zapalić (język polski)

wymowa:

IPA: [zaˈpalʲiʨ̑], AS: [zapalʹić], zjawiska fonetyczne: zmięk.

​

znaczenia:

czasownik przechodni dokonany (ndk. zapalać)

(1.1) wzniecić ogień

(1.2) sprawić, że coś zaczyna się świecić, zaczyna dawać światło

(1.3) pot. uruchomić, np. silnik samochodu, radio, telewizor

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. zapalać)

(2.1) pot. o silniku zacząć pracować

czasownik zwrotny dokonany zapalić się (ndk. zapalać się)

(3.1) zacząć się palić, zająć się płomieniem

(3.2) zacząć się świecić

(3.3) książk. nabrać chęci, zapału do jakiegoś przedsięwzięcia

(3.4) książk. o uczuciu opanować kogoś

odmiana:

(1-2) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		zapalić
czas przyszły prosty		zapalę	zapalisz	zapali	zapalimy	zapalicie	zapalą
czas przeszły	m	zapaliłem	zapaliłeś	zapalił	zapaliliśmy	zapaliliście	zapalili
	ż	zapaliłam	zapaliłaś	zapaliła	zapaliłyśmy	zapaliłyście	zapaliły
	n	zapaliłom	zapaliłoś	zapaliło
tryb rozkazujący		niech zapalę	zapal	niech zapali	zapalmy	zapalcie	niech zapalą
pozostałe formy czas zaprzeszły m zapaliłem był zapaliłeś był zapalił był zapaliliśmy byli zapaliliście byli zapalili byli ż zapaliłam była zapaliłaś była zapaliła była zapaliłyśmy były zapaliłyście były zapaliły były n zapaliłom było zapaliłoś było zapaliło było forma bezosobowa czasu przeszłego zapalono tryb przypuszczający m zapaliłbym, byłbym zapalił zapaliłbyś, byłbyś zapalił zapaliłby, byłby zapalił zapalilibyśmy, bylibyśmy zapalili zapalilibyście, bylibyście zapalili zapaliliby, byliby zapalili ż zapaliłabym, byłabym zapaliła zapaliłabyś, byłabyś zapaliła zapaliłaby, byłaby zapaliła zapaliłybyśmy, byłybyśmy zapaliły zapaliłybyście, byłybyście zapaliły zapaliłyby, byłyby zapaliły n zapaliłobym, byłobym zapaliło zapaliłobyś, byłobyś zapaliło zapaliłoby, byłoby zapaliło imiesłów przymiotnikowy przeszły m zapalony, niezapalony zapaleni, niezapaleni ż zapalona, niezapalona zapalone, niezapalone n zapalone, niezapalone imiesłów przysłówkowy uprzedni zapaliwszy rzeczownik odczasownikowy zapalenie, niezapalenie

(3.1-4) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		zapalić się
czas przyszły prosty		zapalę się	zapalisz się	zapali się	zapalimy się	zapalicie się	zapalą się
czas przeszły	m	zapaliłem się	zapaliłeś się	zapalił się	zapaliliśmy się	zapaliliście się	zapalili się
	ż	zapaliłam się	zapaliłaś się	zapaliła się	zapaliłyśmy się	zapaliłyście się	zapaliły się
	n	zapaliłom się	zapaliłoś się	zapaliło się
tryb rozkazujący		niech się zapalę	zapal się	niech się zapali	zapalmy się	zapalcie się	niech się zapalą
pozostałe formy czas zaprzeszły m zapaliłem się był zapaliłeś się był zapalił się był zapaliliśmy się byli zapaliliście się byli zapalili się byli ż zapaliłam się była zapaliłaś się była zapaliła się była zapaliłyśmy się były zapaliłyście się były zapaliły się były n zapaliłom się było zapaliłoś się było zapaliło się było forma bezosobowa czasu przeszłego zapalono się tryb przypuszczający m zapaliłbym się, byłbym się zapalił zapaliłbyś się, byłbyś się zapalił zapaliłby się, byłby się zapalił zapalilibyśmy się, bylibyśmy się zapalili zapalilibyście się, bylibyście się zapalili zapaliliby się, byliby się zapalili ż zapaliłabym się, byłabym się zapaliła zapaliłabyś się, byłabyś się zapaliła zapaliłaby się, byłaby się zapaliła zapaliłybyśmy się, byłybyśmy się zapaliły zapaliłybyście się, byłybyście się zapaliły zapaliłyby się, byłyby się zapaliły n zapaliłobym się, byłobym się zapaliło zapaliłobyś się, byłobyś się zapaliło zapaliłoby się, byłoby się zapaliło imiesłów przymiotnikowy przeszły m zapalony, niezapalony zapaleni, niezapaleni ż zapalona, niezapalona zapalone, niezapalone n zapalone, niezapalone imiesłów przysłówkowy uprzedni zapaliwszy się rzeczownik odczasownikowy zapalenie się, niezapalenie się

przykłady:

(1.1) Po kolacji poszliśmy zapalić ognisko.

(1.2) Idąc do łazienki zapalił światło w przedpokoju.

(1.3) Mój samochód to stary grat, dwa dni stał na mrozie i już nie mogę zapalić silnika.

(2.1) Mój samochód to stary grat, dwa dni stał na mrozie i już silnik nie chce zapalić.

(3.1) Przy trzeciej zapałce ognisko wreszcie się zapaliło.

(3.3) Bardzo zapalił się do najnowszego pomysłu wspólnika.

(3.4) Nagle zapalił się w nim wielki gniew.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) rozpalić, podpalić

(1.2) włączyć, zaświecić

(1.3) włączyć, uruchomić

(2.1) pot. zaskoczyć

(3.1) rozpalić się

(3.2) rozbłysnąć, włączyć się, zaświecić się

(3.3) zachęcić się

(3.4) zagotować się

antonimy:

(1.1) zgasić

(1.2) zgasić, wyłączyć

(1.3) zgasić, wyłączyć

(3.1) zgasnąć

(3.2) zgasnąć, wyłączyć się

(3.3) zniechęcić się

(3.4) opaść

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. palenie n, zapałka ż, zapalniczka ż, zapalnik mrz, zapalenie n, zapalanie n, zapaleniec mos, zapał mrz

przym. zapalny, palny

przysł. zapalnie

czas. odpalić, palić ndk., rozpalać ndk., zapalać ndk.

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) ignite, kindle, papierosa light, zapałkę strike; (1.2) switch on, turn on; (1.3) silnik start, radio put on, switch on; (2.1) start; (3.1) ignite, catch fire, light; (3.2) light up, go on; (3.3) become enthusiastic; (3.4) grow / get heated, boil
• duński: (1.1) tænde; (1.2) tænde; (1.3) tænde
• esperanto: (1.1) ekbruligi
• hiszpański: (1.1) encender, prender; (1.2) encender; (1.3) encender, arrancar; (2.1) arrancar; (3.1) encenderse; (3.2) encenderse; (3.3) entusiasmarse, enardecerse; (3.4) enardecerse, exaltarse
• ido: (1.1) acendar; (1.2) acendar
• niderlandzki: (1.1) ontsteken; (1.2) aandoen
• niemiecki: (1.1) anzünden, anmachen, anbrennen; (1.2) einschalten, anschalten; (1.3) silnik anlassen, anstellen, radio einschalten, anschalten; (2.1) anspringen; (3.1) sich entzünden; (3.2) beginnen zu leuchten, angehen; (3.3) sich begeistern; (3.4) sich ereifern, sich erhitzen
• rosyjski: (1.1) зажечь, запалить
• szwedzki: (1.1) tända; (2.1) dra på
• wilamowski: (1.1) ōcynda; (1.2) cynda
• włoski: (1.1) accendere; (3.3) accalorare

źródła: