ogórek (język polski)

ogórek (1.1)
ogórki (1.2)
czerwony ogórek (2.1)
wymowa:
​, IPA: [ɔˈɡurɛk], AS: [ogurek]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) bot. roln. ogrod. Cucumis L.[1], rodzaj roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych; zob. też ogórek w Wikipedii
(1.2) spoż. kulin. Cucumis sativus L.[2], owoc ogórka siewnego

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(2.1) mot. pot. stary autobus marki San o obłym kształcie
(2.2) uczn. penis[3]
odmiana:
(1.1-2)
(2.1)
przykłady:
(1.1) Siew ogórków można wykonać bezpośrednio do gruntu w połowie maja.
(1.2) Ogórki znajdują zastosowanie w dietach odchudzających, ponieważ pomagają w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu.
(2.1) W moich czasach szkolnych dojeżdżałem pięć kilometrów ogórkiem do podstawówki.
składnia:
kolokacje:
(1.1) siać / rozsadzać / sadzić / pielić / podpierać / pryskać / nawozić / pielęgnować / uprawiać ogórki • ogórek gruntowy / szklarniowy / długi / krótki • ogórek melon
(1.2) zrywać / zbierać ogórki • ogórek kiszony / kwaszony / marynowany / konserwowy / gruntowy / szklarniowy / małosolny • kisić ogórki • myć / kroić / obierać / plasterkować / zetrzeć ogórki • potrawa / danie / sałatka / zupa z ogórków • maseczka z ogórków • plasterek ogórka • ogórki spreewaldzkie / znojemskie
(2.1) jechać / jeździć ogórkiem • prowadzić ogórka
synonimy:
(1.2) korniszon
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) roślina warzywna[5]
(1.2) warzywo dyniowate[5]
hiponimy:
(1.1) ogórek siewny, ogórek monastyrski[6], smok[6]
(1.2) korniszon[6], kwaszeniak[6], ogórek konserwowy[6], ogórek sałatkowy[6]
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. ogórkowa ż, ogórecznik m
zgrub. ogór m, ogóras m, ogórzysko n
zdrobn. ogóreczek m
przym. ogórkowy
przysł. ogórkowo
związki frazeologiczne:
zielony jak ogórek • Jurek-ogórek, kiełbasa i sznurek • Jurek-ogórek, kiszka i sznurek • mieć nos, jak łosicki ogórek[7] • okrągły, jak łosicki ogórek[7]
etymologia:
(1.1-2) prasł. *ogurъkъ < śr.gr. ἄγουρος < gr. ἄωρος → niedojrzały, w związku ze spożywaniem ogórków jeszcze niedojrzałych, zielonych[8]
uwagi:
(1.1) Z punktu widzenia botaniki ogórkiem jest również melon.
(1.2) Z etymologicznego punktu widzenia należałoby pisać słowo ogórek przez u, obowiązuje jednak pisownia przez ó[9].
tłumaczenia:
  • afrykanerski: (1.1) komkommer
  • ajmara: (1.1) pipinu
  • albański: (1.1) kastravec
  • alemański: (1.1) dialekt szwajcarski Gurke
  • angielski: (1.1) cucumber
  • arabski: (1.1) خيار m (khiyaar)
  • asturyjski: (1.1) pepín
  • azerski: (1.1) xiyar
  • baskijski: (1.1) pepino
  • baszkirski: (1.1) ҡыяр (qıyar)
  • bengalski: (1.1) শসা
  • białoruski: (1.1) агурок m
  • birmański: (1.1) သခွားသီး
  • bośniacki: (1.1) krastavac m
  • bretoński: (1.1) kokombrezenn
  • bułgarski: (1.1) краставица ż
  • chiński standardowy: (1.1) uproszcz. 黄瓜 / trad. 黃瓜 (huángguā)
  • chorwacki: (1.1) krastavac
  • czeczeński: (1.1) наьрс (närs)
  • czeski: (1.1) okurka ż
  • czuwaski: (1.1) хӑяр
  • dolnołużycki: (1.1) górka ż
  • duński: (1.1) agurk w
  • emilijski: (1.1) dialekt boloński zdrån, dialekt ferrarese gòmbar, dialekt mirandolese sedroṅ, dialekt modeński zdroun, dialekt parmeński cetriolo, dialekt reggiano zedroun
  • esperanto: (1.1) kukumo; (1.2) kukumo
  • estoński: (1.1) kurk
  • ewe: (1.1) adzamtre
  • farerski: (1.1) agurka
  • fiński: (1.1) kurkku
  • flamandzki: (1.1) komkommer
  • francuski: (1.1) concombre m
  • friulski: (1.1) cudumar
  • galicyjski: (1.1) pepino m
  • grenlandzki: (1.2) inalualiusaq
  • gruziński: (1.1) კიტრი (kitri), खीरा (kīra)
  • guarani: (1.1) kurapepê, pepĩ
  • gudźarati: (1.1) કાકડી
  • haitański: (1.1) konkonb
  • hebrajski: (1.1) מלפפון m (melafefon)
  • hindi: (1.1) ककड़ी (kakaṛī)
  • hiszpański: (1.1) pepino m
  • indonezyjski: (1.1) timun, ketimun
  • interlingua: (1.1) cucumere, cucumbre
  • irlandzki: (1.1) cúcamar
  • islandzki: (1.1) agúrka, gúrka ż
  • jakucki: (1.1) огурсу
  • japoński: (1.1) キュウリ (kyūri)
  • jidysz: (1.1) אוגערקע ż (ugerke)
  • karakałpacki: (1.1) qıyar
  • kaszubski: (1.1) gùrka ż
  • kataloński: (1.1) cogombre, val. pepino
  • keczua: (1.1) kaywacha
  • kirgiski: (1.1) кыяр, бадыраң
  • konkani: (1.1) तोउसें
  • koreański: (1.1) 오이 (oi)
  • kurmandżi: (1.1) xiyar
  • ladyński: (1.1) gurca
  • laotański: (1.1) ໝາກແຕງ (maak-tëëng)
  • leoński: (1.1) pepinu
  • liguryjski: (1.1) chigömmu, dialekt genueski chigheummao
  • limburski: (1.1) kómkómmer
  • litewski: (1.1) agurkas
  • lombardzki: (1.1) dialekt wschodni cocumer, dialekt bergamasco cöcömer, dialekt bresciano kikómèr, dialekt mantua cocumar, cocùmar, cocomar
  • luksemburski: (1.1) Cornichon
  • łaciński: (1.1) cucumis m
  • łotewski: (1.1) gurķis m
  • macedoński: (1.1) краставица ż
  • malajski: (1.1) mentimun, timun
  • maltański: (1.1) ħjara
  • manx: (1.1) cucowr
  • marathi: (1.1) खीरा काकड़ी
  • mongolski: (1.1) өргөст хэмх (örgöst hemh), хэмх (hemh)
  • morawski: (1.1) okurek m
  • neapolitański: (1.1) cetrulo, dialekt cosentino citrulu
  • niderlandzki: (1.1) augurk, długi komkommer
  • niemiecki: (1.1) Gurke ż
  • norweski (bokmål): (1.1) agurk m
  • nowogrecki: (1.1) αγγουριά ż; (1.2) αγγούρι n
  • ormiański: (1.1) վարունգ (varung)
  • pali: (1.1) kakkārī
  • pendżabski: (1.1) ਖੀਰਾ
  • perski: (1.1) خيار (xiyâr)
  • piemoncki: (1.1) cocómer m
  • portugalski: (1.1) pepino m
  • północnolapoński: (1.1) águrka
  • prowansalski: (1.1) cocombre, dialekt nicejski cougoumbre
  • romagnolo: (1.1) zizarnèl
  • romansz: (1.1) cucumera
  • romski: (1.1) caló popondó
  • rosyjski: (1.1) огурец m; (1.2) огурец m
  • rumuński: (1.1) castravete
  • samoański: (1.1) kukama
  • sanskryt: (1.1) कर्कटि
  • sardyński: (1.1) cugùmene, dialekt kampidański cugùmbiu
  • serbski: (1.1) краставац
  • słowacki: (1.1) uhorka ż; (1.2) uhorka ż
  • słoweński: (1.1) kumare
  • sorani: (1.1) خه يار
  • suahili: (1.1) tango
  • sycylijski: (1.1) tritrolu, dialekt kalabryjski citrulu
  • szkocki gaelicki: (1.1) cularan
  • szwabski: (1.1) Gogomer, Gugommer
  • szwedzki: (1.1) gurka w
  • tagalski: (1.1) pipino
  • tajski: (1.1) แตงกวา (tængkwā)
  • tamilski: (1.1) வெள்ளரிக்காய்
  • tswana: (1.1) mokawa
  • turecki: (1.1) salatalık
  • turkmeński: (1.1) хыяр
  • ujgurski: (1.1) خەنگو
  • ukraiński: (1.1) огірок m
  • walijski: (1.1) chiwcymbr
  • waloński: (1.1) concombe
  • wenecki: (1.1) cocumaro, dialekt triestino cucùmero
  • węgierski: (1.1) uborka
  • wietnamski: (1.1) dưa chuột
  • wilamowski: (1.1) ogórki m, ogürkia, ogürki m; (1.2) ogórki m, ogürkia, ogürki m; (2.1) ogórki m, ogürkia, ogürki m; (2.2) ogórki m, ogürkia, ogürki m
  • włoski: (1.1) cetriolo m, dialekt viestano c'tron'
  • wolof: (1.1) komkombar
  • xhosa: (1.1) inkokomire
  • zachodniofryzyjski: (1.1) komkommer
  • zulu: (1.1) ikhukhamba
źródła:
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Cucumis” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  2. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Cucumis sativus” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  3. ↑ Monika Rzeszutek, Rośliny w szkolnym ogrodzie, czyli nazwy botaniczne w socjolekcie uczniowskim, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 227.
  4. ↑ Hasło „ogórek” w: Bogusław Dunaj, Wielki słownik języka polskiego, Buchmann, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7476-693-7, s. 409.
  5. 1 2 Zofia Dobrakowska-Kopecka, Kazimiera Pyszkowska, Warzywa z mojego ogródka, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987, s. 152.
  6. 1 2 3 4 5 6 Zofia Dobrakowska-Kopecka, Kazimiera Pyszkowska, Warzywa z mojego ogródka, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987, s. 153.
  7. 1 2 Samuel Adalberg Księga przysłów, przypowieści i wrażeń przysłowiowych polskich, drukarnia E. Skiwskiego, 1894
  8. ↑ Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
  9. ↑ Maciej Malinowski, Jak ogurek stał się… ogórkiem!, „Obcy język polski” (3)
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.