przechodni (język polski)
pokój przechodni (1.1)
grupa przechodnich (2.1)
- wymowa:
- IPA: [pʃɛˈxɔdʲɲi], AS: [pšeχodʹńi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw.
-
- znaczenia:
przymiotnik relacyjny
- (1.1) taki, przez który się przechodzi
- (1.2) otrzymywany kolejno przez różne osoby
- (1.3) mający nie trwać stale; taki, który się zakończy
- (1.4) będący etapem pewnego procesu między jego początkiem a końcem
- (1.5) wędrujący z jednego miejsca w inne, niemający stałego miejsca pobytu
- (1.6) przest. mający przebywać tymczasowo w jakimś miejscu
- (1.7) gram. o czasowniku: posiadający formy strony biernej
- (1.8) mat. log. o relacji: taki, że jeśli zachodzi dla pary oraz pary , to zachodzi również dla pary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (2.1) przest. osoba idąca chodnikiem lub ulicą
rzeczownik, forma fleksyjna
- (3.1) D. i B. lm od przechodzień
przymiotnik, forma fleksyjna
- (4.1) M. i W. lm mos od przechodny
- odmiana:
- (1.1-8)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik przechodni przechodnia przechodnie przechodni przechodnie dopełniacz przechodniego przechodniej przechodniego przechodnich celownik przechodniemu przechodniej przechodniemu przechodnim biernik przechodniego przechodni przechodnią przechodnie przechodnich przechodnie narzędnik przechodnim przechodnią przechodnim przechodnimi miejscownik przechodnim przechodniej przechodnim przechodnich wołacz przechodni przechodnia przechodnie przechodni przechodnie nie stopniuje się - (2.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik przechodni przechodni dopełniacz przechodniego przechodnich celownik przechodniemu przechodnim biernik przechodniego przechodnich narzędnik przechodnim przechodnimi miejscownik przechodnim przechodnich wołacz przechodni przechodni - przykłady:
- (1.1) Pokój, owszem, jest, ale przechodni i wspólny z gospodarzami[1].
- (1.2) Jak zapowiadają organizatorzy comiesięcznych rozgrywek w tenisie stołowym zwycięzcy poszczególnych turniejów otrzymają puchary, które będą miały charakter pucharów przechodnich[2].
- (1.3) Od przewagi wiatrów jednych i drugich zależy przechodni stan pogody […][3]
- (1.4) […] te łączenia się, jako z natury lub zamiaru przechodnie i przygotowawcze do doskonałego narodowego zlania się, nie przedstawiają dokładnego wzoru federacji we właściwym znaczeniu[4].
- (1.5) Ankiety zawierały pytania o liczbę niedźwiedzi osiadłych i przechodnich […], stwierdzenia samic z tegorocznymi młodymi, znalezione gawry lub barłogi, stwierdzenia osobników aktywnych zimą, wyrządzone szkody itp.[5]
- (1.7) W języku angielskim niektóre czasowniki mogą być przechodnie lub nieprzechodnie – wszystko zależy od tego, co chcemy przekazać[6].
- (1.8) Nie jest przechodni stosunek ojcostwa, bo jeśli Adam jest ojcem Bolesława, a Bolesław ojcem Czesława, to na pewno nieprawda, że Adam jest ojcem Czesława[7].
- (2.1) Przed kościołem Ś. Jana w Warszawie siedziało dwóch żebraków; ich wiek i kalectwo wzbudzały litość w przechodnich[8].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) przechodni pokój • przechodnia brama
- (1.2) przechodni proporzec / puchar • przechodnia nagroda / statuetka • przechodnie trofeum
- (1.3) stan przechodni
- (1.5) gatunek / osobnik przechodni
- (1.7) czasownik przechodni • przest. słowo przechodnie
- (1.8) relacja przechodnia • stosunek przechodni
- synonimy:
- (1.3) przejściowy
- (1.4) przejściowy
- (1.6) neutr. wędrowny
- (1.7) tranzytywny
- (1.8) tranzytywny
- (2.1) neutr. przechodzień
- antonimy:
- (1.7) intranzytywny, nieprzechodni
- (1.8) atranzytywny, przeciwprzechodni
- hiperonimy:
- (1.5) wędrowny
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. przechodzenie n, przechodka ż, przechadzka ż, przechód ż, przechodniość ż, przejście n, przechodzień m
- czas. przechadzać się, przechodzić ndk., przejść dk.
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- pol. przechodzić + -ni
- w znaczeniu (1.7) zapożyczenie semantyczne z łac. trānsitīvus[9]
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.7) transitive; (1.8) transitive
- baskijski: (1.7) iragankor
- baszkirski: (1.7) күсемле
- białoruski: (1.7) перахо́дны
- bułgarski: (1.7) преходен, транзитивен
- czeski: (1.3) přechodný; (1.7) přechodný, tranzitivní
- dolnołużycki: (1.1) pśechodny; (1.3) pśechodny; (1.7) transitiwny
- duński: (1.7) transitiv, indvirkende
- esperanto: (1.1) transira; (1.7) transitiva, transira
- górnołużycki: (1.3) přechodny; (1.7) přechodny, transitiwny
- hiszpański: (1.7) transitivo
- kataloński: (1.7) transitiu
- litewski: (1.1) pereinamas, pereinamasis; (1.2) pereinamas
- macedoński: (1.3) преоден; (1.4) преоден; (1.7) преоден, транзитивен
- niemiecki: (1.7) transitiv
- nowogrecki: (1.7) μεταβατικός
- rosyjski: (1.4) перехо́дный; (1.7) перехо́дный
- rumuński: (1.1) interconectat; (1.7) tranzitiv
- serbski: (1.7) прелазан, транзитиван
- słowacki: (1.3) prechodný; (1.4) prechodný; (1.7) prechodný
- słoweński: (1.1) prehóden; (1.3) prehóden; (1.7) prehóden
- turecki: (1.7) geçişli
- ukraiński: (1.2) перехідни́й; (1.3) перехідни́й; (1.4) перехідни́й; (1.5) перехідни́й; (1.7) перехідни́й
- węgierski: (1.7) tárgyas
- włoski: (1.7) transitivo
- źródła:
- ↑ Jan Błoński, Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, 1995, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ RS, Szukają młodych talentów, „Gazeta Poznańska”, 2003-01-09, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Encyklopedyja powszechna S. Orgelbranda, t. 9, Pawliszczew–Quod libet, Warszawa 1875, s. 182.
- ↑ Bolesław Limanowski, Stanisław Worcell: życiorys, Spółdzielnia Wydawnicza „Wiedza”, Warszawa 1948, s. 456.
- ↑ Zbigniew Jakubiec, Niedźwiedź brunatny Ursus arctos L. w polskiej części Karpat, „Studia Naturae”, 2001, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Czasowniki przechodnie i nieprzechodnie w języku angielskim.
- ↑ Zygmunt Ziembiński, Logika praktyczna, 1958, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
- ↑ Paulina Wilkońska, Wieś i miasto: obrazy i powieści, tom I, wyd. G. L. Glücksberg, Warszawa 1841, s. 117.
- ↑
Hasło „czasownik przechodni” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.