Podstawowe informacje o bohaterze
Paweł jest najważniejszym bohaterem powieści Mackiewicza Droga donikąd. Choć jego imię nie występuje w tytule żadnej z części utworu, jego postać łączy Weronikę, Karola i Tadeusza, których imiona stanowią nazwy poszczególnych fragmentów dzieła. Paweł to przedwojenny dziennikarz, który wraz z żoną – Martą mieszka na wsi niedaleko Wilna. Paweł jest krytycznie nastawiony do nowego systemu wprowadzonego po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski. Często zmienia pracę (jest drwalem, furmanem, przemytnikiem), by nie musieć wchodzić w układy z komunistami.
Charakterystyka zewnętrzna
Paweł jest przystojny i podoba się kobietom. Jednak to jego przyjaciel – Karol wydaje się lepiej zbudowany. Ponadto jest on o pół głowy wyższy od Pawła. Omawiana postać ubiera się skromnie i po chłopsku. W zimie Paweł przeważnie okrywa się kożuchem, ponieważ wykonuje swą pracę zazwyczaj na dworze.
Charakterystyka wewnętrzna
Paweł jest wrażliwy na krzywdę ludzką. Podczas wyprawy saniami Tadeusz (z którym omawiany bohater podróżuje) rzuca granat, by uratować się przed komunistami, jednak rani młodego chłopa. Paweł zastanawia się, czy Kościa (bo tam miał na imię ich przewodnik) przeżył i czy został aresztowany. Główny bohater powieści jest skłonny do romansów. Mieszkając na wsi, spotyka się z Weroniką, żoną kupca Rojkiewicza, zaś w trakcie jednej z wypraw przemytniczych flirtuje z młodą dziewczyną – Jadzią. Paweł cechuje się odwagą, uporem i konsekwencją. Podczas odczytu komunistycznego wstaje jako ostatni, nie chce też pisać krótkich scenariuszy do tendencyjnych sztuk promujących nowy system wystawianych przez teatr, w którym występują dziecięcy aktorzy. Kiedy Karol zmienia poglądy polityczne, wyjeżdża do miasta i zaczyna wykładać zasady stalinizmu i leninizmu, Paweł nazywa go kanalią. Charakteryzowany bohater jest też inteligentny i odpowiedzialny. Stale martwi się o dobrobyt swojej rodziny i troszczy się o żonę, która (być może również z tego powodu) wybacza mu zdradę. Paweł jest nieostrożny i zuchwały. Dlatego też jeden ze znajomych ze wsi, Franciszek, ostrzega go, że może zostać aresztowany, gdy ktoś na niego doniesie. Pewność siebie Pawła sprawia, że nie słucha on przestrogi.
Ocena bohatera
Paweł to postać złożona i niejednoznaczna. Z jednej strony, jest to człowiek myślący i sprzeciwiający się systemowi komunistycznemu, z drugiej zaś – wydaje się on lekkoduchem, który, poprzez swoje romanse, stopniowo niszczy głęboką i wartościową relację z żoną.
