nos (język polski)

nos (1.1) człowieka

nos (1.1) psa

nosy (1.2) u butów

nos (1.3) samolotu

wymowa:

​, IPA: [nɔs], AS: [nos]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) anat. część twarzy powyżej ust, między oczami, narząd zmysłu węchu, część układu oddechowego, również u zwierząt; zob. też nos w Wikipedii

(1.2) koniec buta

(1.3) dziób samolotu

(1.4) st.pol. dziób

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) reg. białost. alkoholik

odmiana:

(1.1-4)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	nos	nosy
dopełniacz	nosa	nosów
celownik	nosowi	nosom
biernik	nos	nosy
narzędnik	nosem	nosami
miejscownik	nosie	nosach
wołacz	nosie	nosy

(2.1)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	nos	nosy
dopełniacz	nosa	nosów
celownik	nosowi	nosom
biernik	nosa	nosów
narzędnik	nosem	nosami
miejscownik	nosie	nosach
wołacz	nosie	nosy

przykłady:

(1.1) Babciu, dlaczego masz taki wielki nos?

(1.2) Te stare buty mają nosy zadarte do góry.

(1.3) Na nosie bombowca umieszczono działko.

składnia:

kolokacje:

(1.1) duży / mały / zadarty / … nos • zapchany / zakatarzony nos • w nosie • na nosie • dłubać w nosie • wysmarkać / wytrzeć nos • chusteczka do nosa • krople do nosa

synonimy:

(1.1) środ. kinol; reg. pozn. kliber, kluber, kluka; gw. lwow. pachniarz

(1.3) dziób

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. nosówka ż, nosacz m, Nosal m, e-nos m, nosowanie n, nosowość ż, nosacizna ż

zdrobn. nosek m, noseczek m

zgrub. nochal m, nosisko n

czas. nosować ndk.

przym. nosowy, nosówkowy, nosaty, przynosowy, beznosy

przysł. nosowo

związki frazeologiczne:

czekoladowy nos • dać prztyczka w nos • dać się jak niedźwiednikowi za nos wodzić • dać po nosie • dostać po nosie • dostać prztyczka w nos • elektroniczny nos • grać na nosie / zagrać na nosie • iść jak krew z nosa • kaczy nos • kontent jakby go bocian nosem iskał • kręcić na coś nosem • Królewski Nos • mieć w nosie • mieć po dziurki w nosie • mieć mleko pod nosem • mieć muchy w nosie • mieć nosa • nie widzieć dalej niż czubek własnego nosa / widzieć tylko koniec swojego nosa / widzieć tylko koniec własnego nosa • mówić pod nosem • nie wychylać nosa • nos jak hamulec od karuzeli • nos jak klamka od zakrystii • nos jak lotnia • nos jak wytrych • odprawić z długim nosem • pasuje jak pięść do nosa • pilnować własnego nosa • podpierać się nosem • przejść koło nosa • przyciąć nosa • spuścić nos na kwintę / opuścić nos na kwintę / zwiesić nos na kwintę • sprzątnąć sprzed nosa • spuścić nos • Święty Nos • utrzeć nosa / przytrzeć nosa • wciągnąć nosem • wodzić za nos • wsadzać nos w nie swoje sprawy / wścibiać nos w nie swoje sprawy • zadzierać nosa • zwąchać pismo nosem • zwiesić nos

przysłowia: gdzie cztery nianie, tam dziecko bez nosa • im bucik starszy, tym bardziej nosa zadziera • kłos, co ziarna nie zawiera, dumnie w górę nos zadziera • kto z panami nos swój mierzy, tego dola bywa smutną: gdy ma krótszy, to naciągną, jeśli dłuższy, to go utną • nie nos dla tabakiery, ale tabakiera dla nosa • nie nos dla tabakiery, lecz tabakiera dla nosa • nie wsadzaj nosa do cudzego prosa • nie wścibiaj nosa, gdzieś nie dał grosza • nie wychylaj nosa, to ci go nie przytrą • nie zje mucha człeka, choć na nos siada • niedźwiedzia gdy przemożesz, za nos wodzić możesz • nos w sos, zęby w otręby, nogi w pierogi • od białego wina nos też czerwienieje • pyszny, wyżej gębę niżeli nos trzyma • spiczasty nos i broda – diabeł w nich drzemie i niezgoda

etymologia:

prasł. *nosъ^[1]

uwagi:

tłumaczenia:

(2.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: alkoholik

• aceh: (1.1) idông
• amharski: (1.1) አፍንጫ
• angielski: (1.1) nose; (1.3) nose
• arabski: (1.1) أنف
• baskijski: (1.1) sudur; (1.2) punta; (1.3) mutur
• białoruski: (1.1) нос m
• bułgarski: (1.1) нос m
• chiński standardowy: (1.1) 鼻 (bí)
• chorwacki: (1.1) nos m; (1.3) nos m
• czeski: (1.1) nos m; (1.3) nos m
• dolnołużycki: (1.1) nos m; (1.3) nos m
• duński: (1.1) næse w; (1.2) næse w, skonæse w; (1.3) næse w, flynæse w
• esperanto: (1.1) nazo
• francuski: (1.1) nez m; (1.2) pointe ż de la chaussure; (1.3) nez m
• górnołużycki: (1.1) nós m
• grenlandzki: (1.1) qingaq
• gudźarati: (1.1) નાક n (nāka)
• hebrajski: (1.1) אף m
• hiszpański: (1.1) nariz ż; (1.2) puntera ż; (1.3) morro m
• islandzki: (1.1) nef n
• jaćwieski: (1.1) nasis
• japoński: (1.1) 鼻 (はな, hana)
• jidysz: (1.1) נאָז ż (noz)
• joruba: (1.1) imú
• kabowerdeński: (1.1) narís
• karaimski: (1.1) бурун
• kaszubski: (1.1) nos m, kòzer m, cnik m, knéra ż
• kataloński: (1.1) nas m
• łaciński: (1.1) nasus
• łotewski: (1.1) deguns m
• macedoński: (1.1) нос m
• niderlandzki: (1.1) neus m
• niemiecki: (1.1) Nase ż; (1.2) Spitze ż; (1.3) Flugzeugbug m, Flugzeugkopf m
• nowogrecki: (1.1) μύτη ż; (1.2) μύτη ż; (1.3) ρύγχος n
• pali: (1.1) ghāna
• portugalski: (1.1) nariz m; (1.2) nariz m
• rosyjski: (1.1) нос m
• rumuński: (1.1) nas n
• sanskryt: (1.1) नासा ż
• slovio: (1.1) nos (нос)
• słowacki: (1.1) nos m
• słoweński: (1.1) nos m; (1.3) nos m
• staro-wysoko-niemiecki: (1.1) nasa ż
• suahili: (1.1) pua
• szwedzki: (1.1) näsa w, slang. kran
• tatarski: (1.1) borın
• turecki: (1.1) burun
• tuvalu: (1.1) isu
• udmurcki: (1.1) ныр
• ukraiński: (1.1) ніс m
• węgierski: (1.1) orr
• wietnamski: (1.1) mũi
• wilamowski: (1.1) nōs ż, nōz ż, noz ż
• włoski: (1.1) naso m; (1.2) mascherina ż; (1.3) muso m
• wolof: (1.1) bàkkan

źródła:

nos (język chorwacki)

nos (1.1)

zapisy w ortografiach alternatywnych:

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) anat. nos

odmiana:

(1.1) lp nos, nosa, nosu, nos, nosom, nosu, nose; lm nosovi, nosova, nosovima, nosove, nosovima, nosovima, nosovi

przykłady:

(1.1) Ako budeš lagao narasti će ti nos! → Jak będziesz kłamać, to wyrośnie ci długi nos!

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

nos (język czeski)

nos (1.1)

wymowa:

​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) anat. nos

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	nos	nosy
dopełniacz	nosu	nosů
celownik	nosu	nosům
biernik	nos	nosy
wołacz	nose	nosy
miejscownik	nose / nosu	nosech
narzędnik	nosem	nosy

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

przym. nosní

związki frazeologiczne:

tahat za nos

etymologia:

uwagi:

źródła:

nos (język dolnołużycki)

nos (1.1)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) anat. nos

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

zobacz też: Indeks:Dolnołużycki - Części ciała

źródła:

nos (język francuski)

wymowa:

IPA: /no/

​ ​ ​

znaczenia:

przymiotnik dzierżawczy

(1.1) forma przymiotnika notre używana przed rzeczownikami w liczbie mnogiej, nasi, nasze

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

nos (język hiszpański)

wymowa:

IPA: [nos]

​

znaczenia:

zaimek, forma fleksyjna

(1.1) forma słaba zaimka osobowego 1. os. lm (nosotros/as) w funkcji dopełnienia bliższego → nas

(1.2) forma słaba zaimka osobowego 1. os. lm (nosotros/as) w funkcji dopełnienia dalszego → nam

(1.3) forma słaba zaimka osobowego 1. os. lm (nosotros/as) w postaci zaimka zwrotnego → się

odmiana:

(1)

 

osoba			zaimki akcentowane					zaimki nieakcentowane
			w funkcji podmiotu	w funkcji przydawki	dopełnienie przyimkowe			dopełnienie bliższe	dopełnienie dalsze	zwrotne
					…	zwrotne	+ con
lp	1.		yo		mí		conmigo	me
	2.		tú		ti		contigo	te
			vos
	3.	m	él, grzecz. usted1			sí	consigo	lo, le2	le se3	se
		ż	ella, grzecz. usted1					la
		n	ello	—	ello			lo
lm	1.	m	nosotros				—	nos
		ż	nosotras
	2.	m	vosotros4					os4
		ż	vosotras4
	3.	m	ellos, grzecz. ustedes1			sí	consigo	los	les se3	se
		ż	ellas, grzecz. ustedes1					las
Formy grzeczniościowe usted/es są zaimkami 2. os., lecz łączą się z formami czasowników w 3. os. i zgadzają się również z pozostałymi formami zaimkowymi w tej osobie. Akceptowany w języku oficjalnym przypadek „leísmo” (głównie w Hiszpanii), gdy zaimek odnosi się do osoby płci męskiej (ayer le vi lub ayer lo vi). Przybiera formę „se”, gdy poprzedza inny zaimek nieakcentowany w funkcji dopełnienia bliższego (se lo dije zamiast *le lo dije). W Ameryce, zachodniej Andaluzji i na Wyspach Kanaryjskich wszystkie zaimki 2. os. lm. pokrywają się z formami 3. os. (m.in. ustedes zastępuje vosotros/as).

przykłady:

(1.1) Nos vieron contigo. → Widzieli nas z tobą.

(1.2) Nos dijeron que vendrías. → Powiedzieli nam, że przyjdziesz.

(1.3) Nos hemos peleado por una pequeñez. → Pokłóciliśmy/łyśmy się o błahostkę.

składnia:

(1.1-3) zawsze na początku grupy werbalnej oprócz form enklitycznych bezokolicznika, imiesłowu czynnego (gerundio) i trybu rozkazującego, jak również pozostałych form o czysto literackim charakterze: escribirnos, amándonos, levántanos, véonos

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

łac. nos

uwagi:

(1.3) w pozycji enklitycznej czasownika w formie 1. os. lm (zwykle w trybie rozkazującym) powoduje utratę końcowej spółgłoski „s”: levantar > levantemos > levantémonos (postać zwrotna „levantarse”)

źródła:

nos (język kaszubski)

nos (1.1)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) anat. nos

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) kòzer, cnik

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

nos (język kornijski)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) noc

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz kornijski, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.

nos (język łaciński)

wymowa:

znaczenia:

zaimek osobowy

(1.1) 1 os. lm M., B. od zaimka ja (my, nas)

odmiana:

(1.1) zobacz odmianę w aneksie

przykłady:

(1.1) salva nos → zbaw nas

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

nos (język portugalski)

wymowa:

​ ​ ​ ​ ​

znaczenia:

zaimek osobowy

(1.1) nam

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

zaim. nosso

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

nos (język prowansalski)

wymowa:

znaczenia:

zaimek osobowy

(1.1) my

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz prowansalski, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.

nos (slovio)

nos (1.1)

zapisy w ortografiach alternatywnych:

нос

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik

(1.1) anat. nos

odmiana:

(1.1) lm nosis

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

nos (język słowacki)

nos (1.1)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) anat. nos

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

(1.1) dlhý / krivý / orlí nos • dýchať nosom

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

przym. nosový, nosný

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

nos (język słoweński)

wymowa:

IPA: /ˈnóːs/

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) anat. nos

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

zobacz też: Indeks:Słoweński - Części ciała

źródła:

nos (język szwedzki)

nos (1.1)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj wspólny

(1.1) zool. pysk

odmiana:

(1.1) en nos, nosen, nosar, nosarna

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

zobacz też: części ciała zwierząt w języku szwedzkim

źródła:

nos (język walijski)

wymowa:

IPA: /noːs/

​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) noc

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

nos (język waloński)

wymowa:

znaczenia:

zaimek osobowy

(1.1) my

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz waloński, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.

nos (język węgierski)

wymowa:

​

znaczenia:

partykuła

(1.1) więc, no

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

węg. no + és

uwagi:

źródła:

nos (język wilamowski)

zapisy w ortografiach alternatywnych:

noss

wymowa:

​

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) mokry

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

(1.1) troüg

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła: