rząd (język polski)

rząd (1.1) w rzędzie (1.4)

rząd (1.4)

rząd (1.8)

rzędy (1.9) sałaty

wymowa:

IPA: [ʒɔ̃nt], AS: [žõnt], zjawiska fonetyczne: wygł.• nazal.• asynch. ą  ​

​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) polit. wykonawczy organ państwa zajmujący się jego finansami oraz prowadzący jego politykę wewnętrzną i zagraniczną; zob. też rząd w Wikipedii

(1.2) jęz. przypadek deklinacji, w którym znajduje się wyraz będący określeniem danego

(1.3) sprawowanie władzy

(1.4) grupa ludzi lub elementów umieszczona obok siebie jeden za drugim lub jeden obok drugiego

(1.5) biol. w systematyce: jednostka obejmująca rodziny; zob. też rząd (biologia) w Wikipedii

(1.6) pot. rząd (1.4) foteli na widowni

(1.7) mat. fiz. pozycja względem przecinka dziesiętnego najstarszej cyfry w zapisie danej liczby

(1.8) jeźdz. kompletny osprzęt do jazdy konnej; zob. też rząd koński w Wikipedii

(1.9) roln. ogrod. rośliny uprawne posadzone i rosnące w jednej linii

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rząd	rządy
dopełniacz	rządu	rządów
celownik	rządowi	rządom
biernik	rząd	rządy
narzędnik	rządem	rządami
miejscownik	rządzie	rządach
wołacz	rządzie	rządy

(1.3)

 

przypadek	liczba mnoga
mianownik	rządy
dopełniacz	rządów
celownik	rządom
biernik	rządy
narzędnik	rządami
miejscownik	rządach
wołacz	rządy

(1.4-8)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rząd	rzędy
dopełniacz	rzędu	rzędów
celownik	rzędowi	rzędom
biernik	rząd	rzędy
narzędnik	rzędem	rzędami
miejscownik	rzędzie	rzędach
wołacz	rzędzie	rzędy

przykłady:

(1.1) Według politologów rząd jest częścią władzy wykonawczej.

(1.2) Rządem czasownika „nienawidzić” jest dopełniacz.

(1.3) Wszyscy ze smutkiem wspominali rządy poprzedniego króla.

(1.4) Generał w zamyśleniu przeszedł obok rzędów wyprostowanych żołnierzy.

(1.5) Karpie należą do rodziny karpiowatych z rzędu karpiokształtnych.

(1.6) Mamy miejsca w siódmym rzędzie.

(1.7) To napięcie jest o kilka rzędów mniejsze od tamtego.

(1.8) Wymieniłem ostatnio kilka elementów mojego rzędu końskiego.

(1.9) Zwierzęta wyjadły mi cały rząd kapusty!

składnia:

(1.3) zwykle w liczbie mnogiej

kolokacje:

(1.1) rząd mniejszościowy / większościowy • rząd fachowców / koalicyjny / tymczasowy • rząd Polski / polski / Niemiec / niemiecki / … • zasiadać w rządzie • premier rządu • dymisja / upadek / rekonstrukcja rządu

(1.2) związek rządu

(1.3) rządy dyktatorskie / autorytarne • rządy prawa • system rządów

(1.4) rząd ludzi / żołnierzy / drzew / samochodów / …

(1.5) rząd naczelnych

(1.7) rząd wielkości • rząd macierzy

synonimy:

(1.1) gabinet

(1.2) rekcja

(1.3) władza

(1.4) szereg; reg. śl. raja

antonimy:

(1.1) parlament, sądownictwo, nierząd

hiperonimy:

hiponimy:

(1.4) kolumna, wiersz

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. porządek mrz, urzędnik mos, zarządca mos, narząd mrz

czas. urzędować, porządkować, zrzędzić

(1.1,3) czas. rządzić, zarządzać / zarządzić

przym. rządowy, wewnątrzrządowy, podrzędny

zdrobn. rządek

przym. rzędowy, podrzędny

przysł. rzędowo

związki frazeologiczne:

z rzędu • konia z rzędem • rząd dusz

etymologia:

por. obrzęd

uwagi:

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) regering
• amharski: (1.1) መንግሥት
• angielski: (1.1) government, administration; (1.4) row, line; (1.5) order; (1.7) order
• arabski: (1.1) حكومة ż, دولة ż; (1.4) صف
• azerski: (1.1) hökumət
• białoruski: (1.1) урад m; (1.5) атрад m
• bułgarski: (1.1) правителство n; (1.3) управление n; (1.4) редица ż; (1.5) разред m; (1.6) ред m; (1.8) сбруя ż, (конска) амуниция ż; (1.9) ред m
• chiński standardowy: (1.4) o ludziach: 队 (duì)
• chorwacki: (1.1) vlada ż
• czeski: (1.1) vláda ż; (1.4) řada ż; (1.5) řád m
• dolnołużycki: (1.1) kněžarstwo n; (1.4) rěd m
• duński: (1.1) regering w; (1.3) styre n; (1.4) række w; (1.5) orden w; (1.6) række w; (1.7) orden w
• esperanto: (1.1) registaro; (1.4) vico; (1.5) ordo; (1.6) vico; (1.9) vico
• estoński: (1.1) valitsus
• fiński: (1.1) hallitus; (1.4) rivi; (1.5) lahko
• francuski: (1.1) gouvernement m; (1.2) régime m; (1.3) pouvoir m; (1.4) rang m, ligne ż, rangée ż; (1.5) ordre m; (1.6) rang m; (1.7) ordre m, série ż
• hausa: (1.1) gwamnati ż
• hiszpański: (1.1) Gobierno m; (1.2) régimen m; (1.3) gobierno m; (1.4) hilera ż, fila ż; (1.5) orden m; (1.6) fila ż; (1.7) orden m
• irlandzki: (1.1) rialtas m
• islandzki: (1.1) landstjórn ż
• japoński: (1.1) 政府 (せいふ, seifu); (1.2) 支配 (しはい, shihai)
• jidysz: (1.1) רעגירונג ż (regirung); (1.4) ראָנד m (rond); (1.6) ראָנד m (rond)
• kataloński: (1.1) govern m; (1.4) filera ż
• koreański: (1.1) 정부 (chŏngbu)
• litewski: (1.1) vyriausybė ż
• łaciński: (1.1) regnum n; (1.3) rei publicae lm; (1.5) ordo m
• łotewski: (1.1) valdība ż
• maltański: (1.1) gvern m
• niderlandzki: (1.1) regering ż
• niemiecki: (1.1) Regierung ż; (1.4) Reihe ż; (1.5) Ordnung ż; (1.7) Ordnung ż
• norweski (bokmål): (1.1) regjering m/ż
• norweski (nynorsk): (1.1) regjering ż
• nowogrecki: (1.1) κυβέρνηση ż; (1.3) διακυβέρνηση ż; (1.4) σειρά ż, αράδα ż
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• portugalski: (1.1) governo m; (1.5) ordem ż
• rosyjski: (1.1) правительство n; (1.3) правление n; (1.4) ряд m; (1.5) порядок m; (1.6) ряд m; (1.7) ряд m
• rumuński: (1.1) guvern n; (1.5) ordin n
• słowacki: (1.1) vláda ż; (1.5) rad m
• słoweński: (1.1) vlada ż; (1.5) red m
• szwedzki: (1.1) regering w; (1.4) serie w
• tajski: (1.1) รัฐบาล
• tok pisin: (1.1) gavman
• ukraiński: (1.1) уряд m; (1.4) ряд m; (1.5) порядок m; (1.6) ряд m; (1.7) ряд m
• węgierski: (1.1) kormány(zat)
• wilamowski: (1.4) cȧjł ż
• włoski: (1.1) governo m; (1.4) fila ż, sfilza ż; (1.5) ordine m
• wolof: (1.1) nguur

źródła: