wolny (język polski)

wymowa:

​, IPA: [ˈvɔlnɨ], AS: [volny]

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) mogący postępować zgodnie z własną wolą

(1.2) nieobciążony czymś niekorzystnym

(1.3) niezajęty przez coś

(1.4) niebędący w związku, nieposiadający partnera / partnerki

(1.5) odbywający się bez pośpiechu

(1.6) mogący swobodnie się rozwijać i funkcjonować^[1]

(1.7) inform. będący wolnym oprogramowaniem

odmiana:

(1.1-7)

 

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	wolny		wolna	wolne	wolni	wolne
dopełniacz	wolnego		wolnej	wolnego	wolnych
celownik	wolnemu		wolnej	wolnemu	wolnym
biernik	wolnego	wolny	wolną	wolne	wolnych	wolne
narzędnik	wolnym		wolną	wolnym	wolnymi
miejscownik	wolnym		wolnej	wolnym	wolnych
wołacz	wolny		wolna	wolne	wolni	wolne
stopień wyższy wolniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik wolniejszy wolniejsza wolniejsze wolniejsi wolniejsze dopełniacz wolniejszego wolniejszej wolniejszego wolniejszych celownik wolniejszemu wolniejszej wolniejszemu wolniejszym biernik wolniejszego wolniejszy wolniejszą wolniejsze wolniejszych wolniejsze narzędnik wolniejszym wolniejszą wolniejszym wolniejszymi miejscownik wolniejszym wolniejszej wolniejszym wolniejszych wołacz wolniejszy wolniejsza wolniejsze wolniejsi wolniejsze
stopień najwyższy najwolniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najwolniejszy najwolniejsza najwolniejsze najwolniejsi najwolniejsze dopełniacz najwolniejszego najwolniejszej najwolniejszego najwolniejszych celownik najwolniejszemu najwolniejszej najwolniejszemu najwolniejszym biernik najwolniejszego najwolniejszy najwolniejszą najwolniejsze najwolniejszych najwolniejsze narzędnik najwolniejszym najwolniejszą najwolniejszym najwolniejszymi miejscownik najwolniejszym najwolniejszej najwolniejszym najwolniejszych wołacz najwolniejszy najwolniejsza najwolniejsze najwolniejsi najwolniejsze

przykłady:

(1.1) Mam wolny wybór: albo iść na zajęcia, albo na wagary.

(1.1) Rene odszedł z dużym ociąganiem, przekonując się raz jeszcze, jak ironicznie brzmi samo określenie „wolny związek" w stosunku do współżycia dwojga ludzi. Nie jest on chyba nigdy wolny — jak żaden ludzki związek, jeżeli ma być ludzki.^[2]

(1.2) Ten kraj jest wolny od dyktatury.

(1.3) Teraz jestem wolny, mogę Ci pomóc.

(1.4) Aktualnie jestem wolny, ale szukam partnerki.

(1.5) On jest bardzo wolny, bo mu się nie śpieszy.

(1.7) Ta dystrybucja Linuksa nie obsługuje mojej karty graficznej, bo dopuszczane są tam tylko wolne sterowniki.

składnia:

(1.2-3) wolny od + D.

kolokacje:

(1.2) czas wolny

(1.3) wolne miasto • Wolne Miasto Gdańsk

(1.4) stan wolny

(1.6) wolny rynek

(1.7) wolne oprogramowanie

synonimy:

(1.1) niezależny, samodzielny, suwerenny

(1.3) odpoczywający, wypoczywający

(1.4) kawaler

(1.5) powolny, ślamazarny, nieśpieszny

antonimy:

(1.1) zależny, podległy, niesamodzielny, ubezwłasnowolniony, zniewolony

(1.2) obarczony

(1.3) zajęty, zapracowany

(1.4) żonaty / zamężny

(1.5) szybki, gwałtowny, energiczny, żwawy, prędki, porywczy

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. wolne n, wolność ż, pozwalnianie n, rozwolnienie n, rozwalnianie n, spowolnienie n, spowalnianie n, uwolnienie n, uwalnianie n, zwolnienie n, zwalnianie n, Wolny m/ż, Wolna ż

czas. pozwalniać dk., rozwolnić dk., rozwalniać ndk., spowolnić dk., spowalniać ndk., uwolnić dk., uwalniać ndk., zwolnić dk., zwalniać ndk.

przym. zdrobn. wolniusieńki, wolniuteńki, wolniutki, wolniuśki

przysł. wolno, wolniusieńko, wolniuteńko, wolniutko, wolniuśko

tem. słow. wolno-

związki frazeologiczne:

mieć wolną drogę • dać wolną rękę • mieć wolną rękę • wolna amerykanka • wolna miłość • wolny związek • wolny jak ptak

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• albański: (1.1) lirë
• angielski: (1.1) free; (1.4) single; (1.5) slow; (1.7) free
• arabski: (1.1) حر (hurr), محرر (muḥárrar), محلول (maḥlūl), طليق (ṭalīq); (1.3) خال (ẖālí), شاغر (šāḡir); (1.5) بطيء (baṭī`)
• azerski: (1.1) azad, sərbəst, boş
• baskijski: (1.1) aske, libre, jare; (1.3) libre; (1.4) ezkongabe; (1.5) motel, geldo
• beludżi: (1.1) آزات
• białoruski: (1.1) свабодны
• bułgarski: (1.1) свободен; (1.3) свободен; (1.5) бавен
• chorwacki: (1.1) slobodan; (1.2) slobodan; (1.3) slobodan; (1.4) slobodan; (1.5) spor
• dolnołużycki: (1.1) lichotny; (1.5) pómały
• duński: (1.1) fri; (1.2) fri; (1.3) ledig; (1.4) ledig; (1.5) langsom
• esperanto: (1.1) libera; (1.2) libera; (1.3) vakanta, libera; (1.4) libera; (1.5) malrapida, lanta; (1.7) libera
• fiński: (1.4) naimaton; (1.5) hidas
• francuski: (1.1) libre; (1.2) libre; (1.3) libre; (1.4) libre; (1.5) lent
• gruziński: (1.5) ნელი (neli)
• gudźarati: (1.1) છૂટું (chūṭuṁ)
• hawajski: (1.5) lohi
• hindi: (1.1) मुक्त (mukta); (1.3) ख़ाली (k̲h̲ālī)
• hiszpański: (1.1) libre; (1.2) libre; (1.3) libre; (1.4) soltero; (1.5) lento
• islandzki: (1.1) frjáls; (1.2) laus; (1.3) laus; (1.4) laus; (1.5) seinn
• japoński: (1.3) 空き
• jidysz: (1.1) פֿרײַ (fraj); (1.3) ליידיק (lejdik)
• kabowerdeński: (1.1) livri
• kaszubski: (1.3) wòlny
• kataloński: (1.1) lliure; (1.2) lliure; (1.5) lent
• laotański: (1.1) ໄທ (thai)
• łaciński: (1.1) liber
• niderlandzki: (1.1) vrij; (1.3) vrij
• niemiecki: (1.1) frei; (1.2) frei; (1.4) ledig; (1.5) langsam
• nowogrecki: (1.1) ελεύθερος (eléftheros); (1.2) ελεύθερος (eléftheros); (1.3) ελεύθερος (eléftheros); (1.4) ελεύθερος (eléftheros), άγαμος (ágamos); (1.5) αργός (argós)
• ormiański: (1.1) ազատ (azat)
• osetyjski: (1.2) сӕрибар
• pali: (1.5) manda
• paszto: (1.1) ايله (aelah)
• perski: (1.1) آزاد (âzâd)
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1) ; (1.3) ; (1.5)
• rosyjski: (1.1) свободный; (1.2) свободный;; (1.3) свободный; (1.4) холостой, незамужняя; (1.5) медленный, неторопливый; (1.6) свободный
• rumuński: (1.1) slobod; (1.4) slobod
• sanskryt: (1.1) भुजिष्य (bhujiṣya), मृदु (mṛidú, mṛdu), अदिति (aditi); (1.5) मन्थर (manthara)
• slovio: (1.1) svobodju
• słowacki: (1.1) slobodný
• słoweński: (1.1) svoboden; (1.5) počasen
• szwedzki: (1.1) fri; (1.2) fri; (1.5) långsam
• tajski: (1.1) เสรี (săy.ree), ไทย (thai); (1.3) ว่าง (wâang)
• turecki: (1.1) özgür; (1.5) aheste, yavaş
• ukraiński: (1.1) ві́льний; (1.2) ві́льний; (1.3) ві́льний; (1.4) ві́льний; (1.5) пові́льний; (1.6) ві́льний; (1.7) ві́льний
• wietnamski: (1.5) chậm
• wilamowski: (1.1) fraei, frȧj, fraj; (1.2) fraei, frȧj, fraj
• włoski: (1.1) libero; (1.2) libero; (1.3) libero, sfitto (o mieszkaniu); (1.4) libero

źródła: