wieść (język polski)

ścieżka wiedzie (2.1) doliną

wymowa:

IPA: [vʲjɛ̇ɕʨ̑], AS: [vʹi ̯ėść], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• i → j 

homofon: wieźć

​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) książk. nowina, wiadomość

(1.2) daw. podanie, legenda^[1]

czasownik przechodni niedokonany

(2.1) książk. prowadzić

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	wieść	wieści
dopełniacz	wieści	wieści
celownik	wieści	wieściom
biernik	wieść	wieści
narzędnik	wieścią	wieściami
miejscownik	wieści	wieściach
wołacz	wieści	wieści

(2.1) koniugacja XI

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		wieść
czas teraźniejszy		wiodę	wiedziesz	wiedzie	wiedziemy	wiedziecie	wiodą
czas przeszły	m	wiodłem	wiodłeś	wiódł	wiedliśmy	wiedliście	wiedli
	ż	wiodłam	wiodłaś	wiodła	wiodłyśmy	wiodłyście	wiodły
	n	wiodłom	wiodłoś	wiodło
tryb rozkazujący		niech wiodę	wiedź	niech wiedzie	wiedźmy	wiedźcie	niech wiodą
pozostałe formy czas przyszły m będę wiódł, będę wieść będziesz wiódł, będziesz wieść będzie wiódł, będzie wieść będziemy wiedli, będziemy wieść będziecie wiedli, będziecie wieść będą wiedli, będą wieść ż będę wiodła, będę wieść będziesz wiodła, będziesz wieść będzie wiodła, będzie wieść będziemy wiodły, będziemy wieść będziecie wiodły, będziecie wieść będą wiodły, będą wieść n będę wiodło, będę wieść będziesz wiodło, będziesz wieść będzie wiodło, będzie wieść czas zaprzeszły m wiodłem był wiodłeś był wiódł był wiedliśmy byli wiedliście byli wiedli byli ż wiodłam była wiodłaś była wiodła była wiodłyśmy były wiodłyście były wiodły były n wiodłom było wiodłoś było wiodło było forma bezosobowa czasu przeszłego wiedziono tryb przypuszczający m wiódłbym, byłbym wiódł wiódłbyś, byłbyś wiódł wiódłby, byłby wiódł wiedlibyśmy, bylibyśmy wiedli wiedlibyście, bylibyście wiedli wiedliby, byliby wiedli ż wiodłabym, byłabym wiodła wiodłabyś, byłabyś wiodła wiodłaby, byłaby wiodła wiodłybyśmy, byłybyśmy wiodły wiodłybyście, byłybyście wiodły wiodłyby, byłyby wiodły n wiodłobym, byłobym wiodło wiodłobyś, byłobyś wiodło wiodłoby, byłoby wiodło imiesłów przymiotnikowy czynny m wiodący, niewiodący ż wiodąca, niewiodąca wiodące, niewiodące n wiodące, niewiodące imiesłów przymiotnikowy bierny m wiedziony, niewiedziony wiedzeni, niewiedzeni ż wiedziona, niewiedziona wiedzione, niewiedzione n wiedzione, niewiedzione imiesłów przysłówkowy współczesny wiodąc, nie wiodąc rzeczownik odczasownikowy wiedzenie, niewiedzenie

przykłady:

(1.1) Z zachodniego frontu dochodziły niepokojące wieści o kolejnych porażkach.

(1.1) Wieść gminna niesie, że sypnęła dziś groszem, więc mam w zanadrzu komplet nowin, do dzielenia się.

(2.1) Chłopak wiódł kozę na postronku.

(2.1) Droga wiodła przez niewielki zagajnik do wioski w dolinie.

(2.1) Na koniec osiadł na wsi i wiódł spokojne życie, zajmując się garncarstwem.

(2.1) Ja jestem Dawid, jam jest pasterz – / Błagalną wiodę pieśń, / byś się zmiłować chciał nad Piastem, / byś żniwo zwolił zwieść.^[2]

składnia:

kolokacje:

(1.1) radosna wieść • dobre / złe wieści • wieści docierają / dochodzą / nadchodzą

(2.1) wieść spokojny / dostatni / nędzny / niebezpieczny żywot

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

(2.1) czas. wodzić ndk., dowieść dk., odwieść dk., przywieść dk., uwieść dk., wywieść dk., zwieść dk., zawieść dk.

związki frazeologiczne:

(1.1) hiobowa wieść

(2.1) i niedźwiedzie afekt wiedzie

etymologia:

uwagi:

Niepoprawne są formy „(ja) wiedę” i „(oni/one) wiedą” oraz wszystkie formy czasu przeszłego oparte na formie „(on) wiedł”^[3][4].

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) news, tiding; (2.1) lead
• esperanto: (1.1) famo, novaĵo; (1.2) legendo; (2.1) konduki
• hindi: (1.1) ख़ुशख़बरी (xuśaxabrī) ż
• jidysz: (1.1) שמועה ż (szmue)
• karaimski: (1.1) билюв
• rosyjski: (1.1) весть ż; (2.1) вести
• ukraiński: (1.1) вість ż; (2.1) вести
• wilamowski: (1.1) mjēr ż, mier ż, mjer ż

źródła: