odpowiednio z: VII, VII, VI, VI, IV, VIII i II rozdziałów. Akcja utworu rozgrywa się w czasach współczesnych jego powstaniu, czyli w...
Podstawowe informacje o bohaterze Rodion Raskolnikow to główny bohater Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. Kiedy go poznajemy ma dwadzieścia trzy lata i jest byłym studentem prawa. Mieszka w Petersburgu w biednym, wynajmowanym pokoju (przy ulicy S-kiej), za...
Podstawowe informacje o bohaterze Dimitri Razumichin (czy, jak sam się przedstawia – Wrazumichin) to jeden z bohaterów powieści Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego. Jest oddanym przyjacielem Rodiona Raskolnikowa, którego poznał na studiach prawniczych. W...
Podstawowe informacje o bohaterze Piotr Łużyn to jedna z postaci pojawiających się w powieści Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego. Został przedstawiony w niepozytywnym świetle, jako dorobkiewicz, oszust i pospolity cham. Piastuje godność radcy dworu...
Podstawowe informacje o bohaterze Arkady Swidrygajłow to jeden z bohaterów pojawiających się na kartach Zbrodni i kary , powieści Fiodora Dostojewskiego. Jest postacią negatywną, ale i jednocześnie na wskroś tragiczną, o bogatym doświadczeniu życiowym. Pochodzi...
Podstawowe informacje o bohaterce Sonia to jedna z postaci występujących w Zbrodni i karze , powieści Fiodora Dostojewskiego. Jest bardzo młoda. Mieszka w jednej z ubogich dzielnic Petersburga. Jej ojciec, Marmieładow, to bezrobotny alkoholik. Matka zmarła, a...
Podstawowe informacje o bohaterce Dunia to jedna z postaci kobiecych, która występuje w Zbrodni i karze Fiodora Dostojewskiego. Jest ona młodszą o rok (ma dwadzieścia dwa lata) siostrą głównego bohatera, Rodiona Raskolnikowa. Ich matka to Pulcheria...
Aby zrozumieć genezę Apokalipsy , trzeba wpierw rozpatrzyć postać autora i czas powstania księgi. Badacze utrzymują, iż autorem dzieła jest święty Jan Apostoł, który za czasów Domicjana został wygnany na wyspę Patmos. Wspomina o tym sam piszący w pierwszym...
Słowo „apokalipsa” bierze swoje źródło w greckim apokalypsis („ apo ” – z dala od czegoś; „ kalypto ” – zakrywać, zasłaniać), co znaczy objawienie, usunięcie tego, co zakryte. Tytuł sugeruje więc, że mamy do czynienia z wizjami danymi od Boga, które tyczą się...
Budowa Apokalipsy Wilfrid J. Harrington w swej książce Klucz do Biblii dokonał podziału księgi na dwie części. Szczegółowy plan sporządzony przez badacza przedstawia się następująco: Prolog 1, 1-3 A – Listy do siedmiu Kościołów 1, 4 – 3, 22...
Kontynuacje i nawiązania Nawiązania literackie Adam Mickiewicz Dziady, część III (widzenie księdza Piotra) Juliusz Słowacki Genezis z Ducha Zygmunt Krasiński Nie-boska komedia; Irydion; Psalmy przyszłości; Legenda Jan Kasprowicz Hymny (Dies irae;...
Kwestia homerycka Tzw. kwestia homerycka to próba odpowiedzi na pytanie, czy Iliada i Odyseja faktycznie powstały spod ręki jednego autora. Poddaje się też niekiedy w wątpliwość sam fakt historycznego istnienia Homera, uzasadniając, że bardziej prawdopodobne...
Wiarygodność historyczna Epos opisuje dzieje ostatniego okresu wojny trojańskiej. Przez wieki powątpiewano w to, że taki konflikt zbrojny faktycznie miał miejsce w historii. Skłaniano się raczej do twierdzenia, że akcja Iliady to fikcja literacka, głęboko...
Centralny temat Iliady Iliada to wielki utwór epicki (epos), który podejmuje temat wojny trojańskiej. Wojna ta stanowi jednak u Homera tylko tło. Prawdziwym tematem dzieła jest bowiem konflikt między przywódcą wojsk greckich, Agamemnonem a najsilniejszym z...
Epos – obydwa wielkie dzieła Homera – Iliada i Odyseja to eposy. Epos (greckie słowo epos oznacza tyle, co opowieść) to najwcześniejszy gatunek literacki, który wykształcił się w antycznej Grecji. Stanowi on tym samym zaczątek literatury w ogóle, a bezpośrednie...
Kontynuacje i nawiązania Literatura W literaturze polskiej liczne były próby stworzenia wielkiej epopei bądź nawiązania do wzorców homeryckich. Z ważniejszych warto wymienić: Jan Kochanowski: Odprawa posłów greckich; Wacław Potocki: Transakcja wojny...
Naczelny wódz grecki, Agamemnon, porywa Chryzeidę. Jej ojciec, Chryzes, prosi Apollina (jest jego kapłanem) o pomoc. Ten zsyła na Greków zarazę. W związku z tym Achilles zwołuje naradę. Proponuje zwrócić się o poradę do wróżbity Kalchasa. Ten ujawnia prawdę,...
Podstawowe informacje o bohaterze Jedna z najważniejszych postaci eposu Homera Iliada . Najdzielniejszy wojownik grecki. Heros, pół człowiek, pół bóg – syn śmiertelnika Peleusa i bogini Tetydy. Postać niejednoznaczna, którą targają sprzeczne namiętności. W...
Podstawowe informacje o bohaterze Jedna z centralnych postaci eposu Homera Iliada . Pochodzi ze wspaniałego królewskiego rodu. Syn króla Priama i Hekabe. Mąż Andromachy i ojciec małego Astyanaksa. Brat Parysa, Troilusa i Kasandry. Najdzielniejszy obrońca Troi....
Geneza tragedii greckiej Termin „tragedia” znaczy dosłownie „pieśń kozła” (gr. tragos - kozioł; ode – pieśń), a sama tragedia wywodzi się z kultu boga winnej latorośli, Dionizosa. W dni przypadające na święto patrona, rozhukany orszak maszerował ulicami...
Mit rodu Labdakidów Treść Antygony wiąże się z jednym z mitów greckich – opowieścią o królu Edypie. Edyp był przybranym dzieckiem króla i królowej Koryntu. Kiedy podrósł, za wszelką cenę chciał się dowiedzieć, kim naprawdę jest, bo rówieśnicy drwili z niego i...
Cechy tragedii antycznej Bohaterowie tragedii antycznej zawsze są uwikłani w konflikt (nazywamy go konfliktem tragicznym) pomiędzy własnym działaniem a siłami wyższymi, np.: normami moralnymi, historią czy tak jak w starożytności między własnym działaniem a...
Kontynuacje i nawiązania Antygona zawsze inspirowała ludzi sztuki, głównie reżyserów, którzy dokonywali adaptacji całego dramatu lub poszczególnych scen, do problemów im współczesnych, np.: Bertold Brecht akcję „swojej” Antygony umiejscowił w powojennym...
Antygona chce sprzeciwić się rozkazowi Kreona o zakazie grzebania zwłok jej brata, Polinejkesa, uznanego za zdrajcę kraju. Twierdzi, że według prawa bogów dusza niepogrzebanego zmarłego nigdy nie zazna spokoju, a zwłoki na pewno zostaną zhańbione. By temu zapobiec,...
Podstawowe informacje o bohaterce Antygona, tytułowa postać z dramatu Sofoklesa, zrodziła się z kazirodczego związku Edypa i Jokasty. Po tragicznej śmierci braci, Eteoklesa i Polinejkesa, postanowiła wbrew zakazowi króla pochować zwłoki Polinejkesa, który...
Podstawowe informacje o bohaterze Kreon jest bohaterem Antygony Sofoklesa. Ten król Teb objął władzę po śmierci synów Edypa, Eteoklesa i Polinejkesa, którzy zginęli w bratobójczej walce. Nowy władca Teb, Kreon, wydaje zakaz grzebania zwłok Polinejkesa, bo...
Geneza utworu Mit o Edypie jest częścią mitu o rodzie Labdakidów, należącego do legend tebańskich. Edyp miał według przepowiedni zabić swojego ojca i poślubić matkę. Zatem, kiedy się urodził, jego rodzice (Lajos i Jokasta) kazali swojemu słudze porzucić go w...
Losy bohatera Dzieje głównego bohatera, jak zazwyczaj bywa w tragedii greckiej, są tożsame z losami bohatera mitu. W utworze Sofoklesa losy Edypa przedstawione są w taki sposób, aby zachowana była struktura tragedii. Głównego bohatera poznajemy bezpośrednio...
Dramat starożytnej Grecji dzielił się na dwa główne gatunki – tragedię i komedię. Ze sztuk scenicznych osobno wyróżnić należy dramat satyrowy i mim. Tragedia była najwyżej cenionym przez Greków gatunkiem literackim. Jej wyznaczniki zostały opisane powyżej. W tym...
Kontynuacje i nawiązania Z greckiej tragedii wywodzi się powstała w epoce renesansu tragedia humanistyczna (jest nią Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego) oraz powstała w baroku, a posiadająca cechy typowe dla oświecenia, tragedia klasycystyczna (z...
Teby pustoszone są przez zarazę i choroby. Wzburzony i zaniepokojony lud gromadzi się przed świątynią. Wznosi modły o ratunek i prosi bogów, by nie gniewali się już na ich kraj i mieszkańców. Obserwuje to zaniepokojony władca, Edyp. W rozmowie z Kapłanem król...
Podstawowe informacje o bohaterze Edyp to mityczny bohater, który zgodnie z wolą wyroczni delfickiej zabija własnego ojca i żeni się z matką. Po śmierci ojca, Lajosa, objął tron tebański. Okazał się władcą mądrym, dobrym dla poddanych, troszczącym się o pomyślny...
Geneza utworu Powieść Alberta Camusa została napisana po II wojnie światowej, jej pierwsze wydanie miało miejsce w roku 1947. Bardzo często mówi się, że data ta jest niezwykle ważna, gdyż ogromny wpływ na kształt artystyczny i poglądy autora miała właśnie wojna....
Kompozycja powieści Powieść Camusa dzieli się na pięć części, które opowiadają o wybuchu, rozwoju i zwalczeniu epidemii dżumy w Oranie, algierskim mieście portowym. Pierwsza część skupia się przede wszystkim na przedstawieniu samego miasta oraz na opisie wybuchu...
Powieść – jak podaje Słownik terminów literackich , powieść jest podstawowym gatunkiem narracyjnym prozy nowożytnej, mający swoje korzenie w literaturze dawniejszej (starogrecki romans, relacja z podróży, opowieści potoczne). Podstawowym czynnikiem strukturalnym...
Kontynuacje i nawiązania Przykłady powieści-paraboli George Orwell, Folwark zwierzęcy , Rok 1984, Franz Kafka, Proces , Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata, Ernest Hemingway, Stary człowiek i morze. Bibliografia przedmiotowa J....
I Akcja utworu rozgrywa się w algierskim mieście, Oranie, w roku 194… . Jest to miasto zwyczajne. Jednak pewnego dnia doktor Bernard Rieux znalazł kilka martwych szczurów, potem dozorca kamienicy również znajduje martwe gryzonie. Na początku podejrzewa, że jest to...
Podstawowe informacje o bohaterze Joseph Grand – bohater Dżumy Camus – był zwyczajnym mieszkańcem Oranu, etatowym pracownikiem merostwa, który od wielu lat wykonywał dokładnie tę samą pracę. Charakterystyka zewnętrzna Narrator trochę żartobliwie...
Podstawowe informacje o bohaterze Jest to bohater Dżumy Camus, który cieszy się dużym poważaniem w Oranie. Ojciec Paneloux był jezuitą, człowiekiem charyzmatycznym, wygłaszającym płomienne kazania, w których mówił o moralności, złym postępowaniu, bożych...
Podstawowe informacje o bohaterze Raymond Rambert – bohater Dżumy – jest dziennikarzem, pochodzi z Paryża i przyjechał do Oranu „na chwilę”, by napisać ankietę o życiu Arabów. I właśnie w Algierii został przymusowo zatrzymany po wybuchu epidemii. Początkowo...
Podstawowe informacje o bohaterze Doktor Bernard Rieux jest głównym bohaterem powieści Dżuma Alberta Camusa i, jak okazuje się na samym końcu, również narratorem. Pochodził z biednej rodziny robotniczej. Miał około trzydziestu pięciu lat. Był żonaty, jednak...
Podstawowe informacje o bohaterze Jean Tarrou – bohater Dżumy Camus – był człowiekiem obcym w mieście, jest kimś, kto pojawił się w Oranie na kilka tygodni przed wybuchem epidemii. Jego historia jest odkrywana przed czytelnikiem stopniowo. Pochodził z bogatej...
Geneza utworu Księga Rodzaju – z języka hebrajskiego Bereszit, z języka greckiego Genesis (początek); to pierwsza księga Biblii , która rozpoczyna Stary Testament i którą włącza się do Pięcioksięgu ( Tory ). Tradycja żydowska i chrześcijańska...
Dzień pierwszy – Bóg oddziela światło od ciemności, które nazywa dniem i nocą. Dzień drugi – Bóg tworzy sklepienie, które ma oddzielić wody, a następnie sklepienie nazywa niebem. Dzień trzeci - Bóg nakazuje wodom spod nieba zebrać się w jedno miejsce i w...
Po stworzeniu świata Bóg zasadził ogród w Eden na wschodzie i w nim umieścił człowieka. W ogrodzie tym rosły drzewa dające smaczne owoce, a w środku rosło drzewo życia, drzewo poznania dobra i zła. Z Edenu wypływała rzeka, która nawadniała całą ziemię ogrodu, by...
Kain i Abel byli synami Adama i Ewy. Kain był starszym synem i zajmował się uprawą roli, Abel natomiast był pasterzem trzód. Kain składał Bogu w ofierze płody rolne, natomiast Abel „pierwociny ze swej trzody i z ich tłuszczu”. Bogu milsza była ofiara młodszego z...
Ojcem Noego był Lamek, jeden z potomków Seta. Tak więc Noe wywodził się z linii trzeciego syna Adama i Ewy. Lamek powitał syna na świecie słowami: Ten niechaj nam będzie pociechą w naszej pracy i trudzie rąk naszych na ziemi, którą Pan przeklął. Gdy Noe miał...
Hebrajskie słowo „balal” oznacza zamęt, zamieszanie. Biblia mówi, że mieszkańcy całej ziemi posługiwali się jednym językiem. Wędrujący od wschodu napotkali równinę Szinear i zamieszkali na niej. Ludzie ci posiadali umiejętność wypalania cegieł, a zamiast zaprawy...
Abram był potomkiem Sema, pierwszego syna Noego. Ojcem Abrama był Terach, który miał jeszcze dwóch synów: Nachora i Harana (ojca Lota). Terach wraz z Abramem, jego żoną Seraj i Lotem (wnukiem) wyruszył do kraju Kanaan. Dotarli jednak do Charanu, gdzie osiedlili się,...
Pewnego dnia Bóg ukazał się Abrahamowi i jeszcze raz obiecał, że Sara urodzi syna. Potem udał się do Sodomy i Gomory, by zobaczyć, czy rzeczywiście mieszkający tam ludzie postępują wbrew Jego zasadom. Abraham zdziwił się, że Bóg może zniszczyć miasta, ponieważ być...
Po tym, jak Bóg zawarł przymierze z Abrahamem i obiecał, że Sara w wieku dziewięćdziesięciu lat urodzi syna, który da początek rodom królewskim, miłość Abrahama do Boga została wystawiona na próbę. Pewnego dnia, gdy Izaak był w zasadzie jeszcze dzieckiem, Bóg...
Izaak i Rebeka – Izaak to wspomniany już syn Abrahama. Zgodnie z wolą ojca, gdy miał czterdzieści lat, ożenił się z Rebeką, która była córką kuzyna Abrahama. Izaak pokochał ją od pierwszego wejrzenia. Małżonkowie długo modlili się, prosząc Boga o potomstwo. Po...
Kontynuacje i nawiązania Literackie: Jacek Kaczmarski Wygnanie z raju; Jan Kochanowski Czego chcesz od nas Panie; Tomasz Mann Józef i jego bracia; John Steinbeck Na wschód od Edenu; Wisława Szymborska Na wieży Babel; Wisława Szymborska Żona...
Geneza mitów Mity greckie pierwotnie przekazywane były ustnie. Starsi opowiadali historie młodszym, a następnie ci powtarzali je swoim potomkom. Powodowało to, że powstawało wiele różnych wersji tych samych mitów, przenikały się one lub mieszały ze sobą....
Pochodzenie W języku greckim mythos , mythologia oznacza „legendę”, „opowieść”. Mity w swojej pierwotnej formie, przekazie ustnym, powstawały o wiele wcześniej niż w starożytnej Grecji. Znane są takie, które dotyczą cywilizacji egipskiej czy mezopotamskiej....
Celem mitów było uporządkowanie otaczającej człowieka rzeczywistości. Opisywały one tę jej część, której nie dawało się wytłumaczyć w sposób racjonalny. Dawały też odpowiedzi na najważniejsze dla ludzi pytania. Mity opowiadały, jak powstał świat i człowiek....
Kontynuacje i nawiązania Bezpośrednim nawiązaniem do mitologii greckiej jest mitologia rzymska. Rzymianie przejęli od Greków większą część ich wierzeń. Sami dodali nieliczne mity (o Eneaszu, czy o Romulusie i Remusie) oraz pomniejsze bóstwa. Głównych bogów...
Z mitu o powstaniu świata dowiadujemy się, że: „Na początku był chaos”. Do końca nie wiadomo, jak dokładnie to rozumieć. Najprawdopodobniej jednak chaos był pierwszym bogiem, który nie posiadał jeszcze kształtu i fizycznej postaci lub wielką, inteligentną otchłanią....
Z mitów można odczytać dwie różne wersje pojawienia się na ziemi człowieka. Pierwsza z nich dotyczy historii o wiekach : złotym, srebrnym, brązowym i żelaznym. Druga wersja opowiada o stworzeniu człowieka przez jednego z herosów – Prometeusza . Prometeusz ulepił...
Do kręgu legend korynckich należy mit o Syzyfie. Był on założycielem i królem miasta Korynt. Jako że bogowie go lubili, Zeus zapraszał go na uczty na Olimpie. Wadą Syzyfa było to, że lubił plotkować. Zawsze opowiadał ludziom różne nowinki, dotyczące siedziby bogów....
Jedną z legend kreteńskich jest mit o Dedalu i Ikarze. Dedal pochodził z Aten. Był on wybitnym rzemieślnikiem i artystą. Przebywał na Krecie, na dworze króla Minosa. Zbudował labirynt dla potwornego potomka króla, Minotaura, tworzył posągi i pożyteczne wynalazki. W...
Bez wątpienia największą wojną mitologicznej Grecji była wojna trojańska. Jedną z legend z nią związanych jest mit o jabłku Eris. Imię to należało do bogini niezgody. Niespodziewanie zjawiła się ona na uczcie weselnej boginki Tetydy i człowieka, księcia Peleusa....
Geneza utworu Bohdan Zaleski, na prośbę syna Adama Mickiewicza, wspominał, że poeta wydumał Pana Tadeusza na wsi w Poznańskiem, tam obmyślił pierwszy plan poematu i zaczął go od opisu dworu szlacheckiego w Polsce. Zatem Mickiewicz podjął zamiar...
Skoro dzieło Mickiewicza, w pierwotnym założeniu, miało bazować na utworze Goethego Herman i Dorotea , to istnieje przypuszczenie, chociaż w żadnym z zachowanych dokumentów nie znajdziemy dla niego potwierdzenia, że, na zasadzie analogii, tekst wieszcza miał być...
Właściwa akcja Pana Tadeusza została umiejscowiona na Litwie (poznajemy dworek w Soplicowie, ruiny zamku, karczmę, las, a także zaścianek Dobrzyńskich). Rozgrywa się latem 1811 roku (kilka dni) oraz wiosną 1812 roku (jeden dzień). Retrospekcje (wyznania...
Obraz szlachty Mickiewicz miał świadomość, że czasy Rzeczpospolitej szlacheckiej dobiegły końca. W swoim dziele sportretował społeczność początku XIX wieku. Dbałość o szczegóły oraz realizm, z jakim przedstawiał poeta stan szlachecki, przyczyniły się do...
Pan Tadeusz jest epopeją . Gatunek ten wywodzi się ze starożytności. Epos homerycki charakteryzował się dużymi rozmiarami, wielowątkowością, był napisany wierszem, prezentował losy wybitnej jednostki na tle ważnych, przełomowych dziejów. Ponadto występował...
Kontynuacje i nawiązania Do tekstu Mickiewicza nawiązywali: Juliusz Słowacki Pan Tadeusz ; Antanas Baranauskas Borek oniksztyński ; Henryk Sienkiewicz Latarnik ; Eliza Orzeszkowa Pokociło się… ; Bolesław Prus Omyłka ; Pałac i rudera ; Maria...
Dzieło rozpoczyna uroczysta inwokacja. Poznajemy piękno przyrody litewskiej oraz dworku szlacheckiego. Tytułowy bohater powraca do Soplicowa, gdzie spędził dzieciństwo. Stęskniony i szczęśliwy Tadeusz udaje się do pokoju, w którym mieszkał dziesięć lat temu. Szybko...
Podstawowe informacje o bohaterze Gerwazy Rębajło to postać epopei Adama Mickiewicza Pan Tadeusz . Szlachcic jest wiernym sługą Horeszki. Na dworze swego pana pełnił funkcję klucznika. Ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, nawet po śmierci Stolnika, bohater...
Podstawowe informacje o bohaterze Bohatera Pana Tadeusza poznajemy jako księdza Robaka. Na podstawie opowiadań innych postaci oraz wyznań samego mnicha, dowiadujemy się o jego przeszłości. Nazywa się Jacek Soplica. Jest starszym bratem Sędziego i ojcem...
Podstawowe informacje o bohaterze Tytułowy bohater epopei Adama Mickiewicza jest synem Jacka Soplicy. Matka Tadeusza zmarła, gdy był jeszcze małym dzieckiem. Mężczyzna, na polecenie ojca, od najmłodszych lat pobierał nauki w Wilnie. Ponieważ nie ma świadomości,...
Podstawowe informacje o bohaterze Telimena – bohaterka Pana Tadeusza Adama Mickiewicza – jest opiekunką Zosi. Na podstawie jej wypowiedzi, można wysnuć wniosek, że jest krewną swej podopiecznej hojność Państwa dla nas nie jest bez powodu… / Winni coś...
Podstawowe informacje o bohaterze Sędzia – bohater Pana Tadeusza Adama Mickiewicza – jest starym kawalerem. Na podstawie jego wypowiedzi, wiemy, że kształcił się w jezuickiej szkole. Bohater wspomina również swoją służbę na dworze Wojewody. Będąc dworzaninem...
Podstawowe informacje o bohaterze Dziadkiem Zosi – bohaterki Pana Tadeusza Adama Mickiewicza – był Stolnik Horeszko, który został zastrzelony przez Jacka Soplicę. Matką – Ewa z domu Horeszko, która, wraz ze swoim mężem Wojewodą, została zesłana na Sybir, gdzie...