róża (język polski)
róża (1.1)
róża (1.2)
róża (1.3)
róże (1.4) pustyni
róże (1.8) kalafiora
róża (1.9)
- wymowa:
- , IPA: [ˈruʒa], AS: [ruža]
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) bot. rodzaj krzewów z rodziny różowatych; zob. też róża w Wikipedii
- (1.2) kwiat róży (1.1)
- (1.3) med. bakteryjna choroba skóry wywołana przez paciorkowce ropne; zob. też róża (choroba) w Wikipedii
- (1.4) geol. skupienie kryształów w formie rozety; zob. też róża (geologia) w Wikipedii
- (1.5) jeden z motywów w heraldyce; zob. też Poraj (herb szlachecki) w Wikipedii
- (1.6) zmarszczka na korze kryjąca sęk; zob. też róża (wada drewna) w Wikipedii
- (1.7) rel. grupa wiernych odmawiająca różaniec
- (1.8) kulin. pot. cząstka kwiatu kalafiora lub brokuła
- (1.9) łow. zgrubienie u nasady poroża zwierzyny płowej
- (1.10) przedmiot przypominający różę (1.2)
- (1.11) gw. węzeł, kokarda[1]
- (1.12) slang. przestęp. choroba weneryczna[2]
- (1.13) slang. więz. kara dyscyplinarna[2]
- (1.14) uczn. pochwała, nagroda[2]
- odmiana:
- (1.1-7)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik róża róże dopełniacz róży róż celownik róży różom biernik różę róże narzędnik różą różami miejscownik róży różach wołacz różo róże - przykłady:
- (1.1) W tym roku zasadzę w ogrodzie róże.
- (1.2) Chłopak dał swojej dziewczynie piękną różę na Dzień Kobiet.
- (1.3) Do zakażenia różą dochodzi w wyniku urazu mechanicznego lub miejscowego upośledzenia krążenia.
- (1.4) Róże barytowe bywają znajdowane na pustyniach w towarzystwie róż gipsowych.
- (1.5) W herbie Rola widnieje srebrna róża w czerwonym polu i trzy kroje w rosochę.
- (1.6) Na wszystkich gatunkach drzew z grubą, płytkową korowiną, występują róże kryjące sęki.
- (1.7) Nasza róża spotyka się co piątek, o osiemnastej u pani Jadzi.
- (1.8) Do zupy, należy podzielić brokuł na róże.
- (1.9) Wyrastające z możdżeni poroże składa się z dwóch tyk, na których wyróżnia się róże, perły i odnogi.
- (1.10) Urodzinowy tort Jacka ozdobiony był czekoladowymi różami.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) polna / dzika róża • róża ogrodowa / pnąca / miniaturowa / wielkokwiatowa / krzewiasta • hodować / pielęgnować / sadzić / przycinać / nawozić / pielić / rozsadzać róże
- (1.2) bukiet / wiązanka / kosz róż • wręczyć / wręczać / podarować / przysłać róże • dziewczyna jak róża
- (1.3) róża zgorzelinowa / pęcherzowa / krwotoczna / pełzająca (wędrująca) / nawrotowa • róża nowotworowa
- (1.4) róża piaskowa • róża kamienna • róża pustyni • róża gipsowa • róża barytowa
- synonimy:
- (1.1) lud. babicha[3], babidupa[3], szypszyna[3]
- (1.2) książk. peryfr. królowa kwiatów; gw. (Górny Śląsk) rouza
- (1.4) skupienie rozetowe
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- (1.1) róża alpejska, róża bengalska, róża damasceńska, róża francuska, róża herbaciana, róża indyjska, róża jabłkowata, róża polna, róża stulistna[2]
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. różanecznik[4] m, różaniec m, różowiec m, Róża ż, Różyczka ż, różyca[4] ż, różowce nmos, różowe nmos, różowate nmos, różanka[4] ż
- zdrobn. różyczka ż
- czas. różowić ndk., różowieć ndk., zaróżowieć dk., zróżowieć dk., podróżować
- przym. różany[4], różowy[4], różowawy, różowiutki, różańcowy, różowaty[4]
- przysł. różowo, różano
- związki frazeologiczne:
- nie ma róży bez kolców • życie usłane różami • droga usłana różami • róża Lutra • róża wiatrów • róża kompasowa • róża jerychońska • Róża Wschodu • na gnój i różę słońce jednako świeci • nie czas żałować róż, gdy płoną lasy • i na starym krzaku róże kwitną • podobne jak róża do makówki • między cierniem kwitną róże • w domu pokrzywa, róża za domem • róży co szkodzi, choć w pokrzywach stoi • po różach chodzić / po różach stąpać • kto róże zrywa, skaleczon bywa[5], słać róże pod nogi[5]
- etymologia:
- (1.1) łac. rosa[1]
- (1.3) < (1.1) podobieństwo koloru[1]
- (1.9) < (1.1) podobieństwo formy[1]
- uwagi:
- (1.1) Istnieją także w botanice nazwy zawierająca słowo róża, które dotyczą roślin nienależących do różowatych; por. chińska róża, róża jerychońska, włoska róża i in.[2]
- (1.3) nie mylić z: różyczka, różyca
- zob. też róża (ujednoznacznienie) w Wikipedii
- zob. też róża w Wikicytatach
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) rose
- arabski: (1.1) وردة ż, ورد
- baskijski: (1.1) arrosa
- białoruski: (1.1) ружа ż; (1.2) ружа ż
- bułgarski: (1.1) роза ż
- chorwacki: (1.1) ruža ż
- czeski: (1.1) růže ż; (1.2) růže ż; (1.3) růže ż; (1.10) růže ż
- dolnołużycki: (1.1) roža ż
- duński: (1.1) rose w
- esperanto: (1.1) rozo, rozarbo, rozujo; (1.2) rozo
- fiński: (1.1) ruusu
- francuski: (1.1) rose ż
- górnołużycki: (1.1) róža ż
- gruziński: (1.1) ვარდი (vardi)
- hebrajski: (1.1) ורד ż
- hiszpański: (1.1) rosal m; (1.2) rosa ż; (1.3) erisipela ż; (1.7) rosario m; (1.10) rosa ż
- ido: (1.1) rozo; (1.2) rozo
- islandzki: (1.1) rós ż
- japoński: (1.1) 薔薇 (bara), バラ; (1.2) バラ; (1.10) バラ
- jidysz: (1.1) רויז ż (rojz)
- kaszubski: (1.1) róża ż
- kataloński: (1.1) rosa ż; (1.2) rosa ż
- litewski: (1.1) rožė ż
- łaciński: (1.1) rosa ż
- niemiecki: (1.1) Rose ż
- norweski (bokmål): (1.1) rose
- nowogrecki: (1.1) ροδή ż, τριανταφυλλιά ż; (1.2) ρόδο n, τριαντάφυλλο n; (1.3) ερυσίπελας n
- osmański: (1.1) گول
- rosyjski: (1.1) роза ż
- rumuński: (1.1) trandafir m; (1.2) trandafir m
- słowacki: (1.1) ruža ż; (1.2) ruža ż; (1.3) ruža ż; (1.10) ruža ż
- szwedzki: (1.1) ros w
- turecki: (1.1) gül
- ukraiński: (1.1) троянда ż, рожа ż; (1.3) рожа ż, бешиха ż
- węgierski: (1.1) rózsa
- wilamowski: (1.1) rūz ż, ruz ż; (1.2) rūz ż, ruz ż; (1.3) rūz ż, ruz ż; (1.4) rūz ż, ruz ż; (1.5) rūz ż, ruz ż; (1.6) rūz ż, ruz ż; (1.7) rūza, ruza
- źródła:
- 1 2 3 4 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 17.
- 1 2 3 4 5 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 18.
- 1 2 3 Łukasz Łuczaj, Dziko rosnące rośliny jadalne użytkowane w Polsce od połowy XIX w. do czasów współczesnych, „Etnobiologia polska”, vol. 1/2011, s. 110.
- 1 2 3 4 5 6 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 24.
- 1 2 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 23.
róża (język kaszubski)
- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) róża
- odmiana:
- przykłady:
- składnia:
- kolokacje:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.