wiatr (język polski)

wiatr (1.1)
wymowa:
, IPA: [vʲjatr̥], AS: [vʹi ̯atr̦], zjawiska fonetyczne: zmięk.wygł.i  j 
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) meteorol. ruszające się masy powietrza; zob. też wiatr w Wikipedii
(1.2) pot. zob. wiatry
odmiana:
(1.1-2)
przykłady:
(1.1) Nie dość, że jest zimno, to jeszcze wieje wiatr.
(1.1) A oto po nich wyrosło siedem kłosów pustych i zniszczonych wiatrem wschodnim[1].
(1.1) Przestań, wietrze-rzępoło, grać / Na gałęziach wiśni / Zwołuje się gwiazd grudniowa brać, / By się Bogu przyśnić[2].
składnia:
kolokacje:
(1.1) silny / słaby / ciepły / chłodny / przyjemny / porywisty / przejmujący / umiarkowany /… wiatr • wiatr wieje /dmucha / dmie / zrywa się / pot. urywa głowę • wiatr północny = wiejący z północy • na wiatr • na wietrze • z wiatrem • pod wiatr • Miasto Wiatrówwiatrochron, wiatromierz, wiatrołom
synonimy:
(1.1) bryza, zefir, wichura, wicher, huragan, sztorm, szkwał, pasat, halny, tornado, monsun, cyklon, tajfun; przeciąg; cug
antonimy:
(1.1) cisza
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. wiatry lm nmos, wiatrak mrz, wiatraczek mrz, wiatrówka ż, wywietrznik mrz, wiejadło n
zdrobn. wietrzyk mrz, wiaterek mrz
zgrub. wietrzysko n
czas. wiać ndk., wietrzyć ndk.
przym. wiatrowy, wietrzny, bezwietrzny, nawietrzny, zawietrzny, dowietrzny
przysł. wietrznie, bezwietrznie, wietrzno
związki frazeologiczne:
róża wiatrów • szczęśliwy wiatr • chwytać wiatr • mieć wiatr w głowie • puścić z wiatrem • rozpędzić na cztery wiatryrzucać słowa na wiatrszukać wiatru w polutrzymać się wiatru • tam, gdzie wiatr zawraca • wiatr słonecznywiatrem podszytywiedzieć, skąd wiatr wiejewystawić do wiatru • z wiatrem w zawody • biednemu zawsze wiatr w oczy • kiedy w lutym wiatr z zachodu bywa, płonny rok rolnikom obiecywa (sic!)kto wiatr sieje, zbiera burzęw świętą Małgorzatę skąd wiatr duje, drogę po zboże torujepomyślnych wiatrów
etymologia:
prasł. *větrъ
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Księga Rodzaju 41,6, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Czesław Jakubiec).
  2. Stanisław Ciesielczuk: Przestań, wietrze-rzępoło grać... (wyd. 1929)
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.