spokojny (język polski)

spokojne (1.3) wody w zatoce
wymowa:
IPA: [spɔˈkɔjnɨ], AS: [spokoi ̯ny] ​
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) niedoznający i niepokazujący silnych uczuć[1]
(1.2) pełen ciszy, spokoju, nieburzliwy[1][2]
(1.3) o morzu, wodzie: niezmącony
(1.4) umiarkowany, nierzucający się w oczy[1]
(1.5) upływający w zgodzie, bez kłopotów[1]
(1.6) przebiegający bez większych emocji[1]

rzeczownik

(2.1) pot. człowiek niedoznający i niepokazujący silnych uczuć[2]
odmiana:
(1.1-6)
(2.1)
przykłady:
(1.1) Adam jest bardzo spokojny – nigdy się z nikim nie kłóci.
(1.3) Kapitan powiedział, że morze jest dzisiaj wyjątkowo spokojne.
(1.4) Lubię ubierać się w spokojnych kolorach. Nie przepadam za jaskrawościami.
składnia:
kolokacje:
(1.1) spokojna osoba
(1.2) spokojny ton • spokojna twarz • spokojne zachowanie
(1.3) Ocean Spokojny • spokojne morze / jezioro • spokojny ocean / potok / zbiornik wodny • spokojna rzeka
(1.4) spokojny kolor • ubierać się w spokojnych kolorach
(1.5-6) spokojne spotkanie / zebranie • spokojna narada
synonimy:
(1.1) opanowany, bezkonfliktowy, łagodny, pokojowy, stoicki, zrównoważony
(1.2) opanowany, cichy, niegłośny
(1.3) cichy, stonowany
(1.4) stonowany, zrównoważony, jednostajny, matowy
(1.5) niekłopotliwy
(1.5) niekłopotliwy, opanowany
antonimy:
(1.1-6) niespokojny
(1.1) agresywny, gwałtowny, nieopanowany, niezrównoważony, krzykliwy
(1.2) głośny
(1.3) zmącony, gwałtowny, nagły
(1.4) krzykliwy, jaskrawy, żywy
(1.5) kłopotliwy
(1.6) kłopotliwy, nieopanowany
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. pokój mrz, spokój m, spokojność ż, spokojnik m, spokojnica ż, uspokojenie n, uspokajanie n, uspokajacz m, uspokoiciel m, uspokoicielka ż, zaspokojenie n, zaspokajanie n, zaspokajacz m
czas. spokoić ndk., uspokoić dk., uspokajać ndk., zaspokoić dk., zaspokajać ndk.
przym. spokojniutki, spokojniuteńki, spokojniuchny, spokojniusieńki, uspokajający, uspokojony, zaspokajalny, spokojno
przysł. spokojnie, spokojno, spokojniutko, spokojniuteńko, spokojniuchno, spokojniusieńko, uspokajająco
wykrz. spokojnie, spox, spoko, spoczko
partyk. spoko, spoczko
ims. uspokajający, uspokojony
związki frazeologiczne:
spokojny wariat • spokojne sumienie • być spokojnym • spokojna głowa • ofiara spokojna / ofiera spokojna • spokojna twoja rozczochrana • dom spokojnej starości
etymologia:
pol. spokój + -ny
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1 2 3 4 5 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „spokojny” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 1 2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „spokojny” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.