pryskać (język polski)

mężczyzna pryska (1.1) drugiemu w twarz

rolnik pryska (2.1) rośliny

woda pryska (3.1) ze zraszacza

mężczyzna pryska się (4.1) wodą

ludzie pryskają się (4.2) pianą

wymowa:

​ IPA: [ˈprɨskaʨ̑], AS: [pryskać]

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. prysnąć)

(1.1) wywoływać w powietrzu ruch kropel lub drobnych cząstek czegoś

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(2.1) pot. zraszać rośliny środkami chemicznymi

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. prysnąć)

(3.1) poruszać się w powietrzu w formie kropel lub drobnych cząstek

(3.2) pękać, rozpadać się na kawałki, niszczeć

(3.3) przen. o uczuciach, nastrojach: rozwiewać się, znikać, nagle przemijać

(3.4) pot. szybko uciekać

czasownik zwrotny niedokonany pryskać się (dk. prysnąć się)

(4.1) pryskać (1.1) czymś na samego siebie

(4.2) pryskać (1.1) czymś na siebie nawzajem

odmiana:

(1-3) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		pryskać
czas teraźniejszy		pryskam	pryskasz	pryska	pryskamy	pryskacie	pryskają
czas przeszły	m	pryskałem	pryskałeś	pryskał	pryskaliśmy	pryskaliście	pryskali
	ż	pryskałam	pryskałaś	pryskała	pryskałyśmy	pryskałyście	pryskały
	n	pryskałom	pryskałoś	pryskało
tryb rozkazujący		niech pryskam	pryskaj	niech pryska	pryskajmy	pryskajcie	niech pryskają
pozostałe formy czas przyszły m będę pryskał, będę pryskać będziesz pryskał, będziesz pryskać będzie pryskał, będzie pryskać będziemy pryskali, będziemy pryskać będziecie pryskali, będziecie pryskać będą pryskali, będą pryskać ż będę pryskała, będę pryskać będziesz pryskała, będziesz pryskać będzie pryskała, będzie pryskać będziemy pryskały, będziemy pryskać będziecie pryskały, będziecie pryskać będą pryskały, będą pryskać n będę pryskało, będę pryskać będziesz pryskało, będziesz pryskać będzie pryskało, będzie pryskać czas zaprzeszły m pryskałem był pryskałeś był pryskał był pryskaliśmy byli pryskaliście byli pryskali byli ż pryskałam była pryskałaś była pryskała była pryskałyśmy były pryskałyście były pryskały były n pryskałom było pryskałoś było pryskało było forma bezosobowa czasu przeszłego pryskano tryb przypuszczający m pryskałbym, byłbym pryskał pryskałbyś, byłbyś pryskał pryskałby, byłby pryskał pryskalibyśmy, bylibyśmy pryskali pryskalibyście, bylibyście pryskali pryskaliby, byliby pryskali ż pryskałabym, byłabym pryskała pryskałabyś, byłabyś pryskała pryskałaby, byłaby pryskała pryskałybyśmy, byłybyśmy pryskały pryskałybyście, byłybyście pryskały pryskałyby, byłyby pryskały n pryskałobym, byłobym pryskało pryskałobyś, byłobyś pryskało pryskałoby, byłoby pryskało imiesłów przymiotnikowy czynny m pryskający, niepryskający ż pryskająca, niepryskająca pryskające, niepryskające n pryskające, niepryskające imiesłów przymiotnikowy bierny m pryskany, niepryskany pryskani, niepryskani ż pryskana, niepryskana pryskane, niepryskane n pryskane, niepryskane imiesłów przysłówkowy współczesny pryskając, nie pryskając rzeczownik odczasownikowy pryskanie, niepryskanie

(4.1-2) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		pryskać się
czas teraźniejszy		pryskam się	pryskasz się	pryska się	pryskamy się	pryskacie się	pryskają się
czas przeszły	m	pryskałem się	pryskałeś się	pryskał się	pryskaliśmy się	pryskaliście się	pryskali się
	ż	pryskałam się	pryskałaś się	pryskała się	pryskałyśmy się	pryskałyście się	pryskały się
	n	pryskałom się	pryskałoś się	pryskało się
tryb rozkazujący		niech się pryskam	pryskaj się	niech się pryska	pryskajmy się	pryskajcie się	niech się pryskają
pozostałe formy czas przyszły m będę się pryskał, będę się pryskać będziesz się pryskał, będziesz się pryskać będzie się pryskał, będzie się pryskać będziemy się pryskali, będziemy się pryskać będziecie się pryskali, będziecie się pryskać będą się pryskali, będą się pryskać ż będę się pryskała, będę się pryskać będziesz się pryskała, będziesz się pryskać będzie się pryskała, będzie się pryskać będziemy się pryskały, będziemy się pryskać będziecie się pryskały, będziecie się pryskać będą się pryskały, będą się pryskać n będę się pryskało, będę się pryskać będziesz się pryskało, będziesz się pryskać będzie się pryskało, będzie się pryskać czas zaprzeszły m pryskałem się był pryskałeś się był pryskał się był pryskaliśmy się byli pryskaliście się byli pryskali się byli ż pryskałam się była pryskałaś się była pryskała się była pryskałyśmy się były pryskałyście się były pryskały się były n pryskałom się było pryskałoś się było pryskało się było forma bezosobowa czasu przeszłego pryskano się tryb przypuszczający m pryskałbym się, byłbym się pryskał pryskałbyś się, byłbyś się pryskał pryskałby się, byłby się pryskał pryskalibyśmy się, bylibyśmy się pryskali pryskalibyście się, bylibyście się pryskali pryskaliby się, byliby się pryskali ż pryskałabym się, byłabym się pryskała pryskałabyś się, byłabyś się pryskała pryskałaby się, byłaby się pryskała pryskałybyśmy się, byłybyśmy się pryskały pryskałybyście się, byłybyście się pryskały pryskałyby się, byłyby się pryskały n pryskałobym się, byłobym się pryskało pryskałobyś się, byłobyś się pryskało pryskałoby się, byłoby się pryskało imiesłów przymiotnikowy czynny m pryskający się, niepryskający się ż pryskająca się, niepryskająca się pryskające się, niepryskające się n pryskające się, niepryskające się imiesłów przymiotnikowy bierny m pryskany, niepryskany pryskani, niepryskani ż pryskana, niepryskana pryskane, niepryskane n pryskane, niepryskane imiesłów przysłówkowy współczesny pryskając się, nie pryskając się rzeczownik odczasownikowy pryskanie się, niepryskanie się

przykłady:

(1.1) Wiem, że to śmigus-dyngus i należy hołdować tradycji, ale czy nie możesz zwyczajnie pryskać ludzi wodą z pistoletu, zamiast latać za nimi z wiadrem?

(1.1) Ciągle przejeżdżające tutaj samochody pryskają błotem na przechodniów.

(2.1) Każdego roku trzeba pryskać tę jabłonkę, by nie rozchorowała się bardziej przez te szkodniki.

(3.1) Przy smażeniu mięsa zawsze tłuszcz pryska mi na ręce i mnie parzy.

(3.2) Nie dawaj mu roboty przy szybach. Wszystko, co delikatne, pryska w jego dłoniach.

(3.2-3) W krajach ludzkości jeszcze noc głucha, / Żywioły chęci jeszcze są w wojnie… / Oto miłość ogniem zionie, / Wyjdzie z zamętu świat ducha, / Młodość go pocznie na swojem łonie, / A przyjaźń w wieczne skojarzy spojnie. / Pryskają nieczułe lody / I przesądy światło ćmiące. / Witaj, jutrzenko swobody, / Zbawienia za tobą słońce!…^[1]

(3.3) Weź się nie smuć! Cały wesoły nastrój pryska, gdy widzi się kogoś tak przygnębionego.

(3.4) Szybko! Pryskajmy zanim ktoś zauważy, że wybiliśmy szybę.

(4.1) Za obficie pryskasz się wodą kolońską. Czuć ją na kilometr.

(4.2) Dzieci pryskały się wodą w parku.

składnia:

(1.1) pryskać czymś coś / w coś / na coś

(2.1) pryskać coś czymś

(3.1) pryskać na / w coś

(4.1-2) pryskać się czymś

kolokacje:

(1.1) pryskać błotem / pianą / wodą / lakierem / iskrami / …

(3.4) nadzieja / nastrój / czar pryska

synonimy:

(1.1) rozpryskiwać, zraszać, opryskiwać

(2.1) rozpryskiwać się, bryzgać

(3.2) rozpadać się (na kawałki), niszczeć, kruszyć się, łamać się, pękać

(3.3) znikać, niknąć, przemijać (nagle, szybko), rozwiewać się, ulatywać

(3.4) zwiewać, uciekać, buchnąć, czmychać, dawać nogę, dawać drapaka, dawać dyla, drapać, zmykać, pierzchnąć, spadać, wulg. spieprzać, wulg. spierdalać, wulg. spierniczać, uchodzić, umykać, wiać, zjeżdżać, zmiatać

(4.1) opryskiwać się, zraszać się

(4.2) opryskiwać się, zraszać się

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. pryskanie n, pryśnięcie n, wyprysk m, pryszcz m, odprysk m, wytrysk m, pryszczyca ż, oprysk m

czas. prysnąć dk., opryskiwać ndk., opryskać dk., rozpryskiwać ndk., rozprysnąć dk., wypryskiwać ndk., wyprysnąć dk., spryskiwać ndk., spryskać dk.

przym. pryskany, pryszczaty

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) spray, sprinkle, splash, splatter; (2.1) spray; (3.1) splatter; (3.2) shatter, (o szkle) splinter, (o bańce mydlanej) burst; (3.3) vanish, evaporate, go up in smoke; (3.4) clear out, run for it, bryt. do a bunk, bryt. do a runner; (4.1) spray / sprinkle / splash / splatter oneself; (4.2) spray / sprinkle / splash / splatter each other
• arabski: (1.1) نضح, رش, ذر, بخ, نثر
• esperanto: (1.1) ŝprucigi
• francuski: (1.1) gicler
• hiszpański: (1.1) salpicar, rociar; (2.1) irrigar; (3.1) salpicar; (3.2) reventar, romperse, (na kawałki) hacerse pedazos, (o szkle) hacerse añicos; (3.3) desvanecerse, esfumarse; (3.4) esfumarse, escabullirse; (4.1) echar, rociar; (4.2) salpicarse
• łaciński: (1.1) aspergo, conspergo, contingo, exspergo, respergo, spargo
• niemiecki: (2.1) spritzen; (3.1) spritzen; (3.2) bersten, platzen; (3.3) platzen; (3.4) flitzen, ausreißen
• rosyjski: (1.1) бры́згать; (3.1) бры́згать
• szwedzki: (1.1) spruta

źródła: