adelante (język hiszpański)

wymowa:

IPA: [a.ðe.ˈlan̩.te]

​

znaczenia:

przysłówek

(1.1) o kierunku: do przodu, naprzód

(1.2) o miejscu, pozycji: z przodu, na przodzie, na przód, do przodu

(1.3) o odległości względem punktu odniesienia: daleko lub blisko

(1.4) o miejscu w klasyfikacji: wysoko, na wysokiej pozycji

wykrzyknik

(2.1) naprzód!

(2.2) wejdź! proszę wejść!

czasownik, forma fleksyjna

(3.1) 1. os. lp (yo) czasu teraźniejszego (presente) trybu łączącego (subjuntivo) od adelantar

(3.2) 3. os. lp (él, ella, usted) czasu teraźniejszego (presente) trybu łączącego (subjuntivo) od adelantar

(3.3) 3. os. lp (usted) trybu rozkazującego (imperativo) od adelantar

odmiana:

(1) (2) nieodm.

przykłady:

(1.1) Mientras unos se movían hacia adelante, otros marchaban hacia atrás. → Podczas gdy jedni poruszali się do przodu, inni kroczyli do tyłu.

(1.1) Mientras conduces, mira siempre adelante y no te distraigas hablando por el móvil. → Gdy prowadzisz, patrz zawsze do przodu i nie rozpraszaj się, rozmawiając przez komórkę.

(1.2) Cuando viajo en coche, prefiero sentarme adelante para no marearme. → Gdy podróżuję samochodem, wolę siadać z przodu, aby nie dostać nudności.

(1.2) Siempre que se reúne una multitud en torno a algún acontecimiento, tengo que ponerme adelante para poder ver mejor, dada mi baja estatura. → Zawsze gdy się zbiera tłum wokół jakiegoś wydarzenia, z powodu mojego niskiego wzrostu muszę stawać z przodu, aby móc lepiej widzieć.

(1.2) El centrocampista quiso dar un pase en profundidad al área rival, pero adelante no tenía a nadie a quien pasar. → Środkowy chciał wykonać długie podanie na pole przeciwnika, lecz z przodu nie miał nikogo, komu by podać.

(1.2) El instructor de tenis les ha indicado a los principiantes que lanzan la pelota demasiado adelante durante el saque. → Instruktor tenisa wskazał początkującym, że podczas serwowania podrzucają piłkę za bardzo do przodu.

(1.3) No había butacas libres en las primeras filas, así que nos sentamos un poco más adelante. → Nie było wolnych foteli w pierwszych rzędach, więc siedliśmy trochę dalej.

(1.3) En las salas de cine, no te sientes muy adelante o, de lo contrario, no podrás ver bien. → W salach kinowych nie siadaj za blisko (ekranu), bo w przeciwnym wypadku nie będziesz mógł dobrze widzieć.

(1.4) En la entrevista posterior a la carrera, el ciclista afirmó que no esperaba acabar tan adelante. → W wywiadzie przeprowadzonym po wyścigu kolarz stwierdził, że nie spodziewał się, że ukończy go tak wysoko.

(2.1) ¡Primer pelotón, adelante! → Pierwszy pluton, naprzód!

(2.2) — Buenos días. ¿Es el despacho del señor Gutiérrez? — Sí, ¡adelante! → — Dzień dobry. Czy to biuro pana Gutiérreza? — Tak, proszę wejść!

składnia:

(1.1) zwykle w towarzystwie czasowników oznaczających ruch w konkretnym kierunku i często poprzedzony przyimkami hacia lub para

(1.2-4) jest określnikiem miejsca dla czasowników wyrażających stan lub bezruch; przyjmuje stopniowanie poprzez dodanie przysłówków tan, más, muy itd.

kolokacje:

(1.1) dar un paso adelante → zrobić krok do przodu • ir / andar, caminar hacia adelante → iść / chodzić do przodu

(1.3) más adelante → dalej (również frazeologizm)

synonimy:

(1.1) hacia delante

(1.2) delante

(1.3) lejos, cerca

(1.4) alto

antonimy:

(1.1) atrás

(1.2) atrás, detrás

(1.4) bajo

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

czas. adelantar, adelantarse

przym. adelantado, adelantador, delantero

przysł. delante

rzecz. adelantamiento m, adelanto m, adelantado m, delantera ż, delantero m, delantal m

związki frazeologiczne:

en adelante, de ahora en adelante, de aquí en adelante, de aquí adelante → od teraz, odtąd, od tej chwili, na przyszłość

más adelante → później, dalej (w czasie)

llevar adelante → rozwijać, ciągnąć coś dalej

pasar adelante → przechodzić (np. do następnego punktu), kontynuować dalej

sacar adelante → wyciągnąć, wygrzebać, wydobyć (z kłopotów)

salir adelante → powieść się, udać się (komuś), wyjść dobrze

salto adelante → postęp, rozwój

seguir adelante → iść do przodu, kontynuować

etymologia:

hiszp. a + delante

uwagi:

• zgodnie z etymologią (dodanie przyimka „a”), w znaczeniu (1.1) oznacza kierunek ruchu (odpowiada na pytanie dokąd? – „¿adónde?” lub „¿hacia dónde?”), w (1.2-4) natomiast wiąże się z czasownikami określającymi pozycję lub miejsce (pytanie gdzie? – „¿dónde?”); wyłącznie w ostatnim przypadku, w hiszpańskim europejskim częściej używa się synonimu „delante”^[1]
• ponieważ oznacza kierunek ruchu, wyraz „adelante” (1.1) można często zamienić wyrażeniem „hacia delante”, choć dopuszcza się też połączenie „hacia adelante” jako wzmocnienie faktu poruszania się^[1]
• częstym błędem jest użycie przymiotnika dzierżawczego po przysłówku „adelante” (tak samo z delante, detrás itd.): *adelante mío (tuyo, suyo…); w tym przykładzie należało powiedzieć: delante de mí (de ti, de él/ella lub de sí…)^[1]
• niepoprawna jest też używana w mowie potocznej forma *alante (para *alante), jak również stawianie przyimka „de” po przysłówku „adelante” (zamiast konstrukcji „delante de”), nierzadko spotykane w krajach amerykańskich^[1]

źródła: