gwiazda (język polski)

gwiazdy (1.1)

gwiazda (1.2)

gwiazda (1.3)

gwiazda (1.6)

gwiazda (1.7)

gwiazda (1.8)

wymowa:

IPA: [ˈɡvʲjazda], AS: [gvʹi ̯azda], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j  ​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) astr. ciało niebieskie będące skupiskiem związanej grawitacyjnie materii, w której zachodzą reakcje syntezy jądrowej; zob. też gwiazda w Wikipedii

(1.2) kult. publ. sławna osobistość w danym środowisku

(1.3) rodzaj odznaczenia; zob. też gwiazda (odznaczenie) w Wikipedii

(1.4) sport. rodzaj ćwiczenia gimnastycznego

(1.5) elektr. rodzaj połączenia w układach trójfazowych; zob. też gwiazda (połączenie) w Wikipedii

(1.6) ezot. karta tarota należąca do Arkanów Wielkich; zob. też gwiazda (tarot) w Wikipedii

(1.7) biol. rodzaj grzyba z rodziny gwiazdoszowatych; zob. też wieloporek gwiaździsty w Wikipedii

(1.8) symbol, znak o promieniście rozchodzących się ramionach

odmiana:

(1.1-8)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	gwiazda	gwiazdy
dopełniacz	gwiazdy	gwiazd
celownik	gwieździe	gwiazdom
biernik	gwiazdę	gwiazdy
narzędnik	gwiazdą	gwiazdami
miejscownik	gwieździe	gwiazdach
wołacz	gwiazdo	gwiazdy

przykłady:

(1.1) Naszą gwiazdą jest Słońce.

(1.2) On jest gwiazdą tej drużyny.

(1.3) Prezydent odznaczył gwiazdą żołnierzy uczestniczących w wojnie w Wietnamie.

(1.4) Jurek robi gwiazdę bez najmniejszych problemów.

(1.5) Gwiazda jest oznaczana symbolem Y.

(1.6) Gwiazda przedstawia nagą kobietę klęczącą przy sadzawce z wodą.

składnia:

kolokacje:

(1.1) gwiazda stała / zmienna / neutronowa / podwójna • gromada gwiazd • gwiazda spadająca • światło gwiazd • niebo usiane gwiazdami • gwiazda ciągu głównego

(1.2) gwiazda filmowa

(1.7) gwiazda wieloporowata

(1.8) gwiazda Dawida • gwiazda pięcioramienna / sześcioramienna

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. gwiazdor m, gwiazdnica ż, gwiazdosz m, gwiaździak m

zdrobn. gwiazdka ż, gwiazdeczka ż

czas. rozgwieździć dk., wygwieżdżać ndk.

przym. gwiezdny, wewnątrzgwiezdny, gwiaździsty, gwiazdowy, gwiazdoszowaty, rozgwieżdżony, gwieździsty, gwiazdkowaty

związki frazeologiczne:

gwiazda zaranna • gwiazda betlejemska • łotr spod ciemnej gwiazdy • typ spod ciemnej gwiazdy • urodzić się pod złą gwiazdą • urodzić się pod szczęśliwą gwiazdą / nieszczęśliwą gwiazdą • znać się jak świnia na gwiazdach / znać się jak krowa na gwiazdach • jak w Wiliję gwiazdy świecą, kury dobrze jajka niesą

etymologia:

(1.1) prasł. *gvězda, por. scs. ѕвѣзда (dzvězda), czes. hvězda, ros. звезда (zwiezda); spokrewnione z wyrazami bałtyckimi: litew. žvaigždė, łot. zvaigzne; dalsza etymologia niepewna^[1]

(1.2-8) od (1.1)

uwagi:

zob. też gwiazda (ujednoznacznienie) w Wikipedii

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Astronomia

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) ster
• ajmara: (1.1) warawara
• albański: (1.1) yll
• amharski: (1.1) ኮከብ
• angielski: (1.1) star; (1.2) star; (1.3) star
• arabski: (1.1) نجمة, نجم, كوكبة
• awarski: (1.1) цӏва
• azerski: (1.1) ulduz
• baskijski: (1.1) izar
• białoruski: (1.8) зорка ż, звязда ż
• bośniacki: (1.1) zvijezda ż
• bretoński: (1.1) steredenn, steredennoù, stered ż
• bułgarski: (1.1) звезда ż (zvezda)
• chiński standardowy: (1.1) uproszcz. i trad. 星 (xīng)
• chorwacki: (1.1) zvijezda ż
• czeski: (1.1) hvězda ż
• duński: (1.1) stjerne w
• esperanto: (1.1) stelo; (1.2) stelulo, stelo; (1.8) stelo
• estoński: (1.1) täht
• farerski: (1.1) stjørna ż
• fiński: (1.1) tähti
• francuski: (1.1) étoile ż, astre m, vedette ż
• fryzyjski: (1.1) stjer
• gocki: (1.1) 𐍃𐍄𐌰𐌹𐍂𐌽𐍉 ż
• grenlandzki: (1.1) ulloriaq
• gruziński: (1.1) ვარსკვლავი (varsk'vlavi)
• guarani: (1.1) mbyja
• gudźarati: (1.1) તારો m (tāro), સિતારો m (sitāro)
• hawajski: (1.1) hōkū
• hebrajski: (1.1) כוכב (kochaw)
• hiszpański: (1.1) estrella ż, astro m; (1.2) estrella ż; (1.5) estrella ż
• ido: (1.1) stelo
• indonezyjski: (1.1) bintang
• interlingua: (1.1) stella
• islandzki: (1.1) stjarna
• japoński: (1.1) 星 (ほし, hoshi), 恒星 (こうせい, kōsei); (1.6) 星 (ほし, hoshi)
• jidysz: (1.1) שטערן m (sztern), ליכט n (licht)
• karaimski: (1.1) йулдуз
• karelski: (1.1) tähti
• kaszubski: (1.1) gwiôzda ż
• kataloński: (1.1) estrella ż, estel m
• kazachski: (1.1) жұлдыз
• kirgiski: (1.1) жылдыз
• koreański: (1.1) 별 (pyŏl)
• kurmandżi: (1.1) stêr ż
• lezgiński: (1.1) гъед
• litewski: (1.1) žvaigždė ż
• łaciński: (1.1) stella ż, astrum n; (1.7) Myriostoma
• łotewski: (1.1) zvaigzne ż
• macedoński: (1.1) ѕвезда ż
• maltański: (1.1) niġma
• nahuatl: (1.1) citlalli
• niderlandzki: (1.1) ster ż
• niemiecki: (1.1) Stern m; (1.2) Star m
• norweski (bokmål): (1.1) stjerne m/ż
• norweski (nynorsk): (1.1) stjerne
• nowogrecki: (1.1) αστέρι (astéri), άστρο (ástro) n, αστέρας (astéras), άστερας (ásteras), αστήρ (astír) m, αστρί (astrí) n
• ormiański: (1.1) աստղ (astł)
• perski: (1.1) ستاره (setâre)
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• portugalski: (1.1) estrela ż
• rosyjski: (1.1) звезда (zvezdá) ż
• rumuński: (1.1) stea ż
• sanskryt: (1.1) तारा
• sardyński: (1.1) isteddu m
• serbski: (1.1) звезда, zvezda ż
• słowacki: (1.1) hviezda ż
• słoweński: (1.1) zvezda ż
• staroangielski: (1.1) steorra m
• starogrecki: (1.1) ἄστρον n
• szwedzki: (1.1) stjärna w; (1.2) kändis w
• tahitański: (1.1) fetiʻa
• tamazight: ⵉⵜⵔⵉ (itri) m
• tamilski: (1.1) விண்மீன்
• telugu: (1.1) నక్షత్రం (nakshatraM), తార (tAra), చుక్క (chukka)
• tupinambá: (1.1) îasytatá
• turecki: (1.1) yıldız
• ukraiński: (1.1) зоря ż, зірка ż; (1.2) зірка ż; (1.8) зоря, зірка ż
• walijski: (1.1) seren
• węgierski: (1.1) csillag; (1.2) csillag; (1.3) csillag; (1.8) csillag
• wietnamski: (1.1) sao
• wilamowski: (1.1) śtam m, śtaom m
• włoski: (1.1) stella ż

źródła: