misterium (język polski)

misterium (1.6)

wymowa:

​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) kult. coś tajemniczego, niezrozumiałe zjawisko

(1.2) kult. tajemny obrzęd lub ryt

(1.3) przen. niezrozumiałe postępowanie, jakby z zachowaniem tajemniczych reguł i zasad

(1.4) kult. hist. antyczny obrządek ku czci pogańskiego bóstwa w kulturze greckiej, hinduskiej lub egipskiej

(1.5) kult. hist. średniowieczny dramat religijny często odgrywany w kościołach

(1.6) kult. rel. współczesna inscenizacja o charakterze religijnym na wzór misterium (1.5)

odmiana:

(1.1-6)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	misterium	misteria
dopełniacz	misterium	misteriów
celownik	misterium	misteriom
biernik	misterium	misteria
narzędnik	misterium	misteriami
miejscownik	misterium	misteriach
wołacz	misterium	misteria

przykłady:

(1.1) Także w górach uda ci się zanurzyć w misterium Bożej obecności.

(1.2) Policjanci wyglądali jak spiskowcy lub uczestnicy tajemnego misterium^[1].

(1.3) Każdego dnia Helena odprawiała misterium rozkładania czystego obrusa, choćby ten wczorajszy nie miał jeszcze żadnej plamy^[2].

(1.4) W tym miejscu odbywały się misteria ku czci Apollina.

(1.4) Na tradycyjne wierzenia Rzymian nakładają się misteria importowane z Grecji, Egiptu i Azji^[3].

(1.5) Instytut wyda jego studium o średniowiecznych misteriach pasyjnych.

(1.6) Młodzież wystawi „Misterium o Narodzeniu Pańskim”.

składnia:

kolokacje:

(1.1) misterium chrześcijańskie / ciała / cierpienia / Kościoła / narodzin / odejścia / śmierci / umierania / wcielenia / zła • misteria przyrody

(1.2) misteria świętojańskie

(1.4) misteria dionizyjskie / eleuzyńskie / orfickie / pogańskie / starożytne

(1.5) misterium średniowieczne

(1.6) misterium bożonarodzeniowe / Męki Pańskiej / pasyjne / wielkopostne / wielkotygodniowe

synonimy:

(1.1) tajemnica

(1.2) obrzęd

(1.3) ryt, czary

(1.4) kult

(1.5) dramat, sztuka

(1.6) inscenizacja

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

przym. misteryjny

związki frazeologiczne:

etymologia:

łac. mysterium < gr. μυστήριον < gr. μύστης

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) mystery; (1.4) mystery play
• arabski: (1.1) سِرّ m
• niemiecki: (1.1) Geheimnis n; (1.4) Mysterienspiel n
• włoski: (1.1) mistero m; (1.4) mistero m; (1.5) mistero m

źródła: