król (język polski)

król (1.1) i królowa

cztery króle (2.1)

króle (2.2)

król (2.3)

wymowa:

​, IPA: [krul], AS: [krul]

homofon: krul

​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) polit. koronowany władca państwa; zob. też król w Wikipedii

(1.2) przen. pot. osoba najważniejsza w danej dziedzinie

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(2.1) karc. figura w kartach między damą a asem; zob. też król (karta) w Wikipedii

(2.2) szach. najważniejsza figura w szachach; zob. też król (szachy) w Wikipedii

(2.3) królik, zwłaszcza samiec

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	król	królowie
dopełniacz	króla	królów
celownik	królowi	królom
biernik	króla	królów
narzędnik	królem	królami
miejscownik	królu	królach
wołacz	królu	królowie

(2.1-3)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	król	króle
dopełniacz	króla	króli
celownik	królowi	królom
biernik	króla	króle
narzędnik	królem	królami
miejscownik	królu	królach
wołacz	królu	króle

przykłady:

(1.1) Król umarł, niech żyje król!

(1.2) W wieku pięćdziesięciu lat został królem bawełny.

(2.1) Dopiero po chwili uświadomiłem sobie, że na stole leżało pięć króli.

(2.2) W kolejnym posunięciu, król uciekł przed szachem.

(2.3) Mamy w klatkach króla i trzy królice.

składnia:

kolokacje:

(1.1) koronacja / koronować króla • król Polski / Francji /… • Trzej Królowie

(2.1) król trefl (treflowy) / karo (karowy) / kier (kierowy) / pik (pikowy)

(2.2) biały / czarny król • zasłonić / zaszachować króla • ruszyć / poruszyć / zbić / pobić królem • dać szacha / mata królowi

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) monarcha

(2.2) figura

hiponimy:

holonimy:

(1.1) królestwo

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. królestwo n, królewicz m, królewna ż, królewszczyzna ż, królewskość ż, królewiątko n, króliczek m, Królewiak m, królewiak m, królowanie n

forma żeńska królowa ż

czas. królować ndk., zakrólować dk.

przym. królewski, królewiacki, królowy

przysł. królewsko, po królewsku

związki frazeologiczne:

gdy Trzej Królowie ciepłem darzą, gospodarze o wiośnie gwarzą • i króla robaki zjedzą • jak za króla Sasa: jedz, pij i popuszczaj pasa • król strzelców • król życia • tam, gdzie król piechotą chodzi • umarł król, niech żyje król • za króla Ćwieczka • za króla Olbrachta wyginęła szlachta

etymologia:

(1.1) prasł. *korľь; prawdopodobnie swn. Karl

źródłosłów nazwiska Król

uwagi:

tłumaczenia:

• abenaki: (1.1) kinjames
• afar: (1.1) amoyta
• afrykanerski: (1.1) koning; (2.2) koning
• akadyjski: (1.1) 𒂷𒆪 m
• albański: (1.1) mbret; (2.2) mbret
• amharski: (1.1) ንጉስ, ንጉሥ
• angielski: (1.1) king; (1.2) king; (2.1) king; (2.2) king
• arabski: (1.1) ملك m (malik)
• baskijski: (1.1) errege
• białoruski: (1.1) кароль m; (1.2) кароль m; (2.1) кароль m; (2.2) кароль m; (2.3) трус m
• bułgarski: (1.1) крал m; (1.2) цар m; (2.1) поп m; (2.2) цар m
• chiński standardowy: (1.1) 王 (wáng), 国王 (guówáng); (2.1) 王 (wáng), 国王 (guówáng); (2.2) 王 (wáng), 国王 (guówáng)
• chorwacki: (1.1) kralj m; (1.2) kralj m; (2.1) kralj m; (2.2) kralj m
• czeski: (1.1) král m
• dolnołużycki: (1.1) kral m
• duński: (1.1) konge w; (1.2) konge w; (2.1) konge w; (2.2) konge w
• esperanto: (1.1) reĝo; (1.2) reĝo; (2.1) reĝo; (2.2) reĝo
• estoński: (1.1) kuningas; (1.2) kuningas; (2.1) kuningas; (2.2) kuningas
• fenicki: (1.1) 𐤌𐤋𐤊
• fiński: (1.1) kuningas; (2.1) kuningas; (2.2) kuningas
• francuski: (1.1) roi m
• grenlandzki: (1.1) kunngi
• gruziński: (1.1) მეფე (mepe)
• hebrajski: (1.1) מלך m (melech)
• hiszpański: (1.1) rey m
• interlingua: (1.1) rege
• islandzki: (1.1) konungur m, drottinn m
• japoński: (1.1) 国王 (こくおう, kokuō), 王様 (おうさま, ōsama); (2.1) キング (kingu); (2.2) キング (kingu)
• jidysz: (1.1) מלך m (mejlech), קיניג m (kinig)
• kataloński: (1.1) rei m
• litewski: (1.1) karalius m
• łaciński: (1.1) rex m
• macedoński: (1.1) крал m; (1.2) крал m; (2.1) крал m; (2.2) крал m
• maltański: (1.1) re m
• nahuatl: (1.1) tlahtoanime
• niderlandzki: (1.1) koning m
• niemiecki: (1.1) König m
• norweski (bokmål): (1.1) konge m; (1.2) konge m; (2.1) konge m; (2.2) konge m
• nowogrecki: (1.1) βασιλιάς m; (1.2) βασιλιάς m; (2.1) ρήγας m; (2.2) βασιλιάς m
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  ,    
• rosyjski: (1.1) король m; (1.2) король m; (2.1) король m; (2.2) король m
• rumuński: (1.1) rege m
• sanskryt: (1.1) नृप
• slovio: (1.1) kralic (кралиц)
• staroegipski: (1.1) (nsw)
• staroperski: (1.1) 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹
• suahili: (1.1) mfalme
• szwedzki: (1.1) kung w, konung w; (2.1) kung w; (2.2) kung w
• tok pisin: (1.1) king
• turecki: (1.1) kral
• tuvalu: (2.1) kīgi
• tybetański: (1.1) རྒྱལ་པོ
• ukraiński: (1.1) король m; (2.1) король m; (2.2) король m
• węgierski: (1.1) király; (1.2) császár; (2.2) király
• wilamowski: (1.1) kynǵ m, kyng m
• włoski: (1.1) re m
• wolof: (1.1) buur

źródła: