prowadzić (język polski)

rolnik prowadzi (1.1) krowę

on prowadzi (1.2) mercedesa

ścieżka prowadzi (1.7) do lasu

wymowa:

IPA: [prɔˈvaʥ̑iʨ̑], AS: [provaʒ́ić], zjawiska fonetyczne: zmięk., ​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) być czyimś przewodnikiem, kierować kogoś do jakiegoś miejsca

(1.2) kierować jakimś pojazdem (w domyśle: samochodem)

(1.3) choreogr. w tańcu: kierować partnerką

(1.4) tworzyć skutek czegoś

(1.5) kierować czymś, być inicjatorem, organizatorem czegoś; wykonywać coś

(1.6) sport. także przen. być pierwszym w trakcie wyścigu

(1.7) przen. wieść

czasownik zwrotny prowadzić się

(2.1) iść trzymając jeden drugiego

(2.2) być prowadzonym (1.1)

(2.3) zachowywać się, sprawować się

odmiana:

(1) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		prowadzić
czas teraźniejszy		prowadzę	prowadzisz	prowadzi	prowadzimy	prowadzicie	prowadzą
czas przeszły	m	prowadziłem	prowadziłeś	prowadził	prowadziliśmy	prowadziliście	prowadzili
	ż	prowadziłam	prowadziłaś	prowadziła	prowadziłyśmy	prowadziłyście	prowadziły
	n	prowadziłom	prowadziłoś	prowadziło
tryb rozkazujący		niech prowadzę	prowadź	niech prowadzi	prowadźmy	prowadźcie	niech prowadzą
pozostałe formy czas przyszły m będę prowadził, będę prowadzić będziesz prowadził, będziesz prowadzić będzie prowadził, będzie prowadzić będziemy prowadzili, będziemy prowadzić będziecie prowadzili, będziecie prowadzić będą prowadzili, będą prowadzić ż będę prowadziła, będę prowadzić będziesz prowadziła, będziesz prowadzić będzie prowadziła, będzie prowadzić będziemy prowadziły, będziemy prowadzić będziecie prowadziły, będziecie prowadzić będą prowadziły, będą prowadzić n będę prowadziło, będę prowadzić będziesz prowadziło, będziesz prowadzić będzie prowadziło, będzie prowadzić czas zaprzeszły m prowadziłem był prowadziłeś był prowadził był prowadziliśmy byli prowadziliście byli prowadzili byli ż prowadziłam była prowadziłaś była prowadziła była prowadziłyśmy były prowadziłyście były prowadziły były n prowadziłom było prowadziłoś było prowadziło było forma bezosobowa czasu przeszłego prowadzono tryb przypuszczający m prowadziłbym, byłbym prowadził prowadziłbyś, byłbyś prowadził prowadziłby, byłby prowadził prowadzilibyśmy, bylibyśmy prowadzili prowadzilibyście, bylibyście prowadzili prowadziliby, byliby prowadzili ż prowadziłabym, byłabym prowadziła prowadziłabyś, byłabyś prowadziła prowadziłaby, byłaby prowadziła prowadziłybyśmy, byłybyśmy prowadziły prowadziłybyście, byłybyście prowadziły prowadziłyby, byłyby prowadziły n prowadziłobym, byłobym prowadziło prowadziłobyś, byłobyś prowadziło prowadziłoby, byłoby prowadziło imiesłów przymiotnikowy czynny m prowadzący, nieprowadzący ż prowadząca, nieprowadząca prowadzące, nieprowadzące n prowadzące, nieprowadzące imiesłów przymiotnikowy bierny m prowadzony, nieprowadzony prowadzeni, nieprowadzeni ż prowadzona, nieprowadzona prowadzone, nieprowadzone n prowadzone, nieprowadzone imiesłów przysłówkowy współczesny prowadząc, nie prowadząc rzeczownik odczasownikowy prowadzenie, nieprowadzenie

(2) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		prowadzić się
czas teraźniejszy		prowadzę się	prowadzisz się	prowadzi się	prowadzimy się	prowadzicie się	prowadzą się
czas przeszły	m	prowadziłem się	prowadziłeś się	prowadził się	prowadziliśmy się	prowadziliście się	prowadzili się
	ż	prowadziłam się	prowadziłaś się	prowadziła się	prowadziłyśmy się	prowadziłyście się	prowadziły się
	n	prowadziłom się	prowadziłoś się	prowadziło się
tryb rozkazujący		niech się prowadzę	prowadź się	niech się prowadzi	prowadźmy się	prowadźcie się	niech się prowadzą
pozostałe formy czas przyszły m będę się prowadził, będę się prowadzić będziesz się prowadził, będziesz się prowadzić będzie się prowadził, będzie się prowadzić będziemy się prowadzili, będziemy się prowadzić będziecie się prowadzili, będziecie się prowadzić będą się prowadzili, będą się prowadzić ż będę się prowadziła, będę się prowadzić będziesz się prowadziła, będziesz się prowadzić będzie się prowadziła, będzie się prowadzić będziemy się prowadziły, będziemy się prowadzić będziecie się prowadziły, będziecie się prowadzić będą się prowadziły, będą się prowadzić n będę się prowadziło, będę się prowadzić będziesz się prowadziło, będziesz się prowadzić będzie się prowadziło, będzie się prowadzić czas zaprzeszły m prowadziłem się był prowadziłeś się był prowadził się był prowadziliśmy się byli prowadziliście się byli prowadzili się byli ż prowadziłam się była prowadziłaś się była prowadziła się była prowadziłyśmy się były prowadziłyście się były prowadziły się były n prowadziłom się było prowadziłoś się było prowadziło się było forma bezosobowa czasu przeszłego prowadzono się tryb przypuszczający m prowadziłbym się, byłbym się prowadził prowadziłbyś się, byłbyś się prowadził prowadziłby się, byłby się prowadził prowadzilibyśmy się, bylibyśmy się prowadzili prowadzilibyście się, bylibyście się prowadzili prowadziliby się, byliby się prowadzili ż prowadziłabym się, byłabym się prowadziła prowadziłabyś się, byłabyś się prowadziła prowadziłaby się, byłaby się prowadziła prowadziłybyśmy się, byłybyśmy się prowadziły prowadziłybyście się, byłybyście się prowadziły prowadziłyby się, byłyby się prowadziły n prowadziłobym się, byłobym się prowadziło prowadziłobyś się, byłobyś się prowadziło prowadziłoby się, byłoby się prowadziło imiesłów przymiotnikowy czynny m prowadzący się, nieprowadzący się ż prowadząca się, nieprowadząca się prowadzące się, nieprowadzące się n prowadzące się, nieprowadzące się imiesłów przymiotnikowy bierny m prowadzony, nieprowadzony prowadzeni, nieprowadzeni ż prowadzona, nieprowadzona prowadzone, nieprowadzone n prowadzone, nieprowadzone imiesłów przysłówkowy współczesny prowadząc się, nie prowadząc się rzeczownik odczasownikowy prowadzenie się, nieprowadzenie się

przykłady:

(1.1) Kelner długo prowadził nas do stolika.

(1.2) Nie piję alkoholu, bo prowadzę.

(1.2) Wczoraj prowadziłem po autostradzie ogromną ciężarówkę.

(1.3) Michał nie umie prowadzić, ciągle depcze mi po nogach, ale za to jest taki przystojny!

(1.4) Alkohol prowadzi do chorób wątroby.

(1.5) Profesor od lat prowadził badania nad napędem na wodę.

(1.6) Chociaż prowadził od samego startu, ostatecznie przybiegł drugi.

(1.7) Taki tryb życia prowadził przez około czterdzieści lat bez najmniejszego narzekania^[1].

składnia:

(1.1-3, 1.5) prowadzić +B., nie prowadzić +D.

(1.4) prowadzić do +D.

(1.6) prowadzić w +Ms.

kolokacje:

(1.1) prowadzić kogoś dokądś • prowadzić za rękę

(1.2) prowadzić samochód / ciężarówkę / motocykl / … • prowadzić pewnie / spokojnie / z wyczuciem / jak wariat / …

(1.3) prowadzić zręcznie / dobrze / źle / …

(1.4) coś prowadzi do sukcesu / klęski / katastrofy / wniosku / …

(1.5) prowadzić badania / wykład / rozmowę / wywiad / zebranie / …

(1.6) prowadzić w wyścigu / biegu / rozgrywkach / tabeli pierwszej ligi / …

synonimy:

(1.1) kierować, przewodzić, reg. śl. kludzić

(1.2) kierować, sterować

(1.4) skutkować, powodować

(1.5) przeprowadzać, kierować

(1.6) liderować (zob. uwagi)

(2.1) reg. śl. kludzić

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

(1) rzecz. prowadzenie

(1.1) rzecz. prowadnica; czas. prowadzić się, doprowadzać/doprowadzić, naprowadzać/naprowadzić, oprowadzać/oprowadzić, przeprowadzać/przeprowadzić, przyprowadzać/przyprowadzić, wprowadzać/wprowadzić, wyprowadzać/wyprowadzić, zaprowadzać/zaprowadzić

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

Synonimy: (1.1) „kierować” oznacza bardziej kontrolę nad czymś, „przewodzić” kojarzy się również z przewodnictwem ideologicznym; (1.2) „kierować” jest najbliższym synonimem, „sterować” dotyczy raczej statków i samolotów; (1.4) „skutkować” jest bliskim synonimem, ale rządzi narzędnikiem, „powodować” wywołuje skojarzenie z nieuchronnością danego skutku, czego nie ma w „prowadzić”; (1.5) „przeprowadzać” i „prowadzić” w tym znaczeniu są bardzo bliskie, „kierować” narzuca skojarzenie, że istnieje pewien zespół prowadzący coś, a podmiot jest jedynie jego kierownikiem; (1.6) „liderować” to wyraz potoczny, pochodzący z angielskiego o tym samym znaczeniu, co „prowadzić”

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) guide, lead; (1.2) drive; (1.4) lead to sth, result in sth; (1.5) conduct; (1.6) lead
• arabski: (1.1) رشد‎ (1.5) قام, أدار
• baskijski: (1.1) gidatu, bideratu, zuzendu; (1.2) gidatu
• białoruski: (1.1) вадзі́ць; (1.2) вадзі́ць
• chiński standardowy: (1.2) 开 (kāi), 开车 (kāichē); (1.4) 带来 (dàilái); (1.5) 跑 (pǎo)
• duński: (1.1) føre, lede; (1.2) føre, køre; (1.6) føre
• esperanto: (1.1) gvidi, konduki; (1.2) stiri (1.4) konduki (1.5) gvidi (1.6) esti unua (2.3) konduti
• francuski: (1.1) guider, conduire; (1.2) conduire; (1.4) mener; (1.5) présider
• hiszpański: (1.1) guiar, conducir; (1.2) conducir; (1.4) llevar a, conducir; (1.5) dirigir; (1.6) liderar, aventajar
• japoński: (1.1) 案内する
• kataloński: (1.2) conduir
• łaciński: (1.1) duco
• niderlandzki: (1.1) gaan (prowadzić jako droga), leiden, voeren; (1.2) besturen, rijden; (1.4) veroorzaken; (1.5) leiden, voeren; (1.6) leiden
• niemiecki: (1.1) führen; (1.2) führen; (1.3) führen; (1.4) führen; (1.5) führen; (1.6) führen
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• rosyjski: (1.1) вести́, провожа́ть; (1.2) вести́, управля́ть, рули́ть; (1.3) вести́; (1.4) вести́, приводи́ть; (1.5) вести́, проводи́ть; (1.6) пе́рвенствовать, лиди́ровать; (1.7) вести́, проводи́ть; (2.2) провожа́ться; (2.3) вести́ себя́
• szwedzki: (1.1) föra, leda; (1.2) köra; (1.5) föra
• tuvalu: (1.2) fakatele
• ukraiński: (1.1) вести; (1.2) вести; (1.3) вести; (1.4) вести; (1.5) вести; (1.6) вести
• węgierski: (1.1) vezet; (1.2) vezet
• wilamowski: (1.1) fiyt, łaeta, łǡta, łata; (1.2) fiyt; (1.3) fiyt; (1.4) fiyt; (1.5) fiyt; (1.6) fiyt
• włoski: (1.1) condurre, portare, guidare; (1.2) condurre, portare, guidare

źródła: