Lektury
Akademia Pana Kleksa
Adam Niezgódka to rudowłosy chłopiec. Ma dwanaście lat i od pół roku jest w Akademii pana Ambrożego Kleksa, gdzie przyjmowano tylko chłopców z imionami na A. Czasem wysyłano ich do bajek po różne rzeczy. Wyróżniający się nagradzani...
Andrzej Stasiuk - Miejsce z tomu Opowieści galicyjskie
Geneza utworu Utwór Miejsce (wraz z 14 innymi opowiadaniami) należy do zbioru Opowieści galicyjskie. Teksty Stasiuka były początkowo publikowane w „Tygodniku Powszechnym”. W 1995 r. autor wydał tom z tekstami prozatorskimi, w których...
Ania z Zielonego Wzgórza
Inspiracją do napisania książki dla Lucy Maud Montgomery był artykuł w gazecie mówiący o małżeństwie, które adoptowało chłopca, a omylnie została wysłana im osierocona dziewczynka. Mimo tego błędu para postanowiła ją zatrzymać....
Antygona - opracowanie krótkie
Początek tragedii związany jest z kultem Dionizosa, boga winnej latorośli. Co roku odbywały się uroczystości w trakcie których wykonywano chóralną pieśń zwaną dytyrambem. Początkowo ją improwizowano, ale pomiędzy VII a VI w. p.n.e., ...
Antygona
Geneza tragedii greckiejTermin „tragedia” znaczy dosłownie „pieśń kozła” (gr. tragos - kozioł; ode – pieśń), a sama tragedia wywodzi się z kultu boga winnej latorośli, Dionizosa. W dni przypadające na święto patrona, rozhukany...
Apokalipsa
Aby zrozumieć genezę Apokalipsy, trzeba wpierw rozpatrzyć postać autora i czas powstania księgi. Badacze utrzymują, iż autorem dzieła jest święty Jan Apostoł, który za czasów Domicjana został wygnany na wyspę Patmos. Wspomina o tym...
Artysta
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Czas akcji nie jest jasno określony. Może to być czas baśniowy. Utwór zaczyna się od przeczytania przez koguta ogłoszenia, a kończy, gdy bohaterowie wracają z cyrku. Miejsce akcji Miejsce...
Balladyna
1. Tytuł utworu. „Balladyna. Tragedia w pięciu aktach.” 2. Autor dzieła. Juliusz Słowacki. Urodzony 4.9.1809 w Krzemieńcu, zmarł 3.4.1849 w Paryżu. Pisarz herbu szlacheckiego Leliwa. Był to jeden z najwybitniejszych poetów...
Biblia
Czas powstania Niektóre z ksiąg biblijnych istniały w przekazie oralnym na długo przed tym, zanim zostały spisane. Wielu krytyków próbowało, z różnym powodzeniem, badać owe ustne formy. Jednak dziś uznaje się, że najstarsze teksty...
Chłopcy z Placu Broni
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się w ciągu kilku wiosennych, marcowych dni pod koniec XIX wieku – prawdopodobnie w 1889 roku. Poznajemy losy chłopców od momentu zabrania kulek Nemeczkowi przez Pastorów aż do...
Chłopcy z Placu Broni - opracowanie krótkie
1. Czas narracji: 1907r. 2. Czas wydarzeń powieści: wiosna 1889r. 3. Miejsce wydarzeń: plac w Budapeszcie. 4. Temat utworu: walka chłopców z Placu Broni z chłopcami z Ogrodu Botanicznego o utrzymanie Placu jako symbolu wolności i...
Chłopi
Powieść sytuuje się na pograniczu realizmu, naturalizmu i symbolizmu. Dzieło Chłopi to najbardziej znane polskie dzieło o wsi. Wydanie książkowe – rok 1904. Za Chłopów Władysław Stanisław Reymont otrzymał literacką Nagrodę...
Cierpienia młodego Wertera
Geneza utowru W siódmym dziesięcioleciu XVIII wieku powstał w Niemczech nowy prąd literacki. Nazwano go później okresem "burzy i naporu". Młodzi poeci tego okresu czerpali tematy z życia i chcieli w życiu społecznym czy publicznym...
Czesław Miłosz - Biedny chrześcijanin patrzy na getto
Typ liryki Biedny chrześcijanin patrzy na getto Czesława Miłosza to przykład liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny ujawnia się jednak dopiero w dwóch ostatnich strofach: „Cóż powiem mu, ja, Żyd Nowego Testamentu, / Czekający od dwóch...
Czesław Miłosz - Przypowieść o maku
Typ liryki Wiersz Czesława Miłosza Przypowieść o maku wszedł w skład poematu Świat (poema naiwne), który powstał w 1943 roku. Poemat był reakcją na koszmar wojenny i jednocześnie pokazywał ucieczkę w świat dzieciństwa, świat...
Czesław Miłosz - Traktat moralny
Geneza utworu Traktat moralny Czesława Miłosza został opublikowany w 1948 r. w Waszyngtonie. Utwór (podobnie jak inne dzieło tego autora – powstały w 1951 r. Zniewolony umysł) dotyczy wojny i jej konsekwencji dla każdego człowieka....
Czesław Miłosz - Walc
Typ liryki Utwór Czesława Miłosza Walc jest jednym z najbardziej znanych wierszy, które powstały podczas wojny. Napisany w 1942 roku w okupowanej Warszawie wszedł do wydanego tuż po wojnie tomu Ocalenie, w którym poeta zastanawia się nad...
Dziady część II
Czas i miejsce powstania = 1820 - 1821r. w Kownie Czas i miejsce akcji = przeddzień Zaduszek w cmentarnej kaplicy czas nieokreślony PLAN WYDARZEŃ 1. Zgromadzenie się wieśniaków w kaplicy. 2. Przybycie dusz dzieci. 3.Widmo złego...
Dżuma
Geneza utworu Powieść Alberta Camusa została napisana po II wojnie światowej, jej pierwsze wydanie miało miejsce w roku 1947. Bardzo często mówi się, że data ta jest niezwykle ważna, gdyż ogromny wpływ na kształt artystyczny i poglądy...
Dżuma - opracowanie krótkie
Geneza utworu Albert Camus napisał Dżumę po II wojnie światowej, która miała ogromny wpływ na jego poglądy i twórczość. Powieść została wydana po raz pierwszy w 1947 roku. Znaczenie tytułu Tytuł powieści może być...
Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi
Elementy świata przedstawionego Czas akcji W powieści nie ma żadnej konkretnej informacji o czasie narracji. Pojawiają się jednak sygnały, na podstawie których da się mniej więcej ten czas określić. Oto np. babcia jednego z...
Ferdydurke
Geneza i tytuł - Powieść wydana w Warszawie w 37 roku. Maiła być krótką odpowiedzią na nieprzychylne opinie krytyków, ale rozrosła się do wielkiego dzieła atakującego kulturę zamkniętą w systemy schematów. - Tytuł to może być...
Granica
Geneza utworu Granicę pisała Zofia Nałkowska przez kilka lat, od 1932 do 1935 roku, w którym to powieść ukazała się drukiem. Prawdopodobnie początkowo książka ta miała nosić tytuł Schematy, by uwypuklić schematyczność...
Halina Poświatowska - Jestem Julią
Typ liryki Już pierwszy wers utworu Haliny Poświatowskiej – „Jestem Julią” – wskazuje drogę interpretacyjną. Mamy tu do czynienia z liryką bezpośrednią, w której dwudziestotrzyletnia Julia, w formie monologu lirycznego, mówi o...
Halina Poświatowska - Tutaj leży Izold jasnowłosa
Typ liryki Początkowe wersy sprawiają wrażenie, że wiersz Haliny Poświatowskiej jest przykładem liryki pośredniej („tutaj leży Izold jasnowłosa”), jednak w ostatniej strofie ujawnia się podmiot liryczny: „i wiem że się...
Hobbit czyli tam i z powrotem
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Można go nazwać „czasem magicznym”, baśniowym. Bliżej nieokreślony, przenosi czytelnika w świat zjawisk i postaci fantastycznych. Z pewną ostrożnością można określić to jako „dawno,...
Ignacy Krasicki - Hymn do miłości ojczyzny
Typ liryki Wiersz reprezentuje typ liryki pośredniej, niemniej jednak podmiot liryczny zwraca się bezpośrednio do „miłości kochanej ojczyzny”. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiot liryczny nie ujawnia się, ale z treści utworu...
Iliada
Kwestia homeryckaTzw. kwestia homerycka to próba odpowiedzi na pytanie, czy Iliada i Odyseja faktycznie powstały spod ręki jednego autora. Poddaje się też niekiedy w wątpliwość sam fakt historycznego istnienia Homera, uzasadniając, że...
Jacek Dukaj - Katedra
Geneza utworu Dukaj, pisząc opowiadanie Katedra, które zostało opublikowane w 2000 r., w zbiorze W kraju niewiernych, nawiązywał do twórczości katalońskiego architekta, Antoniego Gaudiego, który w 1883 r. podjął się budowy Świątyni...
Jacek Kaczmarski - Mury
Typ liryki Utwór Mury jest przykładem liryki pośredniej fabularnej. W hymnie Solidarności mowa jest o bardzie, który, poprzez swoją twórczość, porusza tłumy, jednak ludzie po pewnym czasie przekształcają znaczenie pieśni. Biorąc pod...
Jan Kochanowski - Psalm 13, Psalm 47
Typ liryki Psalmy reprezentują typ liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiotem lirycznym jest człowiek wierzący, który w Psalmie 13, patrząc w niebo, błaga Pana o lepsze życie, natomiast w Psalmie 47 wychwala Boga...
Jan Lechoń - Herostrates
Typ liryki Utwór Jana Lechonia Herostrates jest przykładem liryki bezpośredniej i równocześnie liryki podmiotu zbiorowego, a także zwrotu do adresata. Osoba mówiąca w utworze używa naprzemiennie zaimków i czasowników w 1 os. l. poj....
Jan Lechoń - Mochnacki
Typ liryki Powstały w 1918 r. (opublikowany w zbiorze Karmazynowy poemat wydanym w 1920 r.) rymowany wiersz Leszka Serafinowicza, który pisał pod pseudonimem Jan Lechoń, jest przykładem liryki pośredniej, fabularnej. Podmiot w utworze nie...
Jan Lechoń - Pieśń o Stefanie Starzyńskim
Typ liryki Utwór jest przykładem liryki bezpośredniej i zwrotu do adresata (podmiot w pierwszym wersie odnosi się do Warszawy, a w ostatnich – do pieśni i czytelników, przyszłych pokoleń Polaków oraz Warszawiaków). Postać mówiąca...
Jarosław Marek Rymkiewicz - Na trupa
Typ liryki Początkowo wydaje się, że wiersz Rymkiewicza jest przykładem liryki pośredniej, jednak ostatni wers brzmi: „Mnie czyniący co uczynisz teraz Panie”, a więc podmiot liryczny ujawnia się i jest to człowiek modlący się do...
Jarosław Marek Rymkiewicz - Ogród w Milanówki, koniec listopada
Typ liryki Wiersz Jarosława Marka Rymkiewicza Ogród w Milanówku, koniec listopada jest przykładem liryki pośredniej. Podmiot liryczny nie ujawnia swojej tożsamości, ale biorąc pod uwagę wszystkie wiersze zamieszczone w tomiku Zachód...
Jarosław Marek Rymkiewicz - Róża oddana Danielowi Naborowskiemu
Typ liryki Wiersz Jarosława Marka Rymkiewicza jest przykładem liryki bezpośredniej, choć widać to dopiero od siódmego dystychu, kiedy pojawiają się zaimki: „mnie”, „nasze”. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiotem lirycznym...
Józef Czechowicz - Na wsi
Typ liryki Wiersz Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej, która jednak dopiero w ostatnim wersie okazuje się taką być: „tuli do mnie dziecięce policzki / chroni przed złem”. Cztery wcześniejsze strofy przywodzą na myśl typ...
Józef Czechowicz - O matce
Typ liryki Wiersz wolny Józefa Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot ujawnia się w utworze i używa czasowników w 1 os. l. poj. Ze względu na temat tekst przynależy do liryki wyznania oraz refleksyjnej. Osoba mówiąca...
Józef Czechowicz - Przedświt
Typ liryki Czechowicz w utworze Przedświt połączył dwa rodzaje liryki – pośrednią fabularną oraz zwrotu do adresata. W wierszu występuje opis jeźdźców na koniach i przyrody, który posiada symboliczne znaczenie związane z historią...
Józef Czechowicz - Żal
Typ liryki Nieregularny, wolny wiersz o kompozycji klamrowej (na początku i na końcu utworu pojawiają się podobne motywy) Józefa Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej. Na podstawie wiedzy o życiu i twórczości Czechowicza...
Józef Mackiewicz - Droga donikąd
Geneza utworu Akcja powieści Droga donikąd rozgrywa się w podwileńskiej wsi, a także w samym Wilnie (choć nazwa ta nie pojawia się na kartach utworu). Józef Mackiewicz przeprowadził się z rodziną (ojcem – Antonim i matką – Marią z...
Jądro ciemności
Geneza utworu i okoliczności powstania Mała powieść (albo obszerne opowiadanie) Jądro ciemności uchodzi (obok Lorda Jima) za jedno z najlepszych dzieł w dorobku Josepha Conrada – i to nie tylko w literaturze angielskiej, ale w światowej....
Kajko i Kokosz. Szkoła latania
Elementy świata przedstawionego Czas akcji: Czasy słowiańskie, bliżej nieokreślone. Na podstawie ilustracji, zastosowanej terminologii, warstwy leksykalnej, imion i faktów należy uznać, że akcja dzieje się w średniowieczu. Miejsce...
Kamienie na szaniec
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja utworu rozpoczyna się w lecie 1939 roku, kiedy to drużyna „Buków” w czasie wakacji, po zdanej maturze wędruje po Beskidzie Śląskim. Utwór ma charakter relacji, więc wydarzenia są...
Katarynka
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Czas bliżej nieokreślony, ale w noweli pojawia się wiele faktów potwierdzających wiek XIX, m.in: • katarynki – bardzo popularne w tym czasie, w małych miasteczkach podczas odpustów i...
Kazimierz Wierzyński - Kufer
Typ liryki Wiersz Kazimierza Wierzyńskiego Kufer jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny już w pierwszym wersie używa zaimka „mój powrót”, potem również pojawiają się zaimki: „moja ojczyzna”, „mój wielki...
Kazimierz Wierzyński - Ojczyzna chochołów
Typ liryki Ojczyzna Chochołów to wiersz pochodzący z tomu Wolność tragiczna z 1936 r. Jest to przykład liryki bezpośredniej, na co wskazują zaimki np. „nas”. Utwór to również przykład liryki zwrotu do adresata, gdyż druga i trzecia...
Kazimierz Wierzyński - Zielono mam w głowie
Typ liryki Wiersz Wierzyńskiego Zielono mam w głowie to typ liryki bezpośredniej, której podmiotem lirycznym jest najprawdopodobniej poeta. O typie liryki świadczą przede wszystkim czasowniki w 1 os. l.p., np. „mam”, „rozdają”, ale...
Kopciuszek
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Czas akcji nie jest określony. Wiadomo tylko, że działo się to „dawno, dawno temu”. Ramy czasowe utworu są niejednoznaczne. Utwór kończy się słowami: „żyli długo i szczęśliwie”. W...
Król Edyp
Geneza utworuMit o Edypie jest częścią mitu o rodzie Labdakidów, należącego do legend tebańskich. Edyp miał według przepowiedni zabić swojego ojca i poślubić matkę. Zatem, kiedy się urodził, jego rodzice (Lajos i Jokasta) kazali...
Księga Hioba
Geneza i problematyka utworu Geneza dzieła Jak w przypadku wielu ksiąg biblijnych, zagadnienie autora i czasu powstania stanowi zagadkę. Wielu badaczy jest skłonnych twierdzić, że Księga Hioba powstała w V wieku p.n.e., czyli po wyjściu...
Księga Koheleta
Geneza utworu Księga Koheleta, obok Księgi Hioba, zaliczana jest do tekstów mądrościowych, inaczej dydaktycznych, Starego Testamentu. Analizy językowe wykazały, że powstała najprawdopodobniej pod koniec III lub na początku II wieku p.n.e....
Księga Psalmów
Geneza Psalmy powstawały na przestrzeni kilku wieków, tj. prawdopodobnie między XI a III w. p.n.e. Łączy się je przede wszystkim z osobą izraelskiego króla Dawida o wybitnym talencie muzycznym (żyjącego między 1040 p.n.e a 970 p.n.e)....
Księga Rodzaju
Geneza utworuKsięga Rodzaju – z języka hebrajskiego Bereszit, z języka greckiego Genesis (początek); to pierwsza księga Biblii, która rozpoczyna Stary Testament i którą włącza się do Pięcioksięgu (Tory). Tradycja żydowska i...
Lalka
Geneza utworuPrus tworzył swoje dzieło w latach 1887-1889, (chociaż, jak wyjaśnia w tekście Słówko o krytyce pozytywnej, temat i materiały do Lalki […] były gromadzone na parę lat pierwej, w trakcie których powieść, podobnie jak...
Legenda o Kraku i Wandzie
Na podstawie tekstów: Józefa Ignacego Kraszewskiego Pieśń Słowana, [w:] Klechdy domowe, Nasza Księgarnia, 1986 oraz Mariana Orłonia O Wandzie, co nie chciała Niemca, [w:] Baśnie i legendy polskie, Nasza Księgarnia, 1997. Elementy...
Legenda o Lechu
Na podstawie tekstu Stanisława Świrko Orle gniazdo, [w:] Baśnie i legendy polskie, Nasza Księgarnia, 1997. Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się w czasie legendarnym, odnosi się do początków istnienia państwa...
Legenda o Piaście
Na podstawie tekstu Cecylii Niewiadomskiej Piast, [w:] Klechdy domowe, Nasza Księgarnia, 1986. Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się w czasie legendarnym, podczas rządów króla Popiela. Miejsce akcji Akcja toczy...
Lew, czarownica i stara szafa
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Czas realny utworu – czas drugiej wojny światowej, bitwa o Anglię, nie wiadomo, ile dokładnie dni, przerwa (wiadomo, że bohaterowie nie muszą chodzić do szkoły). Czas w Narnii – od zimy do...
Ludzie bezdomni
Geneza utworu Powieść Ludzie bezdomni Stefan Żeromski pisał u schyłku XIX w., w latach 1898-1899. Ukazała się ona po raz pierwszy w roku 1899, jednak już z datą wydania sygnowaną rokiem 1900. Pojawienie się dzieła na rynku wydawniczym...
Marcin Świetlicki - Dla Jana Polkowskiego
Typ liryki Wiersz Marcina Świetlickiego jest przykładem liryki bezpośredniej, choć wiemy o tym dopiero z ostatniej strofy, w której pojawiają się czasowniki w 1 os. l.p.: „Patrzę w oko smoka / i wzruszam ramionami”. Sensy...
Marcin Świetlicki - Olifant
Typ liryki Wiersz Marcina Świetlickiego Olifant należy do liryki bezpośredniej. Świadczą o tym czasowniki w 1 os. l.p., np.: „przyszedłem”, „zobaczyłem”, mam”. Podmiotem lirycznym jest mężczyzna, który przychodzi do kobiety, by...
Marek Nowakowski - Górą „Edek”
Geneza utworu Opowiadanie Górą „Edeki” należy do tomu Prawo prerii, zbioru czterdziestu sześciu miniatur, opowiadań Marka Nowakowskiego, które po raz pierwszy wydane zostały w 1999 r. Jest to poniekąd data symboliczna. To dziesięć lat...
Marek Nowakowski - Raport o stanie wojennym
Geneza utworu Urodzony w 1935 r. Marek Nowakowski to pisarz, który początkowo znany był z wielu opowiadań kierowanych do zwykłych ludzi. Ich bohaterami byli najczęściej ludzie z tak zwanego marginesu społecznego. Do takich utworów...
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - Kto chce, bym go kochała
Typ liryki Rymowany, stroficzny (podzielony na sześć dystychów) wiersz Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej ze względu na temat można zaklasyfikować do liryki miłosnej. Bohaterka wiersza – młoda kobieta wypowiada się, używając czasowników w 1...
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - Miłość
Typ liryki Rymowany, czterowersowy utwór Miłość jest przykładem liryki miłosnej, a także zwrotu do adresata i liryki bezpośredniej, ponieważ podmiot liryczny używa czasowników w 1 os. l. poj. Podmiot liryczny i jego...
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - Nike
Typ liryki Utwór Nike jest przykładem liryki zwrotu do adresata. Nieujawniająca się wprost osoba mówiąca zwraca się do miłości, którą porównuje do starożytnej bogini (a w zasadzie do jej posągu w Paryżu w Luwrze). Ze względu na...
Mały Książę
Elementy świata przedstawionego Mając na uwadze gatunek utworu, przy omawianiu świata przedstawionego błędem interpretacyjnym byłoby odnoszenie się linearne do poszczególnych jego elementów. Zarówno czas akcji, jak i jej miejsce i...
Mikołajek
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Francja, lata 60. XX wieku; bliżej nieokreślony - w opowiadaniu Uciekam z domu narrator podaje informację: „pracować nie mogłem, bo akurat był czwartek” – jest ona o tyle istotna, że od...
Mitologia
Geneza mitówMity greckie pierwotnie przekazywane były ustnie. Starsi opowiadali historie młodszym, a następnie ci powtarzali je swoim potomkom. Powodowało to, że powstawało wiele różnych wersji tych samych mitów, przenikały się one lub...
Olga Tokarczuk - Profesor Andrews w Warszawie
Geneza utworu i znaczenie tytułu Profesor Andrews w Warszawie to jedenaste opowiadanie Olgi Tokarczuk pochodzące z tomu Gra na wielu bębenkach. Tom został wydany po raz pierwszy w 2001 r. i zdobył nominację do Nagrody Nike i nagrodę...
Opowieść małżonki świętego Aleksego
Typ liryki Opowieść małżonki świętego Aleksego jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie. To Famijana, małżonka świętego Aleksego. Tytuł utworu sugeruje, że mamy do czynienia z...
Opowieść wigilijna
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się w wigilię i Boże Narodzenie w XIX wieku. Prawdopodobnie dzieje się w roku 1861, gdyż duch obecnej wigilii Bożego Narodzenia opowiada Scrooge’owi, że „dotąd przeszło ich po...
Pan Tadeusz
Geneza utworuBohdan Zaleski, na prośbę syna Adama Mickiewicza, wspominał, że poeta wydumał Pana Tadeusza na wsi w Poznańskiem, tam obmyślił pierwszy plan poematu i zaczął go od opisu dworu szlacheckiego w Polsce. Zatem Mickiewicz...
Pani Twardowska
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Nie wiadomo, kiedy miało miejsce spotkanie Twardowskiego z diabłem. Jedynie podczas rozmowy bohaterów pada informacja, że minęło siedem lat od czasu podpisania cyrografu. Pojawienie się w...
Pieśń Legionów Polskich we Włoszech
Józef Wybicki Józef Wybicki jest autorem Pieśni Legionów Polskich we Włoszech. Był pisarzem, politykiem i prawnikiem. Urodził się w 1747 roku niedaleko Kościerzyny. Szybko został wybrany na posła. W 1868 roku przystąpił do konfederacji...
Pieśń nad Pieśniami
Geneza utworu Pieśń nad Pieśniami, jak wskazuje tytuł, to pieśń najwybitniejsza, najdoskonalsza, górująca ponad wszystkimi innymi. Ma więc ona także szczególne miejsce w Starym Testamencie i w całym Piśmie Świętym. Nie istnieją...
Powrót taty
Elementy świata przedstawionego Czas akcji i miejsce akcji Bliżej nieokreślone. Narrator wspomina jedynie o wzgórku za miastem i cudownym obrazie pod słupem (być może chodzi tu to tzw. świątek – drewniana rzeźba o treści religijnej...
Proszę państwa do gazu
Geneza utworu Tadeusz Borowski w opowiadaniach zawartych w zbiorze Pożegnanie z Marią opisał wydarzenia podobne do tych, których był świadkiem, gdy przebywał w obozach znajdujących się na terenach Niemiec i Polski pod koniec II wojny...
Przedwiośnie
Geneza utworu Sytuacja polityczno-społeczna Polski i Europy po I wojnie światowej I wojna światowa zakończyła się w 1918 roku. Przyniosła ze sobą ogromną liczbę ofiar w ludziach i zniszczenia na nieznaną wcześniej skalę. Była...
Romeo i Julia
Geneza utworu Historia Romea i Julii, co zaskakujące, nie jest autorstwa Szekspira. Źródłem, z którego bezpośrednio czerpał Szekspir, był poemat epicki Arthura Brooke’a pod tytułem The Tragicall Historye of Romeus and Juliet. Brooke...
Ryszard Kapuściński - Podróże z Herodotem
Geneza utworu Podróże z Herodotem zostały wydane w 2004 r., a więc trzy lata przed śmiercią Ryszarda Kapuścińskiego, który do dziś uznawany jest za „cesarza reportażu”, czyli najwybitniejszego i najbardziej cenionego zagranicą...
Sklepy cynamonowe
Geneza utworu Bruno Schulz zadebiutował w 1933 r. tomem opowiadań Sklepy cynamonowe. Zaistnienie pisarza na rynku wydawniczym było w dużej mierze zasługą Zofii Nałkowskiej, która dostrzegła jego talent i wspierała swą pozycją...
Rozdziobią nas kruki, wrony
Geneza utworu Nowela „Rozdziobią nas kruki, wrony” została opublikowana w 1895 r. w Krakowie razem z innymi opowiadaniami i nowelami autora Przedwiośnia. Stefan Żeromski, obawiając się cenzury i konsekwencji wydania dzieła podejmującego...
Tadeusz Borowski - Ludzie, którzy szli
Geneza utworu Opowiadania, które znajdują się w zbiorze Pożegnanie z Marią (w tym także Ludzie, którzy szli), dotyczą sytuacji więźniów przebywających w obozie koncentracyjnym. Borowski, opisując wydarzenia i postacie, bazował na...
Tadeusz Gajcy - Do potomnego
Typ liryki W wierszu Tadeusza Gajcego podmiot liryczny wypowiada się, używając czasowników w 1 os. l. poj. („jestem”, „wiem”, „znam”). Oznacza to, że utwór można określić mianem liryki bezpośredniej. Tekst jest wyznaniem i...
Tadeusz Gajcy - O nas
Typ liryki Już sam tytuł tekstu Tadeusza Gajcego wskazuje na typ liryki bezpośredniej („na ciebie i na mnie czeka”), w której podmiot liryczny to człowiek czasu wojny, czasu apokalipsy spełnionej, wypowiadający się trochę w swoim, a...
Tadeusz Gajcy - Wczorajszemu
Typ liryki Wiersz Tadeusza Gajcego Wczorajszemu jest przykładem liryki zwrotu do adresata. Świadczą o tym chociażby anaforyczne wersy rozpoczynające pierwszą i drugą strofę od słowa „ufałeś”. Wiesz przybiera charakter monologu...
W pamiętniku Zofii Bobrówny
Geneza utworu Utwór Juliusza Słowackiego W pamiętniku Zofii Bobrówny powstał 13 marca 1844 roku w Paryżu. Poeta poznał matkę Zosi – Joannę Bobrową już w 1831 roku w Dreźnie. Spotkali się ponownie w 1841 roku w Paryżu. Wtedy też...
W pustyni i w puszczy
Elementy świata przedstawionego Czas akcji Akcja toczy się pod koniec XIX wieku. Mowa jest o budowie Kanału Sueskiego. Prace rozpoczęto w 1859 roku. Kolejne wspomniane wydarzenie historyczne to powstanie Mahdiego. Ze względu na to, że pod...
Wesele
Geneza utworu. 20 listopada 1900 roku odbył się w Kościele Mariackim w Krakowie sławny ślub Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. Po ślubie orszak weselny udał się do podkrakowskiej wsi Bronowice, do domu Włodzimierza Tetmajera....
Wojciech Wencel - Perła
Typ liryki Rymowany wiersz Perła napisany w 1994 r. w Somonino stanowi przykład liryki pośredniej, lecz także opisowej. Kobieta charakteryzowana jest przez czynność, którą wykonuje. W utworze ukazana została tajemnicza (nienazwana po...
Zbigniew Herbert - Pan Cogito
Geneza utworu i znaczenie tytułu Pan Cogito to piąty tom poetycki Zbigniewa Herberta wydany w roku 1974. Zbigniew Herbert wydał go dokładnie w wieku 50 lat, już jako poeta dojrzały. Przygotowywał ten tom w latach 1962-1973, a późniejsza...
Zbrodnia i kara
Geneza utworu Inspiracje oraz przekonania filozoficzne i religijne autora Pisarz początkowo zainspirowany był ideałami socjalizmu utopijnego. Z czasem jednak odchodził od tych doktryn. Stawał się coraz bardziej zagorzałym zwolennikiem...
Żona modna
Przyjaciel gratuluje Piotrowi ożenku. Widzi jednak z jego strony brak entuzjazmu, więc dopytuje się o powody rozgoryczenia. Piotr snuje więc bardzo szczegółową historię swojego małżeństwa. Kiedy poznali się, wiedział, że kobieta...