babka (język polski)

babka (1.1) z wnuczką
babki (1.4)
babka (1.5)
babki (1.6)
babka (1.7)
kwiat babki (1.8)
babki (1.10)
babka (1.11)
babka (1.16)
babka (1.17)
wymowa:
IPA: [ˈbapka], AS: [bapka], zjawiska fonetyczne: utr. dźw. ​
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) matka ojca lub matki
(1.2) starsza kobieta, zwykle zaniedbana, biedna[1]
(1.3) przest. wiejska kobieta pomagająca przy porodach, zajmująca się też ziołolecznictwem, znachorstwem i wróżbiarstwem
(1.4) pot. młoda, atrakcyjna kobieta[2]
(1.5) cuk. kulin. słodkie ciasto pieczone w formie prostokątnej lub mającej kształt ściętego stożka[3]
(1.6) zob. babka z piasku
(1.7) bot. Plantago[4], rodzaj roślin z rodziny babkowatych; zob. też babka w Wikipedii
(1.8) bot. Alisma plantago-aquatica L.[5], roślina nadwodna z rodziny żabieńcowatych; zob. też żabieniec babka wodna w Wikipedii
(1.9) bot. lud. ślaz[6]
(1.10) mikol. zob. koźlarz babka
(1.11) icht. Gobiidae[7], ryba z rodziny babkowatych; zob. też babkowate (ryby) w Wikipedii
(1.12) roln. kopka ze snopków ustawiana na polu
(1.13) roln. gw. (Bukowina, Śląsk Cieszyński i Zaolzie)[8][9][10] kowadełko do klepania sierpa lub kosy
(1.14) reg. (Podkarpacie) drobna moneta zdawkowa
(1.15) gw. (Górny Śląsk) roln. ostatni snopek podczas żniw[11]
(1.16) daw. icht. głowacz pręgopłetwy, Cottus poecilopus[12][13]
(1.17) daw. icht. lud. głowacz białopłetwy, Cottus gobio[14][13]
odmiana:
(1.1-14)
przykłady:
(1.1) Moja babka ma siedemdziesiąt lat.
(1.2) Jesteś młodą kobietą, a stroisz się jak stara babka.
(1.4) Ale fajna babka idzie chodnikiem.
(1.5) Upiekłam babkę dla gości.
(1.6) Ten piasek jest świetny. Babki, które stawialiśmy, są niezwykle foremne.
(1.7) Kwiatostany babki wytwarzają bardzo duże ilości pyłku.
składnia:
kolokacje:
(1.1) babka macierzysta / babka ojczysta / babka stryjeczna / babka cioteczna
(1.3) fajna / równa babka
(1.5) babka wielkanocna • piec / upiec babkę • spróbować / skosztować babki • poczęstować babką
(1.7) babka kosmata[13] • babka lancetowata • babka średnia • babka właściwa[13] • babka wodna[13] • babka wronia stopa[13] • babka zwyczajna
(1.11) babka czarna • babka czarnoplamka • babka karłowata • babka mała • babka złota
synonimy:
(1.1) zdrobn. babcia, babunia, st.pol. baba
(1.2) baba, babcia, babina, babula, babulka, babuleńka, staruszka, starowina, starowinka, starucha
(1.3) szeptucha, szeptunka, majściera
(1.4) babeczka, cizia, kociak, lala, laleczka, lalunia, laska, szprycha
(1.5) baba; gw. (Górny Śląsk) zista, babowka
(1.6) babka z piasku
(1.8) babka wodna / żabieniec babka wodna
(1.9) malwa
(1.10) kozak, koźlak, koźlarek, podbrzeźniak
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) ascendentka
(1.2) kobieta
(1.3) położna, znachorka
(1.4) kobieta
(1.5) ciasto
hiponimy:
(1.1) babka macierzysta, babka ojczysta
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. baba ż, babcia ż, babina ż, babunia ż, babusia ż, babula ż, babulka ż, babuleńka ż, babsko n, babiszcze n, babiniec m, babiarz m, babiarka ż, babkarstwo n, babkowate nmos
zdrobn. babeczka ż
przym. babciny, babi, babski, babkowy
związki frazeologiczne:
babka klozetowa • ślepa babka • przysłowia i powiedzenia: ciach babkę w piach (toast) • moja babka jego babce podawała gruszki w czapce • na dwoje babka wróżyła • nie poznała babka swojej wnuczki w tańcu • skończyło się babce sranie
etymologia:
pol. baba + -ka
uwagi:
O pochodzeniu wyrazu „babka” i „baba” w różnych znaczeniach[15].
tłumaczenia:
(1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: babcia
(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: szeptucha
(1.6) zobacz listę tłumaczeń w haśle: babka z piasku
(1.9) zobacz listę tłumaczeń w haśle: ślaz
(1.10) zobacz listę tłumaczeń w haśle: koźlarz babka
(1.16) zobacz listę tłumaczeń w haśle: głowacz pręgopłetwy
(1.17) zobacz listę tłumaczeń w haśle: głowacz białopłetwy
źródła:
  1. ↑ publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „babka” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „babka” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
  4. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Plantago” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  5. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Alisma plantago-aquatica” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  6. ↑ Łukasz Łuczaj, Dziko rosnące rośliny jadalne użytkowane w Polsce od połowy XIX w. do czasów współczesnych, „Etnobiologia polska”, vol. 1/2011, s. 99.
  7. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Gobiidae” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  8. ↑ Cieszyński słownik gwarowy, Józef Golec, Macierz Ziemi Cieszyńskiej, Cieszyn 1989.
  9. ↑ Zachodniocieszyński słownik gwarowy, Władysław Milerski, Polski Związek Kulturalno-Oświatowy w Republice Czeskiej, Czeski Cieszyn 2009, ISBN 978-80-87281-02-4.
  10. ↑ Zbigniew Greń, Helena Krasowska, Słownik górali polskich na Bukowinie, SOW, Warszawa 2008, s. 27; dostęp: 24 października 2018.
  11. ↑ Joanna Furgalińska, Ślónsko godka. Ilustrowany słownik dla Hanysów i Goroli, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, ISBN 978-83-01-16438-6, s. 184.
  12. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Cottus poecilopus” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  13. 1 2 3 4 5 6 Erazm Majewski, Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich, zawierający ludowe i naukowe nazwy i synonimy polskie używane dla zwierząt i roślin od XV-go wieku aż do chwili obecnej, t. I, Warszawa 1891, s. 6.
  14. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Cottus gobio” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  15. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „babka” w: Poradnia językowa PWN.

babka (język słowacki)

wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) babcia[1][2]
(1.2) staruszka, babka (stara kobieta)[1][2]
(1.3) gw. akuszerka[1]
(1.4) pot. haftka, uszko[1][2]
(1.5) pot. kowadło (do klepania kosy)[1]
(1.6) pot. przest. stara węgierska moneta o niskim nominale[1][2]
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) stará mama, babička
(1.2) starenka
(1.3) baba
(1.4) uško
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
predať za babku • kúpiť za babku
etymologia:
uwagi:
  • zobacz też: Indeks:Słowacki - Rodzina
  • nie mylić z: bábka
źródła:
  1. 1 2 3 4 5 6 slovník.sk
  2. 1 2 3 4 Danuta Abrahamowicz, Zofia Jurczak-Trojan, Maryla Papierz, Mały słownik słowacko-polski, WSiP, Warszawa 1994, ISBN 83-02-05094-6, s. 15.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.