palić (język polski)

on pali (1.1) flagę

mężczyzna pali (1.2)

one palą (2.1) ognisko

wymowa:

IPA: [ˈpalʲiʨ̑], AS: [palʹić], zjawiska fonetyczne: zmięk. ​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) niszczyć coś za pomocą ognia

(1.2) wdychać dym tytoniowy z papierosa, fajki itp.; czynić to nałogowo

(1.3) o silniku spalinowym, pojeździe z takim silnikiem: zużywać jakąś ilość paliwa

(1.4) utrzymywać coś świecącym

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

(2.1) dorzucać drewno, węgiel i inne materiały łatwopalne do ognia, aby podtrzymać płomień

(2.2) pot. parzyć, piec (wywoływać ból na ciele)

czasownik zwrotny niedokonany palić się (dk. brak)

(3.1) ulegać działaniu ognia, niszczeć pod wpływem ognia

(3.2) dawać światło, ciepło, dym, płonąc lub żarząc się^[1]

(3.3) być opanowanym przez jakieś silne, gwałtowne uczucie^[1]

(3.4) odczuwać do kogoś silny pociąg seksualny^[1]

(3.5) mieć na coś wielką ochotę^[1]

odmiana:

(1.1-4, 2.1-2) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		palić
czas teraźniejszy		palę	palisz	pali	palimy	palicie	palą
czas przeszły	m	paliłem	paliłeś	palił	paliliśmy	paliliście	palili
	ż	paliłam	paliłaś	paliła	paliłyśmy	paliłyście	paliły
	n	paliłom	paliłoś	paliło
tryb rozkazujący		niech palę	pal	niech pali	palmy	palcie	niech palą
pozostałe formy czas przyszły m będę palił, będę palić będziesz palił, będziesz palić będzie palił, będzie palić będziemy palili, będziemy palić będziecie palili, będziecie palić będą palili, będą palić ż będę paliła, będę palić będziesz paliła, będziesz palić będzie paliła, będzie palić będziemy paliły, będziemy palić będziecie paliły, będziecie palić będą paliły, będą palić n będę paliło, będę palić będziesz paliło, będziesz palić będzie paliło, będzie palić czas zaprzeszły m paliłem był paliłeś był palił był paliliśmy byli paliliście byli palili byli ż paliłam była paliłaś była paliła była paliłyśmy były paliłyście były paliły były n paliłom było paliłoś było paliło było forma bezosobowa czasu przeszłego palono tryb przypuszczający m paliłbym, byłbym palił paliłbyś, byłbyś palił paliłby, byłby palił palilibyśmy, bylibyśmy palili palilibyście, bylibyście palili paliliby, byliby palili ż paliłabym, byłabym paliła paliłabyś, byłabyś paliła paliłaby, byłaby paliła paliłybyśmy, byłybyśmy paliły paliłybyście, byłybyście paliły paliłyby, byłyby paliły n paliłobym, byłobym paliło paliłobyś, byłobyś paliło paliłoby, byłoby paliło imiesłów przymiotnikowy czynny m palący, niepalący ż paląca, niepaląca palące, niepalące n palące, niepalące imiesłów przymiotnikowy bierny m palony, niepalony paleni, niepaleni ż palona, niepalona palone, niepalone n palone, niepalone imiesłów przysłówkowy współczesny paląc, nie paląc rzeczownik odczasownikowy palenie, niepalenie

(3.1-5) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		palić się
czas teraźniejszy		palę się	palisz się	pali się	palimy się	palicie się	palą się
czas przeszły	m	paliłem się	paliłeś się	palił się	paliliśmy się	paliliście się	palili się
	ż	paliłam się	paliłaś się	paliła się	paliłyśmy się	paliłyście się	paliły się
	n	paliłom się	paliłoś się	paliło się
tryb rozkazujący		niech się palę	pal się	niech się pali	palmy się	palcie się	niech się palą
pozostałe formy czas przyszły m będę się palił, będę się palić będziesz się palił, będziesz się palić będzie się palił, będzie się palić będziemy się palili, będziemy się palić będziecie się palili, będziecie się palić będą się palili, będą się palić ż będę się paliła, będę się palić będziesz się paliła, będziesz się palić będzie się paliła, będzie się palić będziemy się paliły, będziemy się palić będziecie się paliły, będziecie się palić będą się paliły, będą się palić n będę się paliło, będę się palić będziesz się paliło, będziesz się palić będzie się paliło, będzie się palić czas zaprzeszły m paliłem się był paliłeś się był palił się był paliliśmy się byli paliliście się byli palili się byli ż paliłam się była paliłaś się była paliła się była paliłyśmy się były paliłyście się były paliły się były n paliłom się było paliłoś się było paliło się było forma bezosobowa czasu przeszłego palono się tryb przypuszczający m paliłbym się, byłbym się palił paliłbyś się, byłbyś się palił paliłby się, byłby się palił palilibyśmy się, bylibyśmy się palili palilibyście się, bylibyście się palili paliliby się, byliby się palili ż paliłabym się, byłabym się paliła paliłabyś się, byłabyś się paliła paliłaby się, byłaby się paliła paliłybyśmy się, byłybyśmy się paliły paliłybyście się, byłybyście się paliły paliłyby się, byłyby się paliły n paliłobym się, byłobym się paliło paliłobyś się, byłobyś się paliło paliłoby się, byłoby się paliło imiesłów przymiotnikowy czynny m palący się, niepalący się ż paląca się, niepaląca się palące się, niepalące się n palące się, niepalące się imiesłów przymiotnikowy bierny m palony, niepalony paleni, niepaleni ż palona, niepalona palone, niepalone n palone, niepalone imiesłów przysłówkowy współczesny paląc się, nie paląc się rzeczownik odczasownikowy palenie się, niepalenie się

przykłady:

(1.2) — Czy ma pan ogień? — Nie, nie palę.

(1.3) Ten samochód pali 7 litrów benzyny na sto kilometrów.

(1.4) Nie pal światła, już zrobiło się jasno.

(2.1) Od lat nie palimy w tym starym piecu.

(2.2) Kieliszek wódki palił go w gardło.

składnia:

(1.1-1.2) palić + B. • nie palić + D.

(2.1) palić + N. w / na / … + Ms.

(2.2) palić + B. • nie palić + D.

kolokacje:

(1.1) palić drewno / papier / ognisko / stos / …

(1.2) palić papierosy / fajkę / cygaro / …

(1.4) palić światło / lampę / …

(2.1) palić drzewem / węglem / … w piecu / na statku / …

synonimy:

(1.1) spalać

(1.2) ćmić; slang. jarać, kopcić, fajczyć; reg. białost. reg. śl. kurzyć; gw. (Górny Śląsk) bakać

antonimy:

(1.1) gasić

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. palenie n, palący m, paląca ż, paliwo n, palarnia ż, palacz m, palaczka ż, palnik m, palenisko n, palarka ż, palnik mrz, dopalacz mrz, niedopał mrz, niedopałek m, niedopałka ż, napaleniec mos, opalacz mrz/mos, opalarka ż, opalarnia ż, opalenizna ż, podpalacz mos, podpalaczka ż, przepalanka ż, przypalenizna ż, spalarka ż, spalarnia ż, spalenisko n, spalenizna ż, spalinowiec mrz, spaliny nmos, upał mrz, wypalacz mos, wypalanka ż, wypalenisko n, zapalacz mrz/mos, zapalarka ż, zapaleniec mos, zapalnica ż, zapalniczka ż, zapalnik mrz, zapalność ż, zapałka ż, zapał mrz, dopalenie n, dopalanie n, nadpalenie n, nadpalanie n, napalenie n, napalanie n, odpalenie n, odpalanie n, opalenie n, opalanie n, podopalanie n, podpalenie n, podpalanie n, ponadpalanie n, ponapalanie n, poopalanie n, popalenie n, popalanie n, poprzepalanie n, porozpalanie n, powypalanie n, pozapalanie n, przepalenie n, przepalanie n, przypalenie n, przypalanie n, rozpalenie n, rozpalanie n, spalenie n, spalanie n, upalenie n, upalanie n, wypalenie n, wypalanie n, zapalanie n, zapalenie n

czas. dopalić dk., dopalać ndk., nadpalić dk., nadpalać ndk., napalić dk., napalać ndk., odpalić dk., odpalać ndk., opalić dk., opalać ndk., podopalać dk., podpalić dk., podpalać ndk., ponadpalać dk., ponapalać dk., poopalać dk., popalić dk., popalać ndk., poprzepalać dk., porozpalać dk., powypalać dk., pozapalać dk., przepalić dk., przepalać ndk., przypalić dk., przypalać ndk., rozpalić dk., rozpalać ndk., spalić dk., spalać ndk., upalić dk., upalać ndk., wypalić dk., wypalać ndk., zapalić dk., zapalać ndk.

przym. palący, palny, napalony, niepalny, palony, podpalany, pozapalny, rozpalony, spaleniowy, spalinowy, spalony, upalny, wypalany, wypaleniskowy, zapalnie, zapalny, zapalony

związki frazeologiczne:

grunt pali się pod nogami / grunt pali się pod stopami • nie pali się • palić gumy • palić jak lokomotywa • palić jak smok • palić za sobą mosty • w starym piecu diabeł pali

etymologia:

prasł. *paliti → powodować, że coś płonie^[2]

uwagi:

zobacz też: palić się; (2.2) czasownik rządzi biernikiem i zaprzeczony - dopełniaczem, ale nie tworzy strony biernej

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) burn; (1.2) smoke; (1.4) light (a fire); (2.1) light (a fire); (2.2) burn, scorch
• arabski: (1.2) دخن
• baskijski: (1.1) erre; (1.2) erre; (1.3) kontsumitu; (2.1) piztu
• białoruski: (1.2) курыць; (3.1) гарэць, паліцца
• bułgarski: (1.1) горя; (1.2) пуша; (3.1) горя
• cerkiewnosłowiański: (1.1) жещи
• czeski: (1.1) pálit; (1.2) kouřit
• dolnołużycki: (1.1) paliś; (1.2) kuriś
• duński: (1.1) brænde; (1.2) ryge; (2.1) fyre
• esperanto: (1.1) bruligi; (1.2) fumi; (3.1) bruli
• fiński: (1.1) polttaa; (1.2) polttaa; (1.3) polttaa
• francuski: (1.1) brûler; (1.2) fumer
• galicyjski: (1.1) queimar; (1.2) fumar; (1.3) consumir; (2.1) acender
• hebrajski: (1.2) לעשן (le'aszen)
• hiszpański: (1.1) quemar; (1.2) fumar; (1.3) consumir; (2.1) encender
• ido: (1.2) fumar
• interlingua: adurer
• jaćwieski: (1.1) degt
• japoński: (1.1) 焼く; (3.1) 焼ける
• kataloński: (1.1) cremar; (1.2) fumar; (3.1) cremar-se
• łaciński: (1.1) cremo; (1.2) fumo
• niemiecki: (1.1) brennen; (1.2) rauchen; (2.1) heizen
• norweski (bokmål): (1.1) brenne; (1.2) røyke; (1.3) forbrenne; (2.1) fyre; (2.2) svi; (3.1) brennende
• norweski (nynorsk): (1.2) røykja, røykje, røyka, røyke
• rosyjski: (1.1) жечь; (1.2) курить; (2.2) жечь
• rumuński: (1.1) arde; (2.2) arde; (3.1) arde
• słowacki: (1.2) fajčiť
• starogrecki: (1.1) καίω
• tuvalu: (1.1) kā; (1.2) fakaˈmele, ˈpusi
• ukraiński: (1.1) палити; (1.2) курити, палити; (2.1) топити; (2.2) палити
• walijski: (1.2) smocio
• węgierski: (1.1) éget; (1.2) dohányzik
• wilamowski: (1.1) brīn, briin; (1.2) ruöhiyn, röchyn
• włoski: (1.1) bruciare; (1.2) fumare

źródła: