mocny (język polski)
- wymowa:
- IPA: [ˈmɔʦ̑nɨ], AS: [mocny]
- znaczenia:
przymiotnik jakościowy
- (1.1) mający dużą siłę fizyczną lub psychiczną
- (1.2) charakterystyczny dla kogoś o dużej sile
- (1.3) mający dużą moc
- (1.4) skuteczny dzięki dostatecznym możliwościom lub wpływom
- (1.5) dobrze radzący sobie z czymś dzięki odpowiedniej wiedzy lub umiejętnościom
- (1.6) odporny na działanie czynników fizycznych i przez to trudny do zniszczenia
- (1.7) mający duże natężenie i wyraźnie widoczny lub wyczuwalny
- (1.8) mający w sobie duże stężenie substancji czynnej
- (1.9) wywołujący silne wrażenia lub zrodzony pod ich wpływem
- (1.10) przest. lub książk. upoważniony prawem lub zezwoleniem do czegoś
- (1.11) fonet. o spółgłosce: wymagający większego napięcia mięśni narządów artykulacyjnych i silniejszego wydechu
- odmiana:
- (1.1-11)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik mocny mocna mocne mocni mocne dopełniacz mocnego mocnej mocnego mocnych celownik mocnemu mocnej mocnemu mocnym biernik mocnego mocny mocną mocne mocnych mocne narzędnik mocnym mocną mocnym mocnymi miejscownik mocnym mocnej mocnym mocnych wołacz mocny mocna mocne mocni mocne stopień wyższy mocniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik mocniejszy mocniejsza mocniejsze mocniejsi mocniejsze dopełniacz mocniejszego mocniejszej mocniejszego mocniejszych celownik mocniejszemu mocniejszej mocniejszemu mocniejszym biernik mocniejszego mocniejszy mocniejszą mocniejsze mocniejszych mocniejsze narzędnik mocniejszym mocniejszą mocniejszym mocniejszymi miejscownik mocniejszym mocniejszej mocniejszym mocniejszych wołacz mocniejszy mocniejsza mocniejsze mocniejsi mocniejsze stopień najwyższy najmocniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najmocniejszy najmocniejsza najmocniejsze najmocniejsi najmocniejsze dopełniacz najmocniejszego najmocniejszej najmocniejszego najmocniejszych celownik najmocniejszemu najmocniejszej najmocniejszemu najmocniejszym biernik najmocniejszego najmocniejszy najmocniejszą najmocniejsze najmocniejszych najmocniejsze narzędnik najmocniejszym najmocniejszą najmocniejszym najmocniejszymi miejscownik najmocniejszym najmocniejszej najmocniejszym najmocniejszych wołacz najmocniejszy najmocniejsza najmocniejsze najmocniejsi najmocniejsze - przykłady:
- (1.1) Milcząco przyjmowane przez czytelniczkę założenie, że człowiek mocny i waleczny musi być gruboskórnym niewrażliwcem, niekoniecznie musi być trafne[1].
- (1.2) — Właź, szelmo! — mruknął kowal wyjmując kołek ze skobla i mocnym kopnięciem drzwi otworzył na oścież, szeroko[2].
- (1.3) Wskutek działania mocnego prądu wody w kilku miejscach te zabezpieczenia znalazły się bliżej koryta, zostały dosłownie odepchnięte na środek potoku[3].
- (1.4) Myśląc o budowaniu mocnego zespołu nie sposób pominąć kwestii zaplecza treningowego[4].
- (1.5) Był bardzo mocny z fizyki i chemii, a matematykę znał już na poziomie uniwersyteckim[5].
- (1.6) Bezpiecznie przebyła rzekę po twardym, mocnym lodzie[6].
- (1.7) Z tą przyprawą trzeba być ostrożnym, bo mocna woń i smak zdominuje łatwo każde danie[7].
- (1.8) Jeden z nich przyniósł przepiękną amforę i nalał puchary posłów, tymczasem drugi nalewał spiesznie wodzom korsarskim poprzednie, mocne wino[8].
- (1.9) To wszystko utrzymane w rytmie bezpretensjonalnej zabawy, oparte na dobrych wzorach współczesnej hollywoodzkiej komedii sensacyjnej i balansujące na granicy pastiszu i mocnego kina akcji[9].
- (1.9) Po pierwszej tercji powiedzieliśmy sobie w szatni parę mocnych słów[10].
- (1.10) W razie zaś gdyby sejmem albo inną potrzebą Rzplitej zatrudnieni, nie mogli przybyć, to byli mocni wysadzić na swe miejsce szlachcica osiadłego i w prawie biegłego[11].
- (1.11) Zmiana spółgłosek mocnych na słabe nie należy w łacinie gminnéj do osobliwości[12].
- składnia:
- (1.5) mocny z +D. / mocny w +Ms.
- kolokacje:
- (1.1) mocny chłop / człowiek / mężczyzna • mocna kobieta
- (1.2) mocny cios / strzał • mocna psychika • mocne dłonie / kości / mięśnie / nogi / ręce / uderzenie
- (1.3) mocny prąd / wiatr • mocne światło
- (1.4) mocny przeciwnik / rząd / zespół • mocna drużyna • mocny dolar / frank / funt / złoty • mocne euro
- (1.5) mocny z geografii / historii / matematyki / polskiego / angielskiego
- (1.7) mocny kolor / smak / zapach • mocna barwa / woń
- (1.8) mocny alkohol / roztwór / trunek • mocna kawa / herbata • mocne papierosy
- (1.9) mocny film / język • mocne kino / słowa
- (1.11) spółgłoska mocna
- synonimy:
- (1.4) silny
- (1.5) solidny, wytrzymały
- (1.7) intensywny, silny
- (1.10) władny
- antonimy:
- (1.1) słaby
- (1.2) słaby
- (1.3) słaby
- (1.4) słaby
- (1.5) słaby
- (1.6) słaby
- (1.7) słaby
- (1.8) słaby
- (1.11) słaby
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. moc ż, mocarz m, mocarność ż, niemoc ż, mocowanie n, umacnianie n, umocnienie n
- czas. mocować ndk., umacniać ndk., umocnić dk.
- przym. mocarny
- przysł. mocarnie, mocno
- związki frazeologiczne:
- coś mocniejszego • jer mocny • mieć mocne plecy • mocna karta • mocne uderzenie • mocny kolor • mocny sen • mocny w gębie • nie ma mocnych • stać / stanąć na mocnym gruncie
- przysłowia: ból w łokciu a ból po stracie małżonka – mocny, lecz niedługi[13]
- etymologia:
- prasł. *mogtьnъ, przymiotnik odrzeczownikowy od prasł. *mogtь → moc, siła[14]
- uwagi:
- tłumaczenia:
- (1.1-2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: silny
- angielski: (1.1) strong; (1.2) powerful; (1.3) strong; (1.4) strong; (1.5) proficient; (1.6) firm, solid, strong; (1.7) strong; (1.8) strong; (1.9) powerful, strong; (1.10) empowered; (1.11) fortis
- arabski: (1.6) صلب
- francuski: (1.3) fort; (1.4) fort; (1.5) fort; (1.6) fort; (1.7) fort, puissant; (1.8) fort; (1.9) fort, puissant; (1.11) fort
- hiszpański: (1.4) fuerte; (1.5) fuerte; (1.6) fuerte; (1.7) fuerte; (1.8) fuerte; (1.9) fuerte
- niemiecki: (1.3) stark; (1.4) stark; (1.6) stark; (1.7) stark; (1.8) stark; (1.9) stark; (1.11) spółgłoska mocna: Fortis ż
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1-11)
, bardzo mocny: 
, najmocniejszy: 
- rosyjski: (1.6) кре́пкий; (1.8) кре́пкий
- szwedzki: (1.6) stark; (1.8) stark
- ukraiński: (1.8) міцни́й
- włoski: (1.6) duraturo, durevole; (1.8) forte, o winie: corposo
- źródła:
- ↑ Zofia Milska-Wrzosińska, Para z dzieckiem czyli niezupełnie poprawne politycznie uwagi o rodzicielstwie, 2005, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Leon Kruczkowski, Kordian i cham, 1932, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Fatalne skutki deszczu, „Dziennik Polski”, 2001-06-25, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Andrzej Grygierczyk, Leszek Jaźwiecki, Grzegorz Mikuła, Tomasz Mucha, Rafał Musioł, Paweł Rassek, Zasady domina, „Trybuna Śląska”, 2003-03-14, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Antoni Libera, Madame, 1998, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Andrzej Szczypiorski, Początek, 1986, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Grzegorz Tabasz, Coś ze stokrotki, „Dziennik Polski”, 2008-02-07, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Halina Rudnicka, Uczniowie Spartakusa, 1951, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Włoska mafia z Polski, „Polska Głos Wielkopolski”, 2006-07-14, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Michał Micor, Piotr Płatek, HOKEJ. Mistrzostwa Świata grupy B, „Gazeta Wyborcza”, 1997-04-19, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑
Hasło „Wiec” w: Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900–1903. - ↑ Alfred Brandowski, Rozbiór treści ortograficznej najstarszego rękopisu kroniki łacińskiej błogosławionego mistrza Wincentego biskupa krakowskiego, Kraków 1869, s. 30.
- ↑ Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 4/1951, s. 1.
- ↑ Hasło „mocny” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.