ważyć (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈvaʒɨʨ̑], AS: [važyć]

homofon: warzyć

​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) określać czyjś ciężar za pomocą wagi

(1.2) ostrożnie, powoli podejmować decyzję, wybierać coś

(1.3) daw. cenić, poważać^[1]

czasownik nieprzechodni niedokonany

(2.1) mieć jakiś ciężar, masę

(2.2) pot. inform. mieć rozmiar

czasownik zwrotny niedokonany ważyć się

(3.1) określać własny ciężar za pomocą wagi

(3.2) mieć odwagę, by coś zrobić

(3.3) być w trakcie ustalania, gdy losy nie są pewne

odmiana:

(1.1-2) koniugacja VIb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		ważyć
czas teraźniejszy		ważę	ważysz	waży	ważymy	ważycie	ważą
czas przeszły	m	ważyłem	ważyłeś	ważył	ważyliśmy	ważyliście	ważyli
	ż	ważyłam	ważyłaś	ważyła	ważyłyśmy	ważyłyście	ważyły
	n	ważyłom	ważyłoś	ważyło
tryb rozkazujący		niech ważę	waż	niech waży	ważmy	ważcie	niech ważą
pozostałe formy czas przyszły m będę ważył, będę ważyć będziesz ważył, będziesz ważyć będzie ważył, będzie ważyć będziemy ważyli, będziemy ważyć będziecie ważyli, będziecie ważyć będą ważyli, będą ważyć ż będę ważyła, będę ważyć będziesz ważyła, będziesz ważyć będzie ważyła, będzie ważyć będziemy ważyły, będziemy ważyć będziecie ważyły, będziecie ważyć będą ważyły, będą ważyć n będę ważyło, będę ważyć będziesz ważyło, będziesz ważyć będzie ważyło, będzie ważyć czas zaprzeszły m ważyłem był ważyłeś był ważył był ważyliśmy byli ważyliście byli ważyli byli ż ważyłam była ważyłaś była ważyła była ważyłyśmy były ważyłyście były ważyły były n ważyłom było ważyłoś było ważyło było forma bezosobowa czasu przeszłego ważono tryb przypuszczający m ważyłbym, byłbym ważył ważyłbyś, byłbyś ważył ważyłby, byłby ważył ważylibyśmy, bylibyśmy ważyli ważylibyście, bylibyście ważyli ważyliby, byliby ważyli ż ważyłabym, byłabym ważyła ważyłabyś, byłabyś ważyła ważyłaby, byłaby ważyła ważyłybyśmy, byłybyśmy ważyły ważyłybyście, byłybyście ważyły ważyłyby, byłyby ważyły n ważyłobym, byłobym ważyło ważyłobyś, byłobyś ważyło ważyłoby, byłoby ważyło imiesłów przymiotnikowy czynny m ważący, nieważący ż ważąca, nieważąca ważące, nieważące n ważące, nieważące imiesłów przymiotnikowy bierny m ważony, nieważony ważeni, nieważeni ż ważona, nieważona ważone, nieważone n ważone, nieważone imiesłów przysłówkowy współczesny ważąc, nie ważąc rzeczownik odczasownikowy ważenie, nieważenie

(2.1) koniugacja VIb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		ważyć
czas teraźniejszy		ważę	ważysz	waży	ważymy	ważycie	ważą
czas przeszły	m	ważyłem	ważyłeś	ważył	ważyliśmy	ważyliście	ważyli
	ż	ważyłam	ważyłaś	ważyła	ważyłyśmy	ważyłyście	ważyły
	n	ważyłom	ważyłoś	ważyło
tryb rozkazujący		niech ważę	waż	niech waży	ważmy	ważcie	niech ważą
pozostałe formy czas przyszły m będę ważył, będę ważyć będziesz ważył, będziesz ważyć będzie ważył, będzie ważyć będziemy ważyli, będziemy ważyć będziecie ważyli, będziecie ważyć będą ważyli, będą ważyć ż będę ważyła, będę ważyć będziesz ważyła, będziesz ważyć będzie ważyła, będzie ważyć będziemy ważyły, będziemy ważyć będziecie ważyły, będziecie ważyć będą ważyły, będą ważyć n będę ważyło, będę ważyć będziesz ważyło, będziesz ważyć będzie ważyło, będzie ważyć czas zaprzeszły m ważyłem był ważyłeś był ważył był ważyliśmy byli ważyliście byli ważyli byli ż ważyłam była ważyłaś była ważyła była ważyłyśmy były ważyłyście były ważyły były n ważyłom było ważyłoś było ważyło było forma bezosobowa czasu przeszłego ważono tryb przypuszczający m ważyłbym, byłbym ważył ważyłbyś, byłbyś ważył ważyłby, byłby ważył ważylibyśmy, bylibyśmy ważyli ważylibyście, bylibyście ważyli ważyliby, byliby ważyli ż ważyłabym, byłabym ważyła ważyłabyś, byłabyś ważyła ważyłaby, byłaby ważyła ważyłybyśmy, byłybyśmy ważyły ważyłybyście, byłybyście ważyły ważyłyby, byłyby ważyły n ważyłobym, byłobym ważyło ważyłobyś, byłobyś ważyło ważyłoby, byłoby ważyło imiesłów przymiotnikowy czynny m ważący, nieważący ż ważąca, nieważąca ważące, nieważące n ważące, nieważące imiesłów przysłówkowy współczesny ważąc, nie ważąc rzeczownik odczasownikowy ważenie, nieważenie

(3.1-3) koniugacja VIb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		ważyć się
czas teraźniejszy		ważę się	ważysz się	waży się	ważymy się	ważycie się	ważą się
czas przeszły	m	ważyłem się	ważyłeś się	ważył się	ważyliśmy się	ważyliście się	ważyli się
	ż	ważyłam się	ważyłaś się	ważyła się	ważyłyśmy się	ważyłyście się	ważyły się
	n	ważyłom się	ważyłoś się	ważyło się
tryb rozkazujący		niech się ważę	waż się	niech się waży	ważmy się	ważcie się	niech się ważą
pozostałe formy czas przyszły m będę się ważył, będę się ważyć będziesz się ważył, będziesz się ważyć będzie się ważył, będzie się ważyć będziemy się ważyli, będziemy się ważyć będziecie się ważyli, będziecie się ważyć będą się ważyli, będą się ważyć ż będę się ważyła, będę się ważyć będziesz się ważyła, będziesz się ważyć będzie się ważyła, będzie się ważyć będziemy się ważyły, będziemy się ważyć będziecie się ważyły, będziecie się ważyć będą się ważyły, będą się ważyć n będę się ważyło, będę się ważyć będziesz się ważyło, będziesz się ważyć będzie się ważyło, będzie się ważyć czas zaprzeszły m ważyłem się był ważyłeś się był ważył się był ważyliśmy się byli ważyliście się byli ważyli się byli ż ważyłam się była ważyłaś się była ważyła się była ważyłyśmy się były ważyłyście się były ważyły się były n ważyłom się było ważyłoś się było ważyło się było forma bezosobowa czasu przeszłego ważono się tryb przypuszczający m ważyłbym się, byłbym się ważył ważyłbyś się, byłbyś się ważył ważyłby się, byłby się ważył ważylibyśmy się, bylibyśmy się ważyli ważylibyście się, bylibyście się ważyli ważyliby się, byliby się ważyli ż ważyłabym się, byłabym się ważyła ważyłabyś się, byłabyś się ważyła ważyłaby się, byłaby się ważyła ważyłybyśmy się, byłybyśmy się ważyły ważyłybyście się, byłybyście się ważyły ważyłyby się, byłyby się ważyły n ważyłobym się, byłobym się ważyło ważyłobyś się, byłobyś się ważyło ważyłoby się, byłoby się ważyło imiesłów przymiotnikowy czynny m ważący się, nieważący się ż ważąca się, nieważąca się ważące się, nieważące się n ważące się, nieważące się imiesłów przysłówkowy współczesny ważąc się, nie ważąc się rzeczownik odczasownikowy ważenie się, nieważenie się

przykłady:

(1.1) Ze trzy razy ważyłem tę mąkę, jednak za każdym razem waga podaje mi co innego.

(1.2) Karol długo ważył w sobie te kontrowersyjne słowa.

(2.1) Ona chyba waży ze sto kilo!

(2.2) Ten plik waży aż 60 giga?!

(3.1) Moja siostra codziennie wchodzi na wagę, waży się i schodzi niezadowolona.

(3.2) Nie waż się wychodzić z domu, kiedy masz szlaban!

(3.3) W sądzie ważą się dalsze losy mężczyzny, który zabił we własnej obronie.

składnia:

(1.1) ważyć + B. • nie ważyć + D.

kolokacje:

(1.1) ważyć się / pacjenta / dziecko / psa / stół / …

(1.2) ważyć słowa

(2.1) ważyć 50 (pięćdziesiąt) kilo / kilogramów / gramów / ton / …

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

(1.1-2) rzecz. waga ż, odważnik m, przewaga ż, ważenie n; czas. odważać, odważyć, zważyć

(1.2) czas. rozważać, rozważyć, lekceważyć; rzecz. rozwaga ż

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

nie mylić z: warzyć

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) weigh; (2.1) weigh; (2.2) take up
• arabski: (1.1) وزن
• baskijski: (1.1) pisatu; (2.1) pisatu
• chiński standardowy: (1.1) 称 (chēng); (2.1) 重 (zhòng)
• czeski: (1.1) vážit; (1.2) vážit; (1.3) vážit si; (2.1) vážit
• duński: (1.1) veje; (1.2) overveje; (2.1) veje
• esperanto: (1.1) pesi; (2.1) pezi
• francuski: (1.1) peser; (1.2) peser; (2.1) peser
• hiszpański: (1.1) pesar; (1.2) sopesar, ponderar; (2.1) pesar; (3.1) pesarse; (3.2) osar, atreverse; (3.3) decidirse
• jidysz: (1.1) וועגן (wegn); (1.2) וועגן (wegn); (2.1) וועגן (wegn); (3.2) וואַגן (wagn)
• niemiecki: (1.1) wiegen; (1.2) abwägen; (2.1) wiegen
• nowogrecki: (1.1) ζυγίζω; (1.2) ζυγίζω; (2.1) ζυγίζω
• rosyjski: (1.1) взвешивать; (1.2) взвешивать
• suahili: (1.1) pima
• szwedzki: (3.2) töras
• ukraiński: (1.1) важити
• wilamowski: (1.1) vȧnn, waenn, wann

źródła: