wąs (język polski)

wąs (1.1)
wąsy (1.1)
wąsy (1.3) kota
wąsy (1.4)
teczka zapinana na wąs (1.5)
wąsy (1.6) kotwicy
wąsy (1.6) u jęczmienia
wymowa:
IPA: [vɔ̃w̃s], AS: [võũ̯s], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ą 
​
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) u ludzi: zarost nad górną wargą; zob. też wąsy (zarost) w Wikipedii
(1.2) pasmo włosów po jednej stronie twarzy będące połową wąsa (1.1)
(1.3) pot. długi włos czuciowy na pysku zwierzęcia; zob. też włosy czuciowe w Wikipedii
(1.4) bot. długi, giętki wyrostek, dzięki któremu roślina (zwłaszcza pnącze) wspiera się i wspina; zob. też wąs czepny w Wikipedii
(1.5) przen. wąski, długi przedmiot używany do przytrzymywania lub przyczepiania czegoś
(1.6) wąski i długi przedmiot lub takowe wystające zakończenie przedmiotu (np. szabli, kotwicy, wskazówki, kłosa)
odmiana:
(1.1-6)
przykłady:
(1.1) (…) niemłody mężczyzna, z mocno szpakowatymi włosami i wąsami, z pogodnym spojrzeniem szarych oczu, ocienionych gęstą siwiejącą brwią (…)[1]
składnia:
kolokacje:
(1.1-2) wąs bujny / chłopski / czarny / kmiecy / krzaczasty / nastrzępiony / nawisły / obwisły / okazały / opuszczony / obwisły / ostry / nastroszony / płowy / podcięty / podczerniony / podgolony / podkręcony / podskubany / podwinięty / przyprawiony / rozstrzępiony / rudawy / rudy / ryży / sarmacki / siwy / słomiasty / sterczący / strzępiasty / sumiasty / suty / szczeciniasty / szczotkowaty / szpakowaty / sztuczny / wymuskany / zjeżony / zwichrzony • gładzić / przygryzać wąsa • podkręcać sobie wąsa • nosić / zapuszczać / hodować / golić / zgolić / przyciąć / przystrzyc wąsy • sypnął się / wysypuje się / puszcza się komuś wąs • szarpać / ciągnąć za wąsy • dmuchać w wąsy • dorysować / dokleić / przykleić / przyprawić wąsy • baba / cyganka / staruszka z wąsami • ruszać wąsem / wąsami
(1.4) wąs czepny • wąsy fasoli / grochu / ogórka / dyni
synonimy:
(1.1-2) zarost pod nosem
(1.3) wibrys, wibryss, włos czuciowy
(1.4) wić, witka
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. wąsal mos, wąsacz mos, wąsatka ż, wąsatek ż, wąsaty mos, wąsienica ż, wąsionka ż, wąsawa ż
zdrobn. wąsik mrz, wąsek mrz
zgrub. wąsisko n, wąsię n
przym. wąsaty
związki frazeologiczne:
(1.1-2) młodzieniec / chłopak / chłop pod wąsem • wąs sypie się komuś • uśmiechać się pod wąsem • gdyby ciocia miała wąsy, toby był wujaszek • gdyby babcia miała wąsy, toby była dziadkiem • namotać sobie coś na wąs • nie bądź taki ciekawy, bo ci kocie wąsy wyrosną • wąsy jak gryka na piasku • mamrotać pod wąsem • fuknąć pod wąsem • miłość bez zazdrości jest jak Polak bez wąsów • bywają i kobiety z wąsami, i mężczyźni w spódnicy • mróz się poprawił, Polak wąsa zakręcił • widzi wąs, kiedy brodę golą • wara od wąsa! • nic nie umie prócz kręcenia wąsów • cała jego zabawa pipkę palić, wąsy kręcić • nie każdy kąsa, co wąsem trząsa
(1.3) targać tygrysa za wąsy
(1.4) ogórek wąsaty
(1.6) wąsy jęczmienia • wąsy pszenicy
etymologia:
(1.1-2) prasł. *(v)ǫsu < prasł. *(v)onsu[2]
uwagi:
(1.1) często w lm → wąsy; (1.2) zobacz też: publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „dwa wąsy” w: Poradnia językowa PWN.
tłumaczenia:
(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: wibrys
źródła:
  1. ↑ Eliza Orzeszkowa Na prowincji
  2. ↑ Jan Rozwadowski, O zjawiskach i rozwoju języka. O rozwoju fonetycznym, „Język Polski i Poradnik Językowy” nr 2/1916, s. 46.

wąs (język kaszubski)

wąs (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) wąs
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. wąsala m, wąsélc m, wąselnik m, wąsëszcze n, wąsk m, wąsnik m, wąsôk m, wąsyk m
przym. wąsati, wąsowati
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.