iść (język polski)

koń idzie (1.1)

uczniowie idą (1.2) do szkoły

wymowa:

​, IPA: [iɕʨ̑], AS: [iść]

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. pójść)

(1.1) poruszać się, zmieniać swoje położenie za pomocą nóg, nie tracąc przy tym ani na chwilę kontaktu z podłożem

(1.2) udawać się w jakimś kierunku lub celem wykonania jakiejś czynności, część drogi pokonując pieszo

(1.3) przen. wydobywać się

(1.4) o maszynach i urządzeniach funkcjonować

(1.5) upływać, mijać

(1.6) idzie, szło radzić sobie

(1.7) o instalacji, przewodzie znajdować się, być położonym

(1.8) być przeznaczonym do czegoś

(1.9) następować w czasie

(1.10) idzie, szło reg. łódz. można, można było^[1]

odmiana:

(1.1-9)

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		iść
czas teraźniejszy		idę	idziesz	idzie	idziemy	idziecie	idą
czas przeszły	m	szedłem	szedłeś	szedł	szliśmy	szliście	szli
	ż	szłam	szłaś	szła	szłyśmy	szłyście	szły
	n	szłom	szłoś	szło
tryb rozkazujący		niech idę	idź	niech idzie	idźmy	idźcie	niech idą
pozostałe formy czas przyszły m będę szedł, będę iść będziesz szedł, będziesz iść będzie szedł, będzie iść będziemy szli, będziemy iść będziecie szli, będziecie iść będą szli, będą iść ż będę szła, będę iść będziesz szła, będziesz iść będzie szła, będzie iść będziemy szły, będziemy iść będziecie szły, będziecie iść będą szły, będą iść n będę szło, będę iść będziesz szło, będziesz iść będzie szło, będzie iść czas zaprzeszły m szedłem był szedłeś był szedł był szliśmy byli szliście byli szli byli ż szłam była szłaś była szła była szłyśmy były szłyście były szły były n szłom było szłoś było szło było tryb przypuszczający m szedłbym, byłbym szedł szedłbyś, byłbyś szedł szedłby, byłby szedł szlibyśmy, bylibyśmy szli szlibyście, bylibyście szli szliby, byliby szli ż szłabym, byłabym szła szłabyś, byłabyś szła szłaby, byłaby szła szłybyśmy, byłybyśmy szły szłybyście, byłybyście szły szłyby, byłyby szły n szłobym, byłobym szło szłobyś, byłobyś szło szłoby, byłoby szło imiesłów przymiotnikowy czynny m idący, nieidący ż idąca, nieidąca idące, nieidące n idące, nieidące imiesłów przysłówkowy współczesny idąc, nie idąc rzeczownik odczasownikowy rzad. iście[2], nieiście

przykłady:

(1.2) Już jesteś zdrowy i możesz iść do pracy.

(1.3) Łzy idą jej z oczu.

(1.4) Silnik idzie bardzo głośno.

(1.5) Ale ten czas wolno idzie!

(1.6) Jak ci idzie?

(1.7) Tędy idzie rura z gazem, a tam ścieki.

(1.10) U niego to szło zarobić.

składnia:

(1.1) iść do / z + D. • iść po + Ms. • iść + N.

(1.2) iść na + B.

kolokacje:

iść do / z domu / pracy / … • iść po chodniku / trawie / piasku / łące / plaży / … • iść chodnikiem / plażą / korytarzem / …

(1.2) iść do domu / pracy / biura / … • iść zrobić / naprawić / gotować / … • iść na spacer / pielgrzymkę / … • iść spać

(1.6) idzie komuś dobrze / źle

synonimy:

(1.3) wydobywać się, wydostawać się

antonimy:

(1.4) stać

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. iście n

czas. pójść dk.

związki frazeologiczne:

iść do diabła • iść jak krew z nosa • iść jak na ścięcie / iść jak na stracenie • iść jak po maśle • iść na rękę • reg. pozn. iść na skibę • iść pełną parą • iść jak po grudzie • iść po trupach • iść pod młotek • iść w kimono • iść w Polskę • iść z dymem • iść z duchem czasu • przysłowia: czy idzie, czy chodzi, na jedno wychodzi • psie głosy nie idą w niebiosy • iść za kraty

etymologia:

(1.1) st.pol. ić < prasł. *jьti^[3]

por. białor. ісці, chorw. ići, czes. jít, dłuż. hyś, głuż. hić, kasz. jic, ros. идти, scs. ити, słc. ísť, słń. iti, ukr. іти́ i ukr. йти

uwagi:

(1.6,1.10) tylko w zdaniu bezpodmiotowym, 3 os. lp, rodzaj nijaki

„iść” oznacza czynność jednokrotną, por. chodzić (czynność regularna, ciągła) i chadzać (czynność sporadyczna)

tłumaczenia:

(1.10) zobacz listę tłumaczeń w haśle: można

• abchaski: (1.1) ацара'
• albański: (1.1) shkoj, nisem, eci; (1.2) shkoj, nisem, eci; (1.3) del; (1.5) kalon
• angielski: (1.1) walk; (1.2) go; (1.3) go; (1.4) run
• arabski: (1.1) ذهب سار
• baskijski: (1.1) ibili; (1.2) joan; (1.4) ibili; (1.6) joan
• białoruski: (1.1) ісці
• bułgarski: (1.1) отивам
• cerkiewnosłowiański: (1.1) ити; (1.2) ити
• chiński standardowy: (1.1) 走 (zǒu); (1.2) 出去 (chūqù), 去 (qù), 走 (zǒu)
• chorwacki: (1.1) ići
• czeski: (1.1) jít
• dolnołużycki: (1.1) hyś
• duński: (1.1) gå; (1.2) gå
• esperanto: (1.1) iri
• fiński: (1.1) mennä
• francuski: (1.1) aller, marcher, venir
• górnołużycki: (1.1) hić
• hebrajski: (1.1) ללכת (lalechet)
• hindi: (1.1) जाना jānā
• hiszpański: (1.1) ir
• ido: (1.1) irar
• islandzki: (1.1) ganga, fara; (1.2) fara; (1.4) ganga; (1.5) liða; (1.6) ganga
• japoński: (1.1) 歩く (あるく, aruku), 歩む (あゆむ, ayumu); (1.2) 行く (いく, iku), 歩いて行く (あるいていく, aruite iku)
• kaszubski: (1.1) jic
• kataloński: (1.1) anar, anar-se'n
• litewski: (1.1) eiti; (1.2) eiti
• łaciński: (1.1) eo
• łotewski: (1.1) iet; (1.2) iet (1.4) o zegarku iet, ogólnie darboties, strādāt, funkcionēt
• nawaho: (1.1) déyá
• niderlandzki: (1.1) lopen; (1.2) gaan
• niemiecki: (1.1) gehen; (1.2) gehen; (1.6) gehen
• norweski (bokmål): (1.1) gå
• norweski (nynorsk): (1.1) gå
• ormiański: (1.1) քայլել
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1-2)
• połabski: (1.1) ai̯t; (1.2) ai̯t
• portugalski: (1.1) andar; (1.2) ir
• rosyjski: (1.1) идти; (1.2) идти; (1.3) идти; (1.4) o zegarku идти, ogólnie работать, функционировать; (1.5) идти, проходить, przen. бежать, przen. течь; (1.6) выходить, получаться; (1.7) идти
• sanskryt: (1.1) गच्छति; (1.2) गच्छति
• staroangielski: (1.1) gangan; (1.2) gangan
• staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) ити
• suahili: (1.1) kuenda
• szwedzki: (1.1) gå
• turecki: (1.1) gitmek
• tuvalu: (1.2) fano
• ukraiński: (1.1) іти, йти
• wenedyk: (1.1) jer
• węgierski: (1.1) megy; (1.2) megy
• wilamowski: (1.1) gejn; (1.2) gejn
• włoski: (1.1) andare

źródła: