szary (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈʃarɨ], AS: [šary] ​

​

znaczenia:

przymiotnik jakościowy

(1.1) w kolorze pośrednim między czarnym a białym

(1.2) przen. o człowieku: niewyróżniający się z ogółu, mało znaczący

(1.3) niezmienny, nieurozmaicony, bez wyrazu

(1.4) bez światła słonecznego, niepogodny, zamglony, przygnębiający

odmiana:

(1.1-4)

 

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	szary		szara	szare	szarzy	szare
dopełniacz	szarego		szarej	szarego	szarych
celownik	szaremu		szarej	szaremu	szarym
biernik	szarego	szary	szarą	szare	szarych	szare
narzędnik	szarym		szarą	szarym	szarymi
miejscownik	szarym		szarej	szarym	szarych
wołacz	szary		szara	szare	szarzy	szare
stopień wyższy bardziej szary przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik bardziej szary bardziej szara bardziej szare bardziej szarzy bardziej szare dopełniacz bardziej szarego bardziej szarej bardziej szarego bardziej szarych celownik bardziej szaremu bardziej szarej bardziej szaremu bardziej szarym biernik bardziej szarego bardziej szary bardziej szarą bardziej szare bardziej szarych bardziej szare narzędnik bardziej szarym bardziej szarą bardziej szarym bardziej szarymi miejscownik bardziej szarym bardziej szarej bardziej szarym bardziej szarych wołacz bardziej szary bardziej szara bardziej szare bardziej szarzy bardziej szare
stopień najwyższy najbardziej szary przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najbardziej szary najbardziej szara najbardziej szare najbardziej szarzy najbardziej szare dopełniacz najbardziej szarego najbardziej szarej najbardziej szarego najbardziej szarych celownik najbardziej szaremu najbardziej szarej najbardziej szaremu najbardziej szarym biernik najbardziej szarego najbardziej szary najbardziej szarą najbardziej szare najbardziej szarych najbardziej szare narzędnik najbardziej szarym najbardziej szarą najbardziej szarym najbardziej szarymi miejscownik najbardziej szarym najbardziej szarej najbardziej szarym najbardziej szarych wołacz najbardziej szary najbardziej szara najbardziej szare najbardziej szarzy najbardziej szare

przykłady:

(1.1) Mężczyzna w szarym płaszczu zapalił papierosa.

(1.2) Jeżeli nie chcesz być zwykłym szarym człowiekiem, musisz zatroszczyć się o swoją karierę.

(1.3) Na tej farmie spędziłem całe swoje szare życie.

(1.4) W takie szare dni na nic nie mam ochoty.

składnia:

kolokacje:

(1.1) kolor szary • barwa szara • pigmentacja szara • mieć / przybierać / przybrać kolor szary (barwę szarą) • zmienić / zmieniać kolor na szary • odznaczać się kolorem szarym (barwą szarą) • pomalować / przemalowywać / przemalować / barwić / zabarwiać / zabarwić na (kolor) szary (na szaro) • szara farba • szary lakier / barwnik / pigment / odcień • szare światło • szary dym / papier • szara włóczka / sukienka / cera • szare mydło / płótno • szaropopielaty • beżowoszary • białawoszary • białoszary • błękitnoszary • brązowoszary • brunatnoszary • granatowoszary • granatowo-szary • niebieskoszary • płowoszary • popielatoszary • zielonkawoszary

(1.2) szary człowiek / pracownik / obywatel

(1.3) szara egzystencja / rzeczywistość • szare życie

(1.4) szary dzień / poranek / świt / wieczór / zmierzch / pokój

synonimy:

(1.1) siwy, popielaty

(1.2) przeciętny, zwykły

(1.3) nudny, nużący, monotonny, jednostajny, bezbarwny, nijaki

(1.4) mroczny, ponury

antonimy:

(1.1) czarny, biały

(1.2) wybitny

(1.3) barwny, ciekawy, interesujący, bogaty

(1.4) jasny, świetlisty, pogodny

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. szarak mos/mzw, szarość ż, szarotka ż, szarówka ż, szaruga ż, szarzenie n, szarzyzna ż

czas. szarzeć ndk., poszarzeć dk., zszarzeć dk.

przym. szarawy

przysł. szaro

związki frazeologiczne:

istota szara • na szarym końcu • rządzić się jak szara gęś • szarogęsić się • szara eminencja • szara godzina • szare komórki • szara strefa • szary człowiek

etymologia:

(1.1) zach. prasł. *šarъ^[1]

uwagi:

tłumaczenia:

• abchaski: (1.1) ашла
• angielski: (1.1) grey (amer. gray), drab; (1.3) grey (amer. gray), drab; (1.4) grey (amer. gray), drab
• baskijski: (1.1) gris
• białoruski: (1.1) шэры (šèry)
• dolnołużycki: (1.1) šery
• duński: (1.1) grå
• esperanto: (1.1) griza
• fiński: (1.1) harmaa
• francuski: (1.1) gris
• hebrajski: (1.1) אפור (afor)
• hiszpański: (1.1) gris; (1.2) gris; (1.3) gris
• interlingua: (1.1) gris
• irlandzki: (1.1) liath
• islandzki: (1.1) grár
• japoński: (1.1) グレーの (gurē no)
• jidysz: (1.1) גרוי (groj)
• kataloński: (1.1) gris
• niderlandzki: (1.1) grijs
• niemiecki: (1.1) grau; (1.2) klein
• norweski (bokmål): (1.1) grå
• nowogrecki: (1.1) γκρίζος (gkrízos)
• osetyjski: (1.1) фӕныкхуыз
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• portugalski: (1.1) cinzento
• rosyjski: (1.1) серый (seryj)
• szkocki gaelicki: (1.1) glas
• szwedzki: (1.1) grå
• tatarski: (1.1) ala
• ukraiński: (1.1) сірий (sìrij); (1.2) сірий (sìrij); (1.3) сірий (sìrij); (1.4) сірий (sìrij)
• węgierski: (1.1) szürke
• wilamowski: (1.1) grau, graoj
• włoski: (1.1) grigio

źródła: