kroić (język polski)

ktoś kroi (1.1) tort

złodziejaszek kroi (1.2) chleb

kroić (1.3)

kroi się (2.1) na burzę

wymowa:

IPA: [ˈkrɔ.^jiʨ̑], AS: [kro.^i ̯ić], zjawiska fonetyczne: epenteza i ̯  ​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) oddzielać z czegoś kawałki lub dzielić na części za pomocą noża lub ostrego narzędzia

(1.2) slang. środ. kraść

(1.3) pot. dokonywać operacji chirurgicznej

czasownik zwrotny niedokonany kroić się (dk. brak)

(2.1) przen. pot. zanosić się na coś

(2.2) być krojonym

odmiana:

(1.1-3) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		kroić
czas teraźniejszy		kroję	kroisz	kroi	kroimy	kroicie	kroją
czas przeszły	m	kroiłem	kroiłeś	kroił	kroiliśmy	kroiliście	kroili
	ż	kroiłam	kroiłaś	kroiła	kroiłyśmy	kroiłyście	kroiły
	n	kroiłom	kroiłoś	kroiło
tryb rozkazujący		niech kroję	krój	niech kroi	krójmy	krójcie	niech kroją
pozostałe formy czas przyszły m będę kroił, będę kroić będziesz kroił, będziesz kroić będzie kroił, będzie kroić będziemy kroili, będziemy kroić będziecie kroili, będziecie kroić będą kroili, będą kroić ż będę kroiła, będę kroić będziesz kroiła, będziesz kroić będzie kroiła, będzie kroić będziemy kroiły, będziemy kroić będziecie kroiły, będziecie kroić będą kroiły, będą kroić n będę kroiło, będę kroić będziesz kroiło, będziesz kroić będzie kroiło, będzie kroić czas zaprzeszły m kroiłem był kroiłeś był kroił był kroiliśmy byli kroiliście byli kroili byli ż kroiłam była kroiłaś była kroiła była kroiłyśmy były kroiłyście były kroiły były n kroiłom było kroiłoś było kroiło było forma bezosobowa czasu przeszłego krojono tryb przypuszczający m kroiłbym, byłbym kroił kroiłbyś, byłbyś kroił kroiłby, byłby kroił kroilibyśmy, bylibyśmy kroili kroilibyście, bylibyście kroili kroiliby, byliby kroili ż kroiłabym, byłabym kroiła kroiłabyś, byłabyś kroiła kroiłaby, byłaby kroiła kroiłybyśmy, byłybyśmy kroiły kroiłybyście, byłybyście kroiły kroiłyby, byłyby kroiły n kroiłobym, byłobym kroiło kroiłobyś, byłobyś kroiło kroiłoby, byłoby kroiło imiesłów przymiotnikowy czynny m krojący, niekrojący ż krojąca, niekrojąca krojące, niekrojące n krojące, niekrojące imiesłów przymiotnikowy bierny m krojony, niekrojony krojeni, niekrojeni ż krojona, niekrojona krojone, niekrojone n krojone, niekrojone imiesłów przysłówkowy współczesny krojąc, nie krojąc rzeczownik odczasownikowy krojenie, niekrojenie

(2.1-2) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		kroić się
czas teraźniejszy		kroję się	kroisz się	kroi się	kroimy się	kroicie się	kroją się
czas przeszły	m	kroiłem się	kroiłeś się	kroił się	kroiliśmy się	kroiliście się	kroili się
	ż	kroiłam się	kroiłaś się	kroiła się	kroiłyśmy się	kroiłyście się	kroiły się
	n	kroiłom się	kroiłoś się	kroiło się
tryb rozkazujący		niech się kroję	krój się	niech się kroi	krójmy się	krójcie się	niech się kroją
pozostałe formy czas przyszły m będę się kroił, będę się kroić będziesz się kroił, będziesz się kroić będzie się kroił, będzie się kroić będziemy się kroili, będziemy się kroić będziecie się kroili, będziecie się kroić będą się kroili, będą się kroić ż będę się kroiła, będę się kroić będziesz się kroiła, będziesz się kroić będzie się kroiła, będzie się kroić będziemy się kroiły, będziemy się kroić będziecie się kroiły, będziecie się kroić będą się kroiły, będą się kroić n będę się kroiło, będę się kroić będziesz się kroiło, będziesz się kroić będzie się kroiło, będzie się kroić czas zaprzeszły m kroiłem się był kroiłeś się był kroił się był kroiliśmy się byli kroiliście się byli kroili się byli ż kroiłam się była kroiłaś się była kroiła się była kroiłyśmy się były kroiłyście się były kroiły się były n kroiłom się było kroiłoś się było kroiło się było forma bezosobowa czasu przeszłego krojono się tryb przypuszczający m kroiłbym się, byłbym się kroił kroiłbyś się, byłbyś się kroił kroiłby się, byłby się kroił kroilibyśmy się, bylibyśmy się kroili kroilibyście się, bylibyście się kroili kroiliby się, byliby się kroili ż kroiłabym się, byłabym się kroiła kroiłabyś się, byłabyś się kroiła kroiłaby się, byłaby się kroiła kroiłybyśmy się, byłybyśmy się kroiły kroiłybyście się, byłybyście się kroiły kroiłyby się, byłyby się kroiły n kroiłobym się, byłobym się kroiło kroiłobyś się, byłobyś się kroiło kroiłoby się, byłoby się kroiło imiesłów przymiotnikowy czynny m krojący się, niekrojący się ż krojąca się, niekrojąca się krojące się, niekrojące się n krojące się, niekrojące się imiesłów przysłówkowy współczesny krojąc się, nie krojąc się rzeczownik odczasownikowy krojenie się, niekrojenie się

przykłady:

(2.1) Już przed meczem widać było, że kroi się na niezłą rozróbę.

składnia:

(2.1) kroić się na + B.

kolokacje:

(1.1) kroić chleb / szynkę / jabłko / ogórek / ser / materiał / tkaninę • o sposobie: kroić w (na) plasterki / w (na) kromki / w kostkę / w (na) półplasterki / w piórka / w (na) ćwiartki / w ósemki / w dzwonka / w krążki / na połówki / na pół / na zapałki / w słupki / na talarki / na porcje / na kawałki / na paski / na skos • o przeznaczeniu: kroić na kanapkę (do kanapki) / na chleb (do chleba) / do bułki / do obiadu / do potrawy • kroić grubo / drobno / równo / dokładnie / precyzyjnie / krzywo / zgrubnie / pod kątem • kroić nożem / scyzorykiem / nożycami / nożyczkami / szablą / krajarką / krajalnicą • kroić na desce / na talerzu / na stole / na blacie / na stolnicy

(1.2) kroić fanty / radio / portfel / samochód • kroić komuś / skądś / z czegoś / coś

(1.3) dać się kroić

(2.1) kroi się na awanturę / na rozróbę / na bójkę / na deszcz / na burzę / na sztorm / strajk / podwyżka cen

synonimy:

(1.1) ciąć, ciachać, siekać, rżnąć, rzezać, rozbierać; reg. łódz. chechłać; reg. pozn. bzybzać

(1.2) kraść, świsnąć, wykraść; wulg. zapierdolić, zajebać

(1.3) operować, zoperować

(2.1) szykować się, zanosić się, zapowiadać się

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. wykrawacz mos/mrz, krajalnica ż, krajanka ż, krajarka ż, krawcowa ż, krawczyk m, krawiec m, krawiectwo n, krojczy m, krojenie n, krojownia ż, krój m, skrawanie n, skrawarka ż, skrawek m, wykrój m, przekrój mrz, wykrojenie n, nakrojenie n, odkrojenie n, okrojenie n, pokrojenie n, przekrojenie n

czas. dokroić dk., krajać ndk., nadkroić dk., okrawać ndk., okroić dk., pokroić dk., przekroić dk., przykroić dk., rozkroić dk., skrawać ndk., ukroić dk., wkrajać ndk., wkroić dk., wykrawać ndk.

przym. dokrojony, krajany, krawiecki, krojczy, krojony, okrojony, nadkrojony, pokrojony, przekrojony, rozkrojony, skrawany, skrojony, ukrojony, wkrojony, wykrojony

związki frazeologiczne:

kroić kogoś na kawałki • kroić skórę na niedźwiedziu • kroić tępym nożem • serce się kroi • z cudzej skóry szeroko się rzemień kroi

etymologia:

uwagi:

„kroić” najczęściej dotyczy jedzenia; por. ciąć

tłumaczenia:

(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: kraść

• angielski: (1.1) cut, slice
• arabski: (1.1) قطع
• białoruski: (1.1) кроіць
• bułgarski: (1.1) нарязвам
• dolnołużycki: (1.1) rězaś
• duński: (1.1) skære
• esperanto: (1.1) tranĉi
• francuski: (1.1) couper
• hiszpański: (1.1) cortar; (2.1) avecinarse
• islandzki: (1.1) sneiða
• jidysz: (1.1) שנײַדן (sznajdn)
• niemiecki: (1.1) schneiden
• norweski (bokmål): (1.1) skjære, skive
• nowogrecki: (1.1) κόβω, τεμαχίζω
• rosyjski: (1.1) резать
• ukraiński: (1.1) різати, кроїти
• węgierski: (1.1) vág
• wilamowski: (1.1) śnajda
• włoski: (1.1) tagliare

źródła: