aparat (język polski)

aparat (1.1) fotograficzny

aparat (1.1) telefoniczny

aparat (1.2) słuchowy

aparat (1.2) na zęby

aparat (1.3) gębowy chrząszcza

wymowa:

​, IPA: [aˈparat], AS: [aparat]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) techn. urządzenie o określonej funkcjonalności, np. telefoniczny, fotograficzny

(1.2) med. przyrząd do korekcji wad

(1.3) anat. grupa narządów organizmów żywych spełniających określone zadania

(1.4) instytucje, urzędy zajmujące się kontrolą lub kierowaniem pewną dziedziną życia państwowego, społecznego

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) pot. uczn.^[1] zabawny lub szokujący człowiek

(2.2) gwara więzienna cwaniak^[2]

odmiana:

(1.1-4)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	aparat	aparaty
dopełniacz	aparatu	aparatów
celownik	aparatowi	aparatom
biernik	aparat	aparaty
narzędnik	aparatem	aparatami
miejscownik	aparacie	aparatach
wołacz	aparacie	aparaty

(2.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	aparat	aparaty
dopełniacz	aparata	aparatów
celownik	aparatowi	aparatom
biernik	aparata	aparatów
narzędnik	aparatem	aparatami
miejscownik	aparacie	aparatach
wołacz	aparacie	aparaty

przykłady:

(1.1) Telegrafista cofnął się, zmieszany nieco, do telegrafu, usiadł przy aparacie, zatopił długie, chude, nerwowe palce w jasnych jak len włosach i zapatrzył się przez okno w zamglony jesienny dzień^[3].

(1.2) Dziadek bez aparatu prawie nic nie słyszy.

(1.4) Stworzenie na gruzach dawnego aparatu państwowego, który był aparatem kapitalistycznej przemocy w stosunku do mas ludowych, nowego aparatu państwowego, złożonego w swych zasadniczych ogniwach z nowych, ludowych kadr, aparatu, który stał się orężem walki z wszelkimi próbami przywrócenia panowania burżuazji oraz dźwignią podstawowych przeobrażeń ustrojowych w kierunku socjalizmu; ścisłe powiązanie wojska z ludem i demokratyzacja korpusu oficerskiego; coraz szerszy i aktywniejszy udział mas w rządzeniu państwem^[4].

(2.1) Niezły z niego aparat!

składnia:

kolokacje:

(1.1) aparat fotograficzny / telefoniczny / cyfrowy / tlenowy / pomiarowy / rentgenowski / stereoskopowy • chem. aparat ekstrakcyjny Soxleta / Kippa / Lindego / Orsata / reakcyjny

(1.2) aparat słuchowy / ortodontyczny / na zęby

(1.3) aparat gębowy / szparkowy

(1.4) aparat partyjny / polityczny / kierowniczy / decyzyjny

synonimy:

(2.1) agregat, model, numer, numerant

(2.2) gw. więz. model, agregat

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) urządzenie

(1.2) przyrząd

(1.3) narząd

(2.1) osoba

(2.1) osoba

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. aparatura ż, aparatczyk mos

zdrobn. aparacik m

forma żeńska aparatka ż

przym. aparatowy

związki frazeologiczne:

etymologia:

łac. apparatus → przygotowanie, urządzenie

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) apparatus; (1.2) apparatus; (1.3) apparatus
• arabski: (1.1) أداة ('adāh) ż
• białoruski: (1.1) апарат m; (1.2) апарат m; (1.4) апарат m
• bułgarski: (1.1) апарат m; (1.3) апарат m; (1.4) апарат m
• duński: (1.1) apparat n
• esperanto: (1.1) aparato; (1.3) aparato; (1.4) aparato
• francuski: (1.1) appareil, dispositif, allumeur
• hiszpański: (1.1) aparato m, instrumento m, máquina ż
• interlingua: apparato
• niemiecki: (1.1) Apparat m; (1.2) Hörgerät n (słuchowy)
• norweski (bokmål): apparat n
• nowogrecki: (1.1) συσκευή ż, μηχανή (michaní) ż
• rosyjski: (1.1) аппарат (apparat) m; (1.2) аппарат m; (1.3) аппарат m; (1.4) аппарат m
• szkocki gaelicki: (1.1) acainn ż
• ukraiński: (1.1) апарат (aparat) m; (1.4) апарат m
• włoski: (1.1) apparecchio m; (1.2) apparecchio m; (1.3) apparato m; (1.4) apparato m

źródła: