zalać (język polski)

wymowa:

​

znaczenia:

czasownik przechodni dokonany (ndk. zalewać)

(1.1) lejąc płyn przykryć nim coś, pogrążyć w nim, wypełnić nim coś^[1][2]

(1.2) o płynie, rzece itp.: wypełnić, zatopić coś^[1]

(1.3) zamoczyć coś częściowo; pokryć, spryskać płynem; o płynie: obficie spłynąć po czymś, po kimś^[1][2]

(1.4) przypadkiem wylewając płyn, zamoczyć, zaplamić coś lub kogoś^[1][2]

(1.5) przen. pojawić się w wielkiej ilości^[1]

(1.6) przen. o uczuciach: opanować kogoś całkowicie^[1]

(1.7) przen. o świetle, barwie, dźwięku itp.: objąć jakieś miejsca swoim zasięgiem^[1]

(1.8) pot. zwykle ndk. zmyślić coś, mocno przesadzić^[1]

(1.9) zasklepić, wzmocnić, uszczelnić coś, wypełniając krzepliwą substancją^[1]

(1.10) slang. uzupełnić liquid w elektronicznym papierosie

czasownik zwrotny dokonany zalać się (ndk. zalewać się)

(2.1) wylać coś na siebie^[1][2]

(2.2) zostać czymś zalanym (1.4), umoczyć się^[2]

(2.3) posp. napić się dużo alkoholu, upić się^[1][2]

odmiana:

(1.1-10)

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		zalać
czas przyszły prosty		zaleję	zalejesz	zaleje	zalejemy	zalejecie	zaleją
czas przeszły	m	zalałem	zalałeś	zalał	zalaliśmy	zalaliście	zalali
	ż	zalałam	zalałaś	zalała	zalałyśmy	zalałyście	zalały
	n	zalałom	zalałoś	zalało
tryb rozkazujący		niech zaleję	zalej	niech zaleje	zalejmy	zalejcie	niech zaleją
pozostałe formy czas zaprzeszły m zalałem był zalałeś był zalał był zalaliśmy byli zalaliście byli zalali byli ż zalałam była zalałaś była zalała była zalałyśmy były zalałyście były zalały były n zalałom było zalałoś było zalało było forma bezosobowa czasu przeszłego zalano tryb przypuszczający m zalałbym, byłbym zalał zalałbyś, byłbyś zalał zalałby, byłby zalał zalalibyśmy, bylibyśmy zalali zalalibyście, bylibyście zalali zalaliby, byliby zalali ż zalałabym, byłabym zalała zalałabyś, byłabyś zalała zalałaby, byłaby zalała zalałybyśmy, byłybyśmy zalały zalałybyście, byłybyście zalały zalałyby, byłyby zalały n zalałobym, byłobym zalało zalałobyś, byłobyś zalało zalałoby, byłoby zalało imiesłów przymiotnikowy przeszły m zalany, niezalany zalani, niezalani ż zalana, niezalana zalane, niezalane n zalane, niezalane imiesłów przysłówkowy uprzedni zalawszy rzeczownik odczasownikowy zalanie, niezalanie

(2.1-2)

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		zalać się
czas przyszły prosty		zaleję się	zalejesz się	zaleje się	zalejemy się	zalejecie się	zaleją się
czas przeszły	m	zalałem się	zalałeś się	zalał się	zalaliśmy się	zalaliście się	zalali się
	ż	zalałam się	zalałaś się	zalała się	zalałyśmy się	zalałyście się	zalały się
	n	zalałom się	zalałoś się	zalało się
tryb rozkazujący		niech się zaleję	zalej się	niech się zaleje	zalejmy się	zalejcie się	niech się zaleją
pozostałe formy czas zaprzeszły m zalałem się był zalałeś się był zalał się był zalaliśmy się byli zalaliście się byli zalali się byli ż zalałam się była zalałaś się była zalała się była zalałyśmy się były zalałyście się były zalały się były n zalałom się było zalałoś się było zalało się było forma bezosobowa czasu przeszłego zalano się tryb przypuszczający m zalałbym się, byłbym się zalał zalałbyś się, byłbyś się zalał zalałby się, byłby się zalał zalalibyśmy się, bylibyśmy się zalali zalalibyście się, bylibyście się zalali zalaliby się, byliby się zalali ż zalałabym się, byłabym się zalała zalałabyś się, byłabyś się zalała zalałaby się, byłaby się zalała zalałybyśmy się, byłybyśmy się zalały zalałybyście się, byłybyście się zalały zalałyby się, byłyby się zalały n zalałobym się, byłobym się zalało zalałobyś się, byłobyś się zalało zalałoby się, byłoby się zalało imiesłów przymiotnikowy przeszły m zalany, niezalany zalani, niezalani ż zalana, niezalana zalane, niezalane n zalane, niezalane imiesłów przysłówkowy uprzedni zalawszy się rzeczownik odczasownikowy zalanie się, niezalanie się

przykłady:

(1.1) Mąkę zalać połową wody, wymieszać drewnianą łyżką i pozostawić w glinianym naczyniu w cieple (18–200°C) do zakwaszenia^[3].

(1.2) Wisła zalała obszar o powierzchni stu kilometrów kwadratowych^[4].

(1.3) Wyrwałem się spod jej dłoni, uskoczyłem w bok, obróciłem na Ciotkę twarz zalaną teraz łzami szczęścia i gniewu^[5].

(1.4) Wczoraj zalałem herbatą z cukrem mojego asusa^[6].

(1.5) W 1939 roku wojska sowieckie zalały wschodnie tereny Polski uniemożliwiając Polakom walkę z Niemcami^[7].

(1.6) Miłość zalała całą moją duszę. Rozpłakałem się. Łzy nie chcą przestać płynąć, wylewają się ze mnie strumieniami^[8].

(1.7) Nastał świt, purpurowy blask zalał niebo, a wiatr poranny szumiał w jodłach, chybotając ich potężnemi [współcz. potężnymi] konarami^[9].

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. zalewajka ż, zalewanie n, zalanie n, zalew m, lanie n, zalewa ż

czas. olać, oblewać ndk., zalewać dk., lać ndk., wylać dk., wylewać ndk., podlewać ndk., podlać dk.

przym. zalewowy, zalany

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) inundate
• esperanto: (1.1) superakvi
• francuski: (1.1) submerger
• rosyjski: (1.1) залить, налить
• włoski: (1.1) allagare; (1.2) allagare, inondare

źródła: