dąć (język polski)

dudziarz dmie (1.2)

wymowa:

​ IPA: [dɔ̃ɲʨ̑], AS: [dõńć], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ą 

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) wiać z dużą siłą

(1.2) dmuchając w instrument muzyczny, wydobywać z niego dźwięki

odmiana:

(1.1-2) koniugacja Xc

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		dąć
czas teraźniejszy		dmę	dmiesz	dmie	dmiemy	dmiecie	dmą
czas przeszły	m	dąłem	dąłeś	dął	dęliśmy	dęliście	dęli
	ż	dęłam	dęłaś	dęła	dęłyśmy	dęłyście	dęły
	n	dęłom	dęłoś	dęło
tryb rozkazujący		niech dmę	dmij	niech dmie	dmijmy	dmijcie	niech dmą
pozostałe formy czas przyszły m będę dął, będę dąć będziesz dął, będziesz dąć będzie dął, będzie dąć będziemy dęli, będziemy dąć będziecie dęli, będziecie dąć będą dęli, będą dąć ż będę dęła, będę dąć będziesz dęła, będziesz dąć będzie dęła, będzie dąć będziemy dęły, będziemy dąć będziecie dęły, będziecie dąć będą dęły, będą dąć n będę dęło, będę dąć będziesz dęło, będziesz dąć będzie dęło, będzie dąć czas zaprzeszły m dąłem był dąłeś był dął był dęliśmy byli dęliście byli dęli byli ż dęłam była dęłaś była dęła była dęłyśmy były dęłyście były dęły były n dęłom było dęłoś było dęło było forma bezosobowa czasu przeszłego dęto tryb przypuszczający m dąłbym, byłbym dął dąłbyś, byłbyś dął dąłby, byłby dął dęlibyśmy, bylibyśmy dęli dęlibyście, bylibyście dęli dęliby, byliby dęli ż dęłabym, byłabym dęła dęłabyś, byłabyś dęła dęłaby, byłaby dęła dęłybyśmy, byłybyśmy dęły dęłybyście, byłybyście dęły dęłyby, byłyby dęły n dęłobym, byłobym dęło dęłobyś, byłobyś dęło dęłoby, byłoby dęło imiesłów przymiotnikowy czynny m dmący, niedmący ż dmąca, niedmąca dmące, niedmące n dmące, niedmące imiesłów przysłówkowy współczesny dmąc, nie dmąc rzeczownik odczasownikowy dęcie, niedęcie

przykłady:

(1.1) Wiatr dął jeszcze silny, ale burza minęła, a morze znacznie przycichło^[1].

(1.2) Przygrywała cała orkiestra rybacka, a dęła w trąby z taką mocą i zapałem, że pół wioski drżało, jak podczas nordowego sztormu^[2].

składnia:

(1.2) dąć w + B.

kolokacje:

(1.1) dąć w żagle • wiatr dmie

(1.2) dąć w gwizdek / puzon / róg / trąbkę

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) wiać

(1.2) dmuchać, grać

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. dęcie n

przym. dęty

przysł. dęto

związki frazeologiczne:

etymologia:

prasł. *dǫti^[3]

uwagi:

Niepoprawne są formy „(ja) dmię” i „(oni) dmią”^[4].

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) blow; (1.2) blow
• czagatajski: (1.1) ایسماک (ismäk)
• duński: (1.1) blæse; (1.2) blæse, puste
• hiszpański: (1.1) soplar; (1.2) tocar
• rosyjski: (1.1) дуть; (1.2) дуть
• ukraiński: (1.1) дути

źródła: