piła (język polski)

piły (1.1)

piła (1.2)

gra na pile (1.6)

piła (1.7) na wykresie

wymowa:

​, IPA: [ˈpʲiwa], AS: [pʹiu̯a], zjawiska fonetyczne: zmięk.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) techn. narzędzie tnące z zębatym ostrzem; zob. też piła w Wikipedii

(1.2) icht. pot. ryba Pristis pristis^[1] z rodziny piłowatych, wyglądem przypominająca rekina; zob. też piła zwyczajna w Wikipedii

(1.3) przen. pot. ktoś surowy i wymagający, najczęściej nauczyciel

(1.4) przen. pot. człowiek natarczywie, ciągłym upominaniem wymuszający na innych jakieś działanie^[2]

(1.5) przen. pot. coś nudnego, ciągle powtarzającego się do znudzenia^[2]

(1.6) muz. instrument z grupy idiofonów, stalowa płyta, która pod wpływem uderzeń lub pociągnięć smyczkiem wygina się i wydaje dźwięki^[2]

(1.7) fiz. elektron. pot. kształt wykresu zmian pewnej wielkości, przypominający zęby piły (1.1); wykres piłokształtny

(1.8) zgrub. od: piłka

(1.9) gw. (Śląsk Cieszyński) tartak^[3]

czasownik, forma fleksyjna

(2.1) 3. os. ż lp przesz. → zob. pić

odmiana:

(1.1-7)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	piła	piły
dopełniacz	piły	pił
celownik	pile[2]	piłom
biernik	piłę	piły
narzędnik	piłą	piłami
miejscownik	pile[2]	piłach
wołacz	piło	piły

przykłady:

(1.1) Podejdź z tą piłą i utnij mi tę belkę pięć centymetrów niżej.

(1.2) Piły mają specyficzny wygląd pyska, kształtem przypominającego piłę (1.1), który służy im do ogłuszania i zabijania ofiar.

(1.3) Moja nauczycielka z angielskiego to straszna piła. Nawet dziewczyna, która jest zawsze przygotowana, ma u niej czwórę.

(1.4) Oj, nie bądź już taka piła, naprawdę teraz nie mogę.

(1.6) Dźwięk piły wydobywany za pomocą smyczka jest najbardziej zbliżony do gitary hawajskiej.

(1.7) Zapis na tarczy tachografu może odbywać się liniowo i wtedy przebieg ma kształt piły.

(2.1) Moja córka do piątego miesiąca życia piła tylko mleko matki.

składnia:

kolokacje:

(1.1) piła łańcuchowa • piła wyrzynarka • piła kabłąkowa • piła tartaczna • piła strugarka • piła ramowa • piła taśmowa (= piła wstęgowa) • piła czopowa • piła ręczna / mechaniczna / maszynowa / elektryczna / pneumatyczna • piła do gałęzi / drewna / metalu / kamienia / kości • zęby piły • naostrzona / ostra / stępiona / tępa piła • piła tnie / rżnie / przerzyna / ucina • piła tępi się • ostrzyć / naostrzyć / stępić piłę • posługiwać się / robić piłą • rękojeść / brzeszczot piły

(1.6) grać / grywać / wygrywać na pile

synonimy:

(1.1) gw. (Górny Śląsk) piyła, zega, zyjga

(1.2) ryba piła

(1.7) wykres piłokształtny

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. piłowanie n, opiłek m, opiłka ż, pilarka ż, pilarz m, pilarstwo n, Piła ż

zdrobn. piłka ż, piłeczka ż

czas. piłować, opiłować, odpiłować, upiłować, spiłować, wypiłować, opiłowywać

przym. piłowy, piłowaty, piłkowany

(1.9)

rzecz. pilorz mrz

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1.1) prasł. *pila

(1.2-7) od (1.1)

uwagi:

tłumaczenia:

(1.9) zobacz listę tłumaczeń w haśle: tartak

• angielski: (1.1) saw; (1.2) sawfish
• arabski: (1.1) منشار
• baskijski: (1.1) zerra
• białoruski: (1.1) піла ż
• bułgarski: (1.1) трион m
• czeski: (1.1) pila ż
• duński: (1.1) sav w
• esperanto: (1.1) segilo; (1.2) segilorajo, segilofiŝo
• francuski: (1.1) scie ż
• hiszpański: (1.1) sierra ż
• interlingua: (1.1) serra
• islandzki: (1.1) sög ż
• jidysz: (1.1) זעג (zeg) ż
• kaszubski: (1.1) żôga ż
• kataloński: (1.1) serra ż
• niemiecki: (1.1) Säge ż
• norweski (bokmål): (1.1) sag m/ż
• nowogrecki: (1.1) πριόνι n
• rosyjski: (1.1) пила ż
• slovio: (1.1) pila (пила)
• szwedzki: (1.1) såg w; (1.2) sågfisk w; (1.4) torrboll w, tråkmåns w
• turecki: (1.1) testere
• ukraiński: (1.1) пилка ż, пила ż
• wilamowski: (1.1) zaeǵ ż, zǡǵ ż, zaag ż

źródła: