choćby (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈxɔʥ̑bɨ], AS: [χoʒ́by], zjawiska fonetyczne: udźw. ​

​

znaczenia:

spójnik

(1.1) spójnik wzmacniający treść zdania nadrzędnego i komunikujący, że sytuacja podana w zdaniu podrzędnym nie będzie miała lub nie powinna mieć wpływu na realizację zdania nadrzędnego

(1.2) spójnik wyrażający lekceważenie mówcy wobec określonego wyboru i jednocześnie sugerujący jedną z opcji

partykuła

(2.1) partykuła wskazująca na dolne ograniczenie jakiejś wielkości lub intensywności jakiegoś zjawiska

(2.2) partykuła sugerująca, że dołączany składnik jest tylko jednym z wielu możliwych przykładów lub opcji

odmiana:

(1.1-2) nieodm.

(2.1-2) nieodm.

przykłady:

(1.1) Choćby cię smażyli w smole, nie mów bracie, co jest w szkole.

(1.1) Choćbyśmy na rzęsach stawali, i tak ich nie dogonimy.

(1.2) Kupisz lepszy wszędzie, choćby i na bazarze.

(2.1) Chciałbym zarabiać choćby połowę tego co on.

(2.1) Powinieneś ustąpić jej w jednej choćby kwestii, żeby nie poczuła się urażona.

(2.1) Pożycz mi choćby stówę!

(2.1) Jeśli ten chłopak choćby dotknie mojej córki, przetrzepię mu skórę!

(2.2) Pogadajcie choćby o pogodzie.

(2.2) Niestety nie wszyscy są kulturalni, weźmy choćby twojego sąsiada.

składnia:

(1.1) Dołącza zdanie podrzędne z czasownikiem w czasie przeszłym. Końcówka czasownika dołączana jest w 1. i 2. os. lp i lm do choćby.

(1.2) Dołącza składnik do zdania. Zwykle w zdaniu nadrzędnym jest czasownik w trybie przypuszczającym lub rozkazującym.

(2) Występuje zwykle bezpośrednio przed wyrażeniem, do którego się odnosi, niekiedy tuż za nim.

kolokacje:

synonimy:

(1.1) nawet gdyby, nawet jeśli, chociażby

(1.2) chociażby

(2.1) przynajmniej, co najmniej

(2.2) na przykład

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

(1.1) choćby się waliło i paliło • choćby się mury waliły • choćby pioruny biły • choćbyśmy na rzęsach stawali

(1.2) po nas choćby potop

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

(2.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: przynajmniej

(2.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: na przykład

• angielski: (1.1) even if, even though; (1.2) even, say; (2.1) even, if only, as much as; (2.2) for instance, say
• łaciński: (1.1) ut, si, etsi, tametsi; (2.1) denique, saltem, utque, dumtaxat; (2.2) vel, velut, veluti
• niemiecki: (1.1) wenn auch; (1.2) wenn auch; (2.1) wenigstens, wenn auch nur; (2.2) beispielweise
• ukraiński: (1.1) хоч би; (1.2) хоч би

źródła:

 Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.