porządek (język polski)

porządki (1.2)

wymowa:

​, IPA: [pɔˈʒɔ̃ndɛk], AS: [požõndek], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ą 

​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) stan, w którym jest czysto, coś jest ułożone według jakiegoś planu

(1.2) czynność sprzątania, porządkowania

(1.3) kolejność czegoś

(1.4) mat. uogólnienie pojęć „mniejszy-większy” na zbiory niekoniecznie złożone z liczb; zob. też częściowy porządek w Wikipedii

(1.5) archit. wywodzący się z antyku styl konstrukcyjny i kompozycyjny budowli; zob. też porządek architektoniczny w Wikipedii

odmiana:

(1.1-5)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	porządek	porządki
dopełniacz	porządku	porządków
celownik	porządkowi	porządkom
biernik	porządek	porządki
narzędnik	porządkiem	porządkami
miejscownik	porządku	porządkach
wołacz	porządku	porządki

przykłady:

(1.1) Dobrze, że w twoim pokoju jest porządek.

(1.2) Przed Świętami zawsze robimy porządki w domu.

(1.3) Wszystkie nazwiska na tej liście są w porządku alfabetycznym.

składnia:

(1.2) zwykle w liczbie mnogiej

kolokacje:

(1.1) doprowadzać coś / kogoś do porządku • porządek jest / panuje w pokoju / szafie / … • mieć porządek w czymś • utrzymywać / zaprowadzić gdzieś porządek

(1.2) robić porządki gdzieś / w czymś

(1.3) porządek alfabetyczny • porządek dnia • porządek dzienny • w porządku malejącym / rosnącym

(1.5) porządek dorycki • porządek joński • porządek koryncki • porządek toskański

synonimy:

(1.1) ład, czystość, schludność

(1.2) porządkowanie, sprzątanie

(1.3) kolejność, ustawienie

antonimy:

(1.1) bałagan, nieporządek

(1.2) bałaganienie, śmiecenie

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. porządki nmos, porządność ż, podporządkowywanie n, porządkowy mos, uporządkowanie n

zdrobn. porządeczek m

czas. uporządkowywać, porządkować ndk., uporządkować dk.

przym. porządny, porządkowy

przysł. porządnie, porządkowo, za porządkiem

związki frazeologiczne:

być w porządku • być na porządku dziennym • przechodzić do porządku dziennego/przejść do porządku dziennego • stać na porządku dziennym / znajdować się na porządku dziennym • zdjąć z porządku dziennego • zejść z porządku dziennego • częściowy porządek • porządek liniowy • dobry porządek • aby mieć w domu porządek, trzeba mieć w głowie rozsądek • porządek dziobania

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) order; (1.2) cleanup; (1.3) order; (1.4) order
• arabski: (1.1) نظام
• czeski: (1.1) pořádek mů (1.3) pořádek m
• dolnołużycki: (1.1) rěch m, pórěd m; (1.3) rěd m
• duński: (1.1) orden w; (1.3) orden w
• esperanto: (1.1) ordo; (1.3) ordo; (1.5) ordo
• fiński: (1.1) järjestys; (1.2) siivous; (1.3) järjestys
• francuski: (1.1) ordre m
• hiszpański: (1.1) orden m; (1.2) limpieza ż; (1.3) orden m, serie ż; (1.5) orden m
• islandzki: (1.1) regla ż, lag n; (1.3) röð
• japoński: (1.1) 秩序(ちつじょ); (1.2) 掃除(そうじ); (1.3) 順番(じゅんばん)
• kataloński: (1.1) ordre m
• kornijski: (1.3) urdh ż
• łotewski: (1.1) kārtība ż
• niderlandzki: (1.1) orde ż
• niemiecki: (1.1) Ordnung ż; (1.2) Saubermachen n; (1.3) Reihe ż, Ordnung ż
• rosyjski: (1.1) порядок m, чистота ż; (1.2) наведение порядка n; (1.3) порядок m
• słoweński: (1.1) red m; (1.2) pospravljanje n, urejanje n, čiščenje n; (1.3) red m; (1.4) urejenost ż; (1.5) slog m
• szwedzki: (1.3) ordning w; (1.5) ordning w
• ukraiński: (1.1) порядок m, чистота ż
• węgierski: (1.1) rend
• wilamowski: (1.1) pożondek m, öernung ż; (1.3) pożondek m, öernung ż; (1.4) pożondek m, öernung ż; (1.5) pożondek m, öernung ż
• włoski: (1.1) ordine m

źródła: