ater (język łaciński)

recessus ater (1.1)
carbo ater (1.1)
homo ater (1.2)
mulier atra (1.3)
pictura atra (1.4)
mare atrum (1.1, 1.4)
wymowa:
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) czarny[1]
(1.2) ciemnoskóry, czarnoskóry, mający czarną, ciemną skórę[1]
(1.3) noszący czarne szaty, żałobny, smutny[1]
(1.4) ponury, straszny, zgubny, wstrętny[1]
(1.5) złośliwy, wrogi, dokuczliwy, niechętny[1]
(1.6) niejasny, ciemny, rozmyty[2]
odmiana:
(1.1-6) (deklinacja I-II)
przykłady:
(1.1) Democritus luminibus amissis alba scilicet discernere et atra non poterat, at vero bona mala, aequa iniqua, honesta turpia, utilia inutilia, magna parva poterat, et sine varietate colorum licebat vivere beate, sine notione rerum non licebat.[3] → Demokryt, straciwszy oczy, nie mógł odróżnić białego od czarnego, ale odróżniał dobre od złego, sprawiedliwe od niesprawiedliwego, uczciwe od haniebnego, użyteczne od nieużytecznego, wielkie od małego. Można być szczęśliwym, nie widząc rozmaitych kolorów, ale bez poznania rzeczy nie można.[4]
składnia:
kolokacje:
(1.1) lumen atrum → światło / ogień z dymem • agmen atrum → mulisty strumień • mare atrum → czarne, wzburzone morze • corvus / carbo ater • nox atra
(1.4) dies atri → nieszczęśliwe dni (zaznaczane przez starożytnych Rzymian w kalendarzu węglem) • tempestas atra → nieszczęśliwy / trudny okres • mors atra
synonimy:
(1.1) anthracinus, cacabatus, caccabatus, furvus, fuscus, morulus, niger, nigrans, nigricolor, piceus, picinus, pulleiaceus
(1.2) furvus, fuscus
(1.3) atratus, niger
(1.4) atrox, furvus, niger, nigrans
(1.5) atrox, niger
antonimy:
(1.1) albus, albidus
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. atrocitas ż
przym. atratus, atrox
przysł. atrociter
związki frazeologiczne:
(1.2) albus an ater sit
etymologia:
(1) praindoeur. āt(e)r- → ogień; ciemny, czarny; złowieszczy[5]; praindoeur. ai-dh-[6][7] (por. gr. αἴθω, por. łac. Aetna, aether, aestus, aestas)
(1) źródłosłów dla wł. atro, port. atro
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Łaciński - Kolory
źródła:
  1. 1 2 3 4 5 Hasło „ater” w: Mały słownik łacińsko-polski, praca zbiorowa pod red. Józefa Korpantego, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2001, ISBN 978-83-7195-844-1, s. 78.
  2. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „ater” w: Greek, Latin, Arabic, Old Norse Word Study Tool.
  3. ↑ Marcus Tullius Cicero: Tusculanae Disputationes, 5. 114
  4. ↑ Marek Tulliusz Cyceron: Rozmowy tuskulańskie, str. 246, tłum. Henryk Sułek, wyd. Horyzont, Kielce 2009, ISBN 978-83-7575-187-1
  5. ↑ Julius Pokorny: Indogermanisches etymologisches Wörterbuch
  6. ↑ Indo-European Lexicon
  7. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „ater” w: Charlton T. Lewis i Charles Short, A Latin Dictionary, 1879.

ater (język wilamowski)

ater (1.1)
zapisy w ortografiach alternatywnych:
āter • aoter
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) robotnik
(1.2) sąsiek
odmiana:
(1.1-2) lp ater; lm atyn
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. at ż, forma żeńska ateryn ż
czas. ata
związki frazeologiczne:
etymologia:
wilam. āt + -er
uwagi:
źródła:
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.