mówić (język polski)

kobieta mówi (1.1) do mikrofonu

wymowa:

​, IPA: [ˈmuvʲiʨ̑], AS: [muvʹić], zjawiska fonetyczne: zmięk.

​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) używać mowy

(1.2) rozmawiać

(1.3) posługiwać się jakimś językiem

(1.4) przen. o rzeczach, zjawiskach: mieć jakieś znaczenie

odmiana:

(1.1-4) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		mówić
czas teraźniejszy		mówię	mówisz	mówi	mówimy	mówicie	mówią
czas przeszły	m	mówiłem	mówiłeś	mówił	mówiliśmy	mówiliście	mówili
	ż	mówiłam	mówiłaś	mówiła	mówiłyśmy	mówiłyście	mówiły
	n	mówiłom	mówiłoś	mówiło
tryb rozkazujący		niech mówię	mów	niech mówi	mówmy	mówcie	niech mówią
pozostałe formy czas przyszły m będę mówił, będę mówić będziesz mówił, będziesz mówić będzie mówił, będzie mówić będziemy mówili, będziemy mówić będziecie mówili, będziecie mówić będą mówili, będą mówić ż będę mówiła, będę mówić będziesz mówiła, będziesz mówić będzie mówiła, będzie mówić będziemy mówiły, będziemy mówić będziecie mówiły, będziecie mówić będą mówiły, będą mówić n będę mówiło, będę mówić będziesz mówiło, będziesz mówić będzie mówiło, będzie mówić czas zaprzeszły m mówiłem był mówiłeś był mówił był mówiliśmy byli mówiliście byli mówili byli ż mówiłam była mówiłaś była mówiła była mówiłyśmy były mówiłyście były mówiły były n mówiłom było mówiłoś było mówiło było forma bezosobowa czasu przeszłego mówiono tryb przypuszczający m mówiłbym, byłbym mówił mówiłbyś, byłbyś mówił mówiłby, byłby mówił mówilibyśmy, bylibyśmy mówili mówilibyście, bylibyście mówili mówiliby, byliby mówili ż mówiłabym, byłabym mówiła mówiłabyś, byłabyś mówiła mówiłaby, byłaby mówiła mówiłybyśmy, byłybyśmy mówiły mówiłybyście, byłybyście mówiły mówiłyby, byłyby mówiły n mówiłobym, byłobym mówiło mówiłobyś, byłobyś mówiło mówiłoby, byłoby mówiło imiesłów przymiotnikowy czynny m mówiący, niemówiący ż mówiąca, niemówiąca mówiące, niemówiące n mówiące, niemówiące imiesłów przymiotnikowy bierny m mówiony, niemówiony mówieni, niemówieni ż mówiona, niemówiona mówione, niemówione n mówione, niemówione imiesłów przysłówkowy współczesny mówiąc, nie mówiąc rzeczownik odczasownikowy mówienie, niemówienie

przykłady:

(1.1) Wykładowca przez dwie godziny mówił tak, że nikt go nie słyszał.

(1.2) Chciałbym mówić z prezesem.

(1.3) Czy mówi pan po polsku?

(1.4) Czyste buty wiele mówią o swoim właścicielu.

składnia:

(1.1) mówić + B., nie mówić + D.; mówić o + Ms.

kolokacje:

(1.1) mówić wiersz / ważne rzeczy / prawdę / … • mówić o mieście / ciotce / podróży /… • mówi się

(1.1-2) mówić z kimś • mówić szybko / wolno / ciekawie / cicho / głośno / …

(1.3) mówić po polsku / francusku / …

synonimy:

(1.1) gadać (gw. godać), pleść, reg. śl. prawić

(1.2) reg. śl. gwarzić, reg. śl. gwarzyć

antonimy:

(1.1) milczeć; pisać

(1.4) znaczyć, oznaczać, świadczyć

hiperonimy:

hiponimy:

(1.1) recytować, deklamować, ogłaszać

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. mowa ż, mówca m, mówczyni ż, mówienie n, mównica ż, przemówienie n

czas. mawiać, pomówić, omawiać / omówić, wymawiać / wymówić, zaniemówić, zamawiać / zamówić, zmówić się

związki frazeologiczne:

mówić, co ślina na język przyniesie • mówić do rzeczy / mówić od rzeczy • mówić jak do obrazu • mówić jak do ściany • mówić jak ślepy o kolorach • mówić lakonicznie • mówić na ty • mówić po imieniu • mówić pod nosem • mówić prawdę w oczy • mówić prosto w oczy • mówić trzy po trzy • przysłowia dużo krzyku, mało wełny, mówił diabeł strzygąc świnie • kłamcy nie wierzy się nawet wtedy, kiedy mówi prawdę

etymologia:

(1.1) st.pol. mółwić < prasł. *mḷviti^[1]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) speak; (1.2) talk; (1.3) speak; (1.4) say
• arabski: (1.1) تحدث, تحادث, تكلم, قال, كلم
• białoruski: (1.1) гаварыць, казаць
• bułgarski: (1.1) говоря; (1.2) говоря; (1.3) говоря
• chiński standardowy: (1.1) 说 (shuō), 说话 (shuōhuà), 讲 (jiǎng); (1.2) 说话 (shuōhuà), 讲话 (jiǎnghuà); (1.3) 说 (shuō), 讲 (jiǎng); (1.4) 说 (shuō), 称 (chēng)
• chorwacki: (1.1) govoriti; (1.2) govoriti; (1.3) govoriti; (1.4) govoriti
• czeski: (1.1) mluvit
• czukocki: (1.1) ивык
• dolnołużycki: (1.1) groniś; (1.2) powědaś; (1.3) powědaś
• duński: (1.1) tale, sige; (1.2) snakke; (1.3) tale; (1.4) sige
• esperanto: (1.1) paroli
• fiński: (1.1) puhua; (1.2) puhua; (1.3) puhua
• francuski: (1.1) parler, dire; (1.2) parler, dire; (1.3) parler, dire; (1.4) vouloir dire
• górnołużycki: (1.3) rěčeć
• grenlandzki: (1.1) oqaluppoq; (1.2) oqaluppoq
• hawajski: (1.1) ʻōlelo, ʻī, mea, haʻi, pēlā, puka; (1.2) ō
• hindi: (1.1) कहना kahnā
• hiszpański: (1.1) hablar; (1.2) hablar; (1.3) hablar; (1.4) decir
• islandzki: (1.1) segja; (1.2) tala; (1.3) tala
• jaćwieski: (1.1) taurit
• japoński: (1.1) 話す (はなす, hanasu), 言う (いう, iu), 云う (いう, iu); (1.2) 話す (はなす, hanasu); (1.3) 話す (はなす, hanasu)
• jidysz: (1.1) רעדן (redn), זאָגן (zogn); (1.2) רעדן (redn), זאָגן (zogn); (1.3) רעדן (redn)
• kataloński: (1.1) parlar, dir; (1.2) parlar; (1.3) parlar; (1.4) dir, voler dir
• kazachski: (1.1) сөйлеу
• koreański: (1.1) 말하다
• luksemburski: (1.1) schwätzen; (1.2) schwätzen; (1.3) schwätzen; (1.4) schwätzen
• łaciński: (1.1) dico
• niderlandzki: (1.1) praten; (1.2) spreken
• niemiecki: (1.1) sagen; (1.2) reden; (1.3) sprechen; (1.4) sagen
• nowogrecki: (1.3) μιλώ, μιλάω
• ormiański: (1.1) ասել
• pali: (1.1) gad, vadati
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  ,    
• rosyjski: (1.1) говорить; (1.2) разговаривать; (1.3) говорить; (1.4) рассказывать, говорить
• rumuński: (1.1) vorbi, spune, zice
• sanskryt: (1.1) वद्, वदति
• słowacki: (1.1) hovoriť, vravieť
• słoweński: (1.1) govoriti; (1.2) govoriti; (1.3) govoriti; (1.4) govoriti
• staroangielski: (1.1) secgan
• staro-cerkiewno-słowiański: (1.2) бесѣдовати
• starogrecki: (1.1) εἴρω (eí’rō)
• staronordyjski: (1.1) mǽla
• susu: (1.1) fala; (1.2) fala; (1.3) fala
• szwedzki: (1.1) säga; (1.2) prata; (1.3) tala
• tajski: (1.1) พูด, กล่าว
• tuvalu: (1.1) ˈgu
• ukraiński: (1.1) говорити, казати, мовити
• wilamowski: (1.1) zuön, zuø̄n, ziöen; (1.4) zuön, zuø̄n, ziöen
• włoski: (1.1) parlare; (1.2) parlare; (1.3) parlare
• wolof: (1.1) wax, ni, ne

źródła: