kwadrat1270
0 / 0
0
Bohater romantyczny
Gustaw z IV. cz. "Dziadów" jest to człowiek wrażliwy, poeta, samotny, nie rozumiany przez ludzi, wyobcowany i nieszczęśliwie zakochany. Gustaw z IV. cz. "Dziadów" to romantyczny bohater na miarę Wertera Goethego. Jest nieszczęśliwym, porzuconym...
Bunt i ofiara - dwie postawy polskich bohaterów romantycznych.
Sylwetka polskiego bohatera romantycznego tworzona była pod wpływem wielu czynników. Duże znaczenie miały wpływy zachodnioeuropejskie. Dlatego polski bohater romantyczny z wielu utworów buntował się, podobnie jak jego europejscy poprzednicy, przeciwko "zastanym"...
Romantyczny bunt wobec świata oraz byronizm jako tendencja literacka i ideowa romantyzmu.
1) Giaur jako bohater romantyczny - charakterystyka Giaura poznajemy jako młodego, wysokiego, dobrze zbudowanego i przystojnego młodzieńca. Ubrany on był w czarny strój arabski i zawsze jeździł na czarnym koniu. Praktycznie nic nie wiemy o jego przeszłości,...
Byronizm, wallenrodyzm, prometeizm - wyjaśnij pojęcia.
Byronizm George Gordon Byron wystąpił przeciw zwyczajom, normom moralnym i obyczajom arystokratycznej sfery. Mimo że jego postawa naraziła go na liczne przykrości, był wierny wyznawanym przez siebie wartościom - umiłowaniu wolności i demokracji. Podczas powstania...
Cechy dramatu romantycznego.
Dramat romantyczny powstał jako nowy gatunek w romantyzmie, a inspirowany był dramatem szekspirowskim (ten wyrósł z teatru ludowego Anglii). Dramat romantyczny jest różny od dramatu antycznego i klasycznego. Cechy : nieprzestrzeganie klasycznych zasad jedności...
Cechy gatunkowe powieści poetyckiej na przykładzie "Giaura" - Byrona.
Powieść poetycka jest gatunkiem literackim ukształtowanym w okresie romantycznym. Za jej twórcę uważa się Waltera Scotta, jednak człowiek, który doprowadził ją do perfekcji jest Byron. Jest to dłuższy utwór wierszowany o charakterze epickim powstały z połączenia...
Cechy poetyki romantycznej.
Romantyzm wyrósł z opozycji do klasycyzmu, przeciwstawiał się poetyce klasycystycznej, która segregowała gatunki literackie. Romantycy zbuntowali się przeciw wszelkim ograniczeniom formalnym, co przyniosło ogromne zmiany. I tak na przykład romantyczny bohater...
"Cierpienia młodego Wertera" J. W. Goethego jako powieść autobiograficzna.
1) Życie i twórczość Goethego Urodził się we Frankfurcie w 1749 r., pochodził z bogatej rodziny mieszczańskiej. Goethe studiował prawo na uniwersytecie w Lipsku i Strasburgu. Tam poznał i zaprzyjaźnił się z Herderem. Skierował on jego uwagę na poezję ludową, Homera,...
Co było przyczyną tragedii Wertera?
"Cierpienia młodego Wertera" Goethego to utwór pisany w dobie romantyzmu. Charakterystyczną cechą tej epoki jest powrót człowieka do natury, chęć poznania otaczającego świata poprzez uczucia wewnętrzne. A ponieważ największym, najmocniejszym i najbardziej...
Czerep rubaszny i szata Dejaniry - jako symbol szlacheckiego panowania w Polsce "Grób Agamemnona".
W 1838 r. Słowacki opuścił Florencję i udał się do Paryża. Chcąc tam dokończyć rozpoczęte utwory w latach 1839 - 40 ukazały się dwa dramaty "Mazepa" i "Lilla Weneda", wraz z drugim dramatem wydrukowany był "Grób Agamemnona". Zabytek,...
Czy "Oda do młodości" jest dziełem klasycznym czy romantycznym?
"Oda do młodości" powstała w grudniu 1820 roku w Kownie. Stała się programem ideowym filomatów. Według Mickiewicza, człowiek młody powinien próbować poznać to, co pozazmysłowe. Apostrofa do młodości - ma mu pomóc wynieść się do góry, przeniknąć wszystko. Świat bez...
Romantyzm - charakterystyka epoki
To okres w dziejach kultury i literatury europejskiej przełomu XVIII i XIX w. Romantyzm powstał na fali europejskich ruchów wolnościowych, które nawiązywały do ideałów Wielkiej Rewolucji Francuskiej. W Anglii romantyzm towarzyszył ruchowi czartystów, w Rosji...
Terapeutyczny sens "Ksiąg narodu i pielgrzymstwa polskiego" oraz "Pana Tadeusza".
"Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego" miały być czymś w rodzaju podręcznika politycznej i moralnej edukacji emigrantów polskich, a zarazem kodeksem zasad przyszłej rewolucji wymierzonej przeciw zaborcom. Duża część "Ksiąg" poświęcona jest...
Twórczość Norwida jako kontynuacja i przekroczenie tradycji romantycznych
Cyprian Kamil Norwid jest reprezentantem drugiego pokolenia romantyków, którego młodość przypadła na czasy po klęsce powstania listopadowego. Pisarz miał bardzo silne poczucie zarówno przynależności pokoleniowej, jak też odrębności swojej generacji, zwanej przez...
Sztuka antyczna
Ramy czasowe: Sztuka starożytnej Grecji była tworzona już od XII w. p.n.e. W III w. p.n.e. Rzymianie przejęli od Greków pałeczkę pierwszeństwa, również w dziedzinie sztuki, jednak nie zmienili podstawowych jej założeń. Tak więc stworzony w Grecji antycznej...
Średniowiecze - ogólna charakterystyka epoki
Ramy czasowe Terminem tym określa się epokę historii i kultury europejskiej między czasami starożytnymi a nowożytnymi. Początek średniowiecza wiąże się z 476 r. n.e., tj. upadkiem Cesarstwa Zachodniorzymskiego, schyłek zaś z wydarzeniami historycznymi XV w. (z...
Renesans - ogólna charakterystyka epoki
Definicja pojęcia "renesans" i geneza epoki Epoka, w dziejach kultury zwana renesansem, rodowodowo związana z Włochami, nosi nie włoskie, lecz francuskie miano "renaissance", co oznacza dokładnie odrodzenie. Nazwą tą, jako terminem historyczno-literackim,...
Barok - ogólna charakterystyka epoki
Ramy czasowe: Barok, w najszerszym tego pojęcia znaczeniu, to w historii kultury europejskiej epoka obejmująca zjawiska artystyczne końca XVI, XVII i pierwszej połowy XVIII wieku. Pochodzenie terminu "barok": Termin "barok" zapożyczono z historii...
Oświecenie - ogólna charakterystyka epoki.
Termin "oświecenie": Oświecenie było pierwszą epoką w nowożytnych dziejach formacją kulturową całkowicie świadomą swego istnienia. Ówcześni mówili często o swych czasach jako o "wieku rozumu" (w Anglii), "wieku filozofów" (we...
Sztuka Oświecenia.
Ramy czasowe: Oświecenie obejmuje w Polsce okres od drugiej poł. XVIII w. do ok. 1830 r. Na zachodzie Europy obejmuje cały XVIII w. Główne założenia sztuki oświecenia: Trzy główne style epoki oświecenia: - klasycyzm - sentymentalizm - rokoko...
Romantyzm - ogólna charakterystyka epoki
Ramy czasowe romantyzmu europejskiego Romantyzm to okres w dziejach kultury i literatury europejskiej przełomu XVIII i XIX w. Romantyzm powstał na fali europejskich ruchów wolnościowych, które nawiązywały do ideałów Wielkiej Rewolucji Francuskiej. W Anglii...
Pozytywizm - ogólna charakterystyka epoki.
Główne cechy ideologii pozytywistycznej: Pozytywizm wywodził się z nurtu filozoficznego oświecenia, który przeciwstawiał się metafizyce, a więc wszelkim teoriom idealistycznym, nienaukowym, trudno przyswajalnym przez umysł ludzki, a budował wiedzę o świecie na...
Sztuka pozytywistyczna
Główne założenia sztuki pozytywistycznej Pozytywizm wywodzi się z nurtu filozoficznego oświecenia. Ponownie uwydatnia się dążenie do wiernego oddania natury, jednak artyści rezygnują zarówno z norm akademickich, jak i z romantycznego "efekciarstwa" na rzecz...
Niepokoje człowieka końca wieku i próby ich przezwyciężania w poezji młodopolskiej.
Poezja okresu Młodej Polski ukształtowała się w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku. Największe jej osiągnięcia przypadają na pierwsze lata wieku XX. Od poezji i jej twórców rozpoczęła się ofensywa modernistyczna. Poezja tego okresu jest odbiciem kryzysu wartości oraz...
Sztuka okresu Młodej Polski.
W okresie Młodej Polski nastąpił intensywny i wszechstronny rozwój sztuk plastycznych, które ukształtowały się pod wpływem tych samych czynników co literatura. W dziedzinie sztuki nie sformułowano jednolitego programu artystycznego - w okresie tym występowały...
XX-lecie międzywojenne - ogólna charakterystyka epoki.
Periodyzacja i tło historyczne: Dwudziestolecie międzywojenne to okres między pierwszą a drugą wojną światową - jeden z najkrótszych okresów literackich w dziejach literatury, okres bardzo zróżnicowany. Pierwsza wojna światowa doprowadziła do zmiany...
Niszczenie ludzkiej psychiki i próby jej ocalenia w literaturze wojny i okupacji.
II wojna światowa to wydarzenie historyczne, ale dla ludzkości tamtych lat to coś więcej: kataklizm i apokalipsa. Kiedy minęła, nie wygasła myśl o niej. Temat wojny zdominował literaturę, film, poezję, sztukę. Artyści wszystkich dziedzin włączyli się po prostu w...
Obowiązki poety i poezji we współczesnym świecie. Omów problem na podstawie wybranych utworów.
Większość utworów literackich wszystkich epok jest ściśle związana z aktualnymi wydarzeniami. W założeniach miały one pełnić różne funkcje, jedne z nich posiadały charakter poznawczy, inne uczyły jak żyć. Wielu pisarzy starało się wpływać na ludzkie zachowanie,...
Problem holokaustu w literaturze wojny i okupacji.
II wojna światowa przyniosła holokaust i nieznane dotąd obozy zagłady, w których śmierć poniosło wiele milionów ludzi. Przez tragiczne doświadczenia skłoniła do przemyśleń nad kondycją ludzką w świecie, które znalazły odzwierciedlenie w literaturze i sztuce. Trudno...
Sztuka współczesna.
Sztuka drugiej połowy XX w. jest kontynuacją tych tendencji, które zostały zapoczątkowane przed wojną. Wielu artystów przedwojennych, jak np. Picasso czy Dali, nadal tworzy. Pojawiają się nowe techniki plastyczne, np. grafika komputerowa, coraz doskonalsze techniki...
Charakterystyka bezszczękowców na przykładzie minoga
Bezszczękowce to grupa zwierząt należąca do podtypu Kręgowce, gromady Kręgouste (Cydostomata) są zwierzętami wód słodkich i słonych o zmiennocieplnej temperaturze ciała. Cechą charakterystyczną Krągłoustych jest brak szczęk oraz parzystych płetw stąd ich...
Jakie cechy i właściwości ludzkiej natury warunkują i sprawiają, że człowiek jest zdolny do życia społecznego, że jest podmiotem tego życia
W życiu społecznym najważniejsze jest to, co dzieje się między ludźmi, to co ich łączy w spójne zbiorowości. Życie społeczne ma swoje podstawy przyrodnicze, te procesy zachodzące w organizmie czy w środowisku geograficznym także wywierają wpływ na stosunki między...
"Jeden ogień, drugi woda" powiedział Wacław o Cześniku Raptusiewiczu i Rejencie Milczku. Udowodnij, że miał rację
Cześnik Raptusiewicz, jeden z głównych bohaterów "Zemsty" Aleksandra Fredry, był starym kawalerem. Dokuczały mu często różne dolegliwości, takie jak pedogra czy reumatyzm. Stwarzał pozory zamożności, ale opiekował się tylko majątkiem swojej synowicy Klary....
Archaizmy
Archaizmy są to wyrazy nienależące do czynnego zasobu słownego współczesnych Polaków Archaizmy dzielimy na : - słownikowe . Są to wyrazy, które znikły z języka, mimo istnienia przedmiotów, zjawisk, które opisywały. Np.: rzeczownik "industria" został zastąpiony...
Beniowski jako poemat dygresyjny. Wymowa wybranych dygresji
W "Beniowskim" Słowacki zawarł bardzo wiele dygresji np. a) dygresja na temat młodzieńczej miłości do Ludwiki Śniadeckiej b) dygresja na temat krytyków literackich c) dygresja na temat stosunków panujących na emigracji d) dygresja na temat własnej twórczości...
Bogurodzica
Bogurodzica Dziewica, Bogiem sławiena Maryja, Twego Syna, Gospodzina, Matko zwolena Maryja, Zyszczy nam, spuści nam, Kyrielejson. Twego dziela krzciciela, Bożycze, Usłysz glosy, napełń myśli człowiecze. Słysz modlitwę, jąż nosimy, A dać raczy, jegoż...
Czy słowa "jestem niewinny" wypowiedziane przez profesora Sonnenbrucha są prawdą?
"Jestem niewinny". Takie słowa powiedział profesor Sonnenbruch. Ale czy na pewno tak jest? Czy rzeczywiście "nie ma sobie nic do zarzucenia"? Spróbuję zastanowić się nad tym. Profesor był taki człowiekiem, który gardził tym, co robią inni Niemcy....
Dlaczego Iwaszkiewicz zatytułował swoje opowiadanie "Ikar"?
W tej rozprawce zastanowię się i spróbuję odpowiedzieć na pytanie, dlaczego Iwaszkiewicz zatytułował swoje opowiadanie "Ikar". Mit o Dedalu i Ikarze jest bardzo podobny do opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza, gdyż w obydwu utworach ukazane jest, Jak Ikar i...
Dramat pokolenia Kolumbów na podstawie "Elegii o... (chłopcu polskim) K. K. Baczyńskiego
Spróbuję przedstawić tragizm, jaki przeżywało pokolenie Kolumbów, tragizm, który przeżył każdy z nich myśląc o szczęściu, jakie mogłoby istnieć, gdyby nie wojna. Doskonale opisał to Krzysztof Kamil Baczyński w wierszu "Elegia o ... (chłopcu polskim)"....
Druga strona wojny w "Pamiętnikach z Powstania Warszawskiego"
"Pamiętnik" jest artystycznym zapisem osobistych doświadczeń autora z okresu powstania. Na specyfikę tego obrazu wpływa fakt, że Białoszewski nie był uczestnikiem powstania, dlatego tez nie opowiada o walce zbrojnej. Działania wojenne toczą się na drugim...
Duchowieństwo twórcą piśmiennictwa.
Spośród trzech stanów kształtujących kulturę Europy średniowiecznej, którymi były: duchowieństwo, rycerstwo i mieszczaństwo-w Polsce rolę twórcy piśmiennictwa obejmuje duchowieństwo. Początkowo cudzoziemskie, zatrzymuje piętno warstwy napływowej przez język swój...
Esej, felieton, artykuł - omów na przykładzie wybraną formę
Artykuł publikacja prasowa wyrażająca stanowisko autora lub redakcji wobec istotnych problemów oraz zjawisk społecznych, która posługując się różnorodnymi metodami oddziaływania intelektualnego i emocjonalnego zmierza do kształtowania opinii czytelnika według...
Jakie cechy pozwoliły Robinsonowi Kruzoe, bohaterowi powieści Daniela Defoe, przeżyć na bezludnej wyspie – charakterystyka
Bohater powieści, Robinson Kruzoe, urodził się w mieście Yorku w Anglii. Jego ojciec był kupcem. To on właśnie bardzo chciał, żeby jego syn został prawnikiem, gdyż wtedy miałby zapewnione spokojne i dostatnie życie. Dwaj bracia Robinsona zginęli na morzu, a chłopak...
Kim są i jacy są bohaterowie powieści Henryka Sienkiewicza "Quo vadis"?
"Quo vadis" jako książka nagrodzona Nagrodą Nobla pięknie przedstawia życie dwóch przeciwnych sobie grup społecznych. Do tej złej zalicza się cezar oraz jego elita, natomiast do tej drugiej nalezą wszyscy chrześcijanie. Neron był człowiekiem kochającym sztukę i...
Klęska ideałów w wybranych utworach literackich.
Utworem najlepiej obrazującym klęskę ideałów jest „Lalka” Bolesława Prusa, która stanowi powieść o straconych złudzeniach, a zarazem szczegółowo ukazuje obraz ówczesnego „chorego” społeczeństwa polskiego. Akcja powieści rozgrywa się w obrębie lat 1878 - 1879 i...
T. Różewicz "List do ludożerców"
Ludożercy są wśród nas. Ale co to znaczy? Czy mamy rozumieć to dosłownie, że ludzie zjadający ludzi są dookoła nas? Spróbuję się nad tym zastanowić i objaśnić, co to hasło oznacza. Myśl zamieszczona na samym początku rozprawki jest głównym tematem wiersza pt.:...
Moje przesłanie do mieszkańców Błękitnej Planety
Drodzy Ziemianie ! Chciałbym Wam uprzytomnić pewne rzeczy, z których najprawdopodobniej nie zdajecie sobie sprawy. Nie jest ich wiele, ale jednak mają one wielki wpływ na dalsze życie naszej planety. Po pierwsze sprawa bardzo roztrząsana, bo ważna: ekologia....
Dziedziczenie według Thomasa Morgana
THOMAS MORGAN (1866–1945) - amerykański biolog, genetyk. W latach 1904–28 profesor zoologii doświadczalnej Columbia University w Nowym Jorku; od 1928 kierownik założonego przez siebie zespołu laboratoriów biologii w California Institute of Technology w...
Motywy malarskie i muzyczne w literaturze
Malarstwo i muzyka bardzo często występuję w literaturze w formie motywów literackich. Pełnią one w utworach rolę tła, dodają dziełu przestrzennego wyrazu poprzez wzbogacenie go o warstwę foniczną i wizualną. Pomagają oddać nastrój opisywanego miejsca, przybliżają...
Neologizmy - pojęcie, podział, przykłady
Neologizmy - przeciwieństwo archaizmów; słowa nowe; innowacje. Tworzone są przede wszystkim z konieczności nazywania nowych przedmiotów i pojęć, powstających wraz z rozwojem kultury materialnej i duchowej społeczeństwa. Neologizmy uzasadnione i potrzebne przestają...
Omów funkcje języka
Wyróżniamy następujące funkcje języka: - komunikatywna - poznawcza - prezentacyjna - ekspresywna - impresywna - reprezentatywna - poetycka Język daje przede wszystkim możliwość porozumiewania się. Możemy porozumieć się za pomocą innych środków...
Osiągnięcia techniki...
W tej rozprawce zastanowię się, czy opinia o tym, że współczesne osiągnięcia techniki, poszerzające możliwości człowieka mogą być dla niego źródłem zagrożenia. Jak zresztą każdy widzi, wchodząc w XXI w. mamy przed sobą nieograniczone możliwości tworzenia i wymyślania...
Pochwała stworzenia, którą wyśpiewał święty Franciszek (BTW: to nie ja wymyśliłem tylko św. Franciszek)
Najwyższy, wszechpotężny dobry Panie, Twoja jest sława, chwała i cześć, i wszelkie błogosławieństwo. Jedynie Tobie, Najwyższy, przystoją, a żaden człowiek nie jest godzien nazwać Ciebie. Pochwalony bądź, Panie, z wszystkimi swymi twory, przede wszystkim z...
Polskie systemy wersyfikacyjne, omów podaj przykłady.
Wyróżniamy następujące systemy wersyfikacyjne: - średniowieczny wiersz zdaniowy - renesansowy wiersz sylabiczny - romantyczny wiersz sylabotoniczny i odmiana sylabotonizmu - heksametr polski - "Opowieść Wajdeloty" - modernistyczny wiersz toniczny -...
Powieść zawsze piękna i interesująca - "Krzyżacy" Henryka Sienkiewicza
Chciałbym napisać o moich wrażeniach po przeczytaniu powieści Henryka Sienkiewicza pt. "Krzyżacy". Tak więc po pierwsze muszę powiedzieć, że książka ta bardzo przypadła mi do gustu, choć większość moich kolegów i koleżanek twierdzi, że są to same nudy. Może myślą tak...
Przedstaw znane ci słowniki języka polskiego. Kiedy i w jaki sposób z nich korzystasz?
Słownikiem nazywamy zbiór wyrazów ułożonych i opracowanych według pewnej zasady, najczęściej alfabetycznie. Hasła są najczęściej objaśnione pod względem znaczeniowym i ilustrowane przykładami użycia. Wyróżniamy takie rodzaje słowników jak: - języka polskiego...
Stylizacja językowa i jej odmiany
Stylizacja polega na świadomym wprowadzeniu do stylu utworu literackiego środków językowych, właściwych językowi dawnych epok - jest to wprowadzenie do utworu elementów gwarowych, środowiskowych. Rodzaje stylizacji : - archaizacja - stylizacja gwarowa -...
Teatry warszawskie.
Pierwsze widowiska obrzędowo-religijne ze śpiewami, muzyką i tańcami powstały około 3000 r. p.n.e. Pierwszym aktorem był Ateńczyk Tespis około roku 550 p.n.e. Pierwszym stałym teatrem był teatr wybudowany w Grecji w Atenach w V wieku, a następnie teatr w Rzymie...
W liście do koleżanki lub kolegi opisz swoje wrażenia z przedstawienia oglądanego w Państwowym teatrze im. A. Fredry w Gnieźnie
Droga Olu ! Piszę do Ciebie ten list, gdyż chciałem się z Tobą podzielić wrażeniami z wyjazdu do Państwowego Teatru im. A Fredry w Gnieźnie. Wystawiono tam "Zemstę" patrona teatru. Wszyscy nie mogliśmy się doczekać, kiedy w końcu znajdziemy się na sali....
Zróżnicowanie stylistyczne współczesnej polszczyzny.
Styl - zespół środków językowych, wybieranych przez autora tekstu ze względu na ich przydatność do realizacji wypowiedzi. Według Doroszewskiego styl ma kilka znaczeń: w mowie i piśmiennictwie jest to indywidualny sposób ekspresji, wyrażania swoich uczuć,...
Geneza, przebieg i znaczenie wypraw krzyżowych
Wyprawy krzyżowe (krucjaty) były to wojny ogłaszane przez papieży i prowadzone w imię Chrystusa w celu odzyskania chrześcijańskiego dziedzictwa lub w obronie chrześcijaństwa przed wewnętrznymi i zewnętrznymi wrogami. W węższym znaczeniu były to...
Krzem i jego właściwości
Krzem (Si – silicium) - to pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 14, masie atomowej 28,0855; należy do grupy węglowców. Tworzy on kryształy szare, twarde, kruche. Jest półprzewodnikiem o temperaturze topnienia 1410C, temperaturze wrzenia 2355C, gęstość...
Kompleksy leśne - większe bory i parki narodowe
Park narodowy to duży obszar (w Polsce ponad 500 ha) wyróżniający się szczególnymi walorami przyrodniczy i krajobrazowymi o charakterze naturalnym, chroniony ze względów naukowych, kulturowych, estetycznych i innych. W parku narodowym nie prowadzi się żadnej...
Procesy rzeźbotwórcze na obszarach górskich
Ruchy górotwórcze (górotwórczość) to wielkoskalowe ruchy skorupy ziemskiej prowadzące do powstania gór, stanowiące część cyklu orogenicznego. W efekcie orogenezy następuje sfałdowanie osadów w obrębie geosynklin oraz ich wypiętrzenie w postaci łańcuchów gór...
Przemysł drzewno-papierniczy w Polsce
Przemysł drzewno-papierniczy to gałąź przemysłu przetwórczego wykorzystująca jako surowiec do obróbki zasoby określonych gatunków drzew zgromadzone w kompleksach leśnych. Wyróżnia się: 1) przemysł tartaczny - obejmujący zakłady produkujące drewniane materiały...
Rozmieszczenie ludności na świecie.
Ludność to ogół mieszkańców określonego terytorium, np. państwa lub wszystkich krajów świata. Trzy cechy ludności są przedmiotem badań demograficznych: jej stan, struktura (wg wybranych charakterystyk) i dynamika. Stan ludności to liczba osób zamieszkujących dane...
Rozmieszczenie ludności na świecie i czynniki wpływające na to
Od zarania dziejów ludzie przemieszczali się po świecie, skupiając się, zależnie od okresu, w różnych miejscach na Ziemi. Również dzisiaj perspektywa lepszych warunków życia skłania ich często do zmiany miejsca zamieszkania. Gęstość zaludnienia wyrażana jest średnią...
Rozwoj sieci miejskiej w Polsce
Urbanizacja. Pojęcie urbanizacja może być różnie rozumiane. Z demograficznego punktu widzenia urbanizacja to koncentracja ludności w miastach. W aspekcie osadniczym urbanizacja to: - koncentracja funkcji miejskich; - rozwój istniejących miast; - przekształcanie...
Uzdrowiska i wody mineralne w Polsce
Uzdrowisko to miejscowość lub jej część, mająca klimat oraz warunki środowiskowe o właściwościach leczniczych (klimatoterapia, przyrodolecznictwo), zasobna w naturalne tworzywa lecznicze (np. wody lecznicze, borowiny), wyposażona w budynki i urządzenia umożliwiające...
Współczesne problemy moralne świata
I. ALKOHOLIZM 1. Co to jest alkohol? Alkohole są związkami organicznymi, w których cząsteczkach występuje przynajmniej jedna grupa -OH, nazywana grupą wodorotlenową lub grupą hydroksylową. Zatem najbardziej ogólnym wzorem alkoholi będzie R-OH. Słowo alkohol...
Zalesienie na świecie
Las jest to zbiorowisko roślinne o warstwowej budowie składające się z piętra drzew (drzewostanu), krzewów (podszytu), ziół i krzewinek (runa leśnego) oraz warstwy mchów i porostów. W naturalnych warunkach las jest najbardziej złożonym i trwałym ekosystemem...
Proszę określić rolę parlamentu w relacjach z głową państwa, instytucjami władzy wykonawczej i wymiaru sprawiedliwości
Parlament Rzeczypospolitej Polskiej jest w naszym kraju najwyższym organem przedstawicielskim w zakresie władzy ustawodawczej. Zgadnie z zapisami konstytucyjnymi jest dwuizbowy. W jego skład wchodzą Sejm oraz Senat. SEJM RP: Za początek polskiego Sejmu zwykło się...
Partie polityczne są charakterystycznym składnikiem życia politycznego w państwie demokratycznym. Proszę określić genezę, rolę i zadania partii politycznych
Partia polityczna (z łaciny pars, partis - część), dobrowolna organizacja, reprezentująca interesy określonej grupy społecznej, zmierza do zdobycia lub utrzymania władzy państwowej w celu realizacji swojego programu politycznego. Współcześnie słowo to oznacza...
Fotosynteza - warunki zajścia, lokalizacja, chemizm i znaczenie
Fotosynteza jest procesem zachodzącym u roślin zielonych oraz nielicznych bakterii (zielone, purpurowe). Fotosynteza przebiega w dwóch etapach, tzw. fazach na terenie chloroplastów. Chloroplasty zawierają grana, które utworzone są z tylakoidów zawierających barwniki...
Gady - jako organizmy, które w pełni osiągnęły ląd.
Gady są zwierzętami typowo lądowymi. Zamieszkują różnorodne siedliska stref ciepłych oraz umiarkowanych. Są zwierzętami zmiennocieplnymi. Ciało gadów jest wydłużone, podzielone na odcinki: głowa, tułów, ogon, 2 pary kończyn (z wyjątkiem węży). Ciało gadów pokryte...
Pasożytnictwo wśród bezkręgowców, przystosowanie do pasożytnictwa i cykle rozwojowe
Pasożytnictwo jest to jedna z form współżycia dwóch gatunków organizmów, z których jeden (pasożyt) żyje stale lub czasowo kosztem drugiego (żywiciela), będącego dla niego środowiskiem życia i źródłem pokarmu. Pasożytnictwo powstało drogą ewolucji zapewne z innych...
Narządy wegetatywne roślin nasiennych i ich przystosowania do środowiska oraz wykonywanych czynności.
Budowa i rola korzenia. Korzeń najczęściej jest podziemnym organem wegetatywnym rośliny. Do jego najważniejszych zadań należą: umocowanie rośliny w ziemi, pobieranie wody i soli mineralnych, gromadzenie substancji zapasowych, rozmnażanie wegetatywne oraz symbioza z...
Powstawanie, budowa i funkcje nasion
NASIONO (nasienie) – jest to organ rozmnażania się roślin nasiennych, zawierający zarodek, a rozwija się z zalążka. W skład nasion u różnych roślin wchodzi oprócz zarodka bielmo, obielmo i łupina. Nasiono zawiera materiały zapasowe (skrobię, tłuszcze, białka)...
Prace i prawa Mendla
Dziedziczenie cech intrygowało ludzkość już w zamierzchłych czasach. Bogactwo otaczającego ich życia zmuszało ich do zastanawiania się: dlaczego to wszystko tak się dzieje? W przeszłości nasi przodkowie nie tylko dziwili się, ale i eksperymentowali wykorzystując...
Przeprowadź charakterysytke jamochłonów jako organizmów dwuwarstwowych
Jamochłony są najbardziej pierwotnymi tkankowcami. Żyją w wodach, prawie wyłącznie w morzach. Plan budowy jamochłonów można sprowadzić do worka, zbudowanego z dwu warstw tkanki nabłonkowej: zewnętrznej - ektodermy i wewnętrznej entodermy, sklejonych warstwą mezoglei....
Porównaj sztukę starożytnej Grecji i Rzymu. Omów podobieństwa i różnice.
Sztuka państwa rzymskiego rozwijała się od VI w. p.n.e. do V w. n.e. Najważniejszym jej ośrodkiem był Rzym, lecz najpełniejszy jej obraz dały m.in.: Pompeje i Herkulanum. W rozwoju sztuki rzymskiej przyjmuje się podział na okresy: królewski (VI w. p.n.e.), republiki...
Scharakteryzuj budowę i funkcje składników chemicznych występujących w organizmach żywych
Woda (tlenek wodoru, H2O) - związek nieorganiczny, bezbarwna ciecz, w grubych warstwach zielononiebieska, bez smaku i zapachu. Temperatura krzepnięcia 0C, temperatura wrzenia 100C, podczas ogrzewania gęstość wody początkowo wzrasta (maksymalna gęstość 1,0 g/cm3 w...
Kultura i sztuka grecka jako wzór do naśladowania w innych państwach
W okresie wieków ciemnych, które nastąpiły po erze świetności Myken, cywilizacja grecka mocno podupadła. Jednak począwszy od VIII w. p.n.e., w czasie nowych przemian wyłoniła się niezwykła kultura oparta na kilku małych, samodzielnych miastach-państwach. Prym wśród...
Początek faszyzmu we Włoszech i ruchy nazistów w Niemczech
W latach 20. i 30. dwudziestego wieku na europejskiej scenie politycznej pojawił się nowego typu ruch. Dla wielu ludzi faszyzm, wraz ze swoja ideologia agresji i nacjonalizmu, przez pewien czas wydawał się być jedynym sposobem rozwiązywania wielu problemów „Starego...
Problem krzyżacki w XIV i XV w.
W dobie rozbicia dzielnicowego książę Konrad Mazowiecki znalazł się w uciążliwym sąsiedztwie Prusów. Ze względu na to, że nie mógł dać sobie z nimi rady, poradzono mu by sprowadził do swojego księstwa bezrobotny podówczas Zakon Rycerzy Najświętszej Marii Panny. Zakon...
Przebieg i zakończenie powstania styczniowego - skutki tego powstania dotyczące życia Polaków
Po przegranej przez Rosję wojnie krymskiej (1853-1856) na jej terenach nastąpiła tak zwana wiosna "posewastopolska". Car zezwolił na przeprowadzenie reform sądownictwa i ekonomicznych. Do Królestwa Polskiego wracali zesłańcy z Syberii, uwięzieni tam ze...
Przebieg i znaczenie rewolucji we Francji
Rewolucja francuska (1789–99) była to rewolucja społeczna, która obaliła monarchię absolutną i ustrój stanowy we Francji. Dokonując demokratycznej transformacji systemu politycznego i prawnego rewolucja francuska doprowadziła do monarchii konstytucyjnej w...
Przyczyny i przebieg I wojny światowej
I wojna światowa (1914–18) był to światowy konflikt zbrojny. Jej ośrodek znajdował się w Europie, a wynikła ze splotu antagonizmów między mocarstwami, rywalizacji o hegemonię w Europie, wpływy na Bałkanach, podział świata kolonialnego i rynków zbytu, a także dążenia...
Sprawa Niemiec po II wojnie światowej (do 1989r.)
Zjednoczenie Niemiec było największym wydarzeniem lat dziewięćdziesiątych. 3 października 1990 r. połączyły się dwa państwa niemieckie – RFN i NRD. Przez ponad 40 lat dzieliły je najbardziej na świecie strzeżone granice, różne systemy społeczno-polityczne...
Wojna polsko rosyjska w 1792r. - od Targowicy do II rozbioru Polski
Rzeczpospolita po Konstytucji 3 Maja. Reakcje mocarstw. Reakcje na uchwalenie Konstytucji 3 Maja w Europie były różne. Od entuzjastycznego jej przyjęcia przez opinię publiczną po zimną wrogość dworów. Prusy pochwaliły w oficjalnej nocie konstytucję, w tajemnicy zaś...
List reklamacja.
Dear Sir/Madam. I’m writing to you concerning a CD player (model.) that I purchased several months ago from one of yours dealers here in Krakow: Mix Electronics Discount Audio. From your ads, I was led to believe that your audio equipment is the best available on...
Ja przyjeżdżam do Krakowa.
Dear ..... Thanks for your letter, I got it this morning. I’m sorry I haven’t been able to write for two weeks, but I’ve had to do a lot of work. I’m very happy that I will be able to come to Krakow next month. Don’t worry about hotels. There’s the Hotel Holiday...
Początek znajomości.
My name is B J but they called me soltys. I’m 25 years old, 1 m 86 tall and 100-kg weight. I have got grey eyes. My hair is short, straight and dark blond. I’m a student of Academy Mining and Metallurgy in Krakow. I have studded in this Academy for five years. I was...
Co będzie w 2050 roku?
Many people believe that in the 2050 computers will have become absolutely essential. People will make friends through the Internet. What is more, a large number of people will even come across their future husbands or wives in this way. Education will have changed a...
Prawda. (The Truth)
When I was a child, I loved to go wherever my two older brothers went. Most of the time, though, they wouldn't let me go with them because they said I was a tattletale. One hot day, instead of staying home as my father had told us, my brothers decided to go swimming...
Spędzanie czasu wolnego.
After a long and tiring day at school I like to spend my free time in such away that I feel relaxed. The kinds of activity I choose depend upon the time of the year. When it is sunny and warm I go out. When it is cold, rainy and dull - I stay at home. In the summer I...
Plan dnia.
My weekday begins at 7 a.m. when I make my bed, wash myself, and get dressed. Afterwards I eat my breakfast and at twenty to eight I am ready to leave for school. My exercise and lecture begin at 8 a.m. Usually we have 2 or 3 exercises which finish at about 1 or 2...
Moje hobby.
My hobby is music. I listen to music all the time when I am at home, except when I am in the living room and the television is on. Most of all I like pop music and such pop singers as Prince, Tina Turner and groups such as Dire Straits, The Rolling Stones. I often...
Hobby
My hobbies have changed in the last few years. In the past I collec¬ted postcards, stamps, badges, and different stickers but I have always been faithful to books. It is my great hobby: I never part with books, they have always been my best friends. Along with the...
Mój ulubiony sport.
I am rather fit and play sport almost every day my favourite sport is swimming I started going to the swimming pool with my mother when I was 4 years old. The water in the swimming pool seemed very cold to me then and I did not want to get into it. My mother was...
Sport.
Almost everybody, and especially young people, plays some kind of sport. It is very good for our bodies and helps us to keep them fit. There is rather a big difference between playing sport as an amateur or as professional. Professionals should follow a special diet...
Jak być zdrowym i sprawnym?
Everybody wants to be in good shape. As many people are busy; they do not have much time to think of their own body. They think of they feel good, they do riot have to do anything for their health. Yet if they take care of themselves now, it will benefit them in the...
Zwierzęta które lubię.
Animals are an important part of our environment: I think everybo¬dy likes animals. I like all kinds of animals but I am especially keen on dogs. As far as I can remember there has been always a dog at home. We have also had some other animals for some time like a...
Ochrona dzikich zwierząt.
Most wild animals live in Africa and America. In Africa there are elephants, and lions but elephants may soon become extinct be¬cause people kill them for their tusks which are very expensive. It is the same with the rhinoceros - its horn is valuable, too. In Africa...
Mieszkanie w dużym mieście.
Some people say: "I would die of boredom if I had to live in the country." Many inhabitants of big cities cannot imagine living anywhere else. What is so special about big cities? White living in a big city people have access to wide range of cultural amenities....
List o prace.
Dear Mrs Grace Jansen I would like to apply for the position of power energetic engineer in the “Krakow Power System Corporation”. My experiences and education give me excellent qualifications for the position. First of all I studied at Technical Power Energetic...
Wakacje nad morzem. (Holidays at the seaside)
Spending holidays at the seaside in summer makes sense, as there are more things to do than in winter. We can spend our time in many different ways. Because it is usually hot and sunny, we stay whole days on the beach. When we want to take a cool break from the hot...
Wakacje w górach. (Holiday in the mountains)
Going to the mountains is one of the most popular ways of spen¬ding holidays. We can go there either in summer or in winter and we will come back filled with awe! There is something special about mountains that makes everybody who goes there fall in love with them...
Opisz znaną ci i dla ciebie ważną osobę. (Describe a person you know well. Explain haw and why she/he is important)
I think that a person who everybody knows well is own mother. My mother is a very nice woman. Mother is medium size and stoutly in waist. I know her because I live with her in one house. She is a nurse and likes her job. She works in hospital in Częstochowa. Her name...
Wpływ komputerów na życie człowieka. (How do computers affect our lives ?)
Computer for many ways can affected our lives. One of them is making fun and entertainment. You can play games in virtual reality, listen to the music, view internet pages and even talk via net. Nowadays computer games are very realistic because quality of sound,...
Warsaw’s history (historia Warszawy)
The first documents which mention Warsaw are dated between 1281 and 1321. In the 14th and 15th centuries Warsaw began to assume the role of the capital city of the Duchy of Mazovia, which was incorpored in 1526 into the Polish kingdom. Thanks to its convenient site,...
Efekty palenia. (the effects of smoking)
Smoking is the largest single preventable cause of death in Europe today. In Britain it kills more people each year than road traffic accidents, heroin abuse or dangerous sports. It accounts for one in three of all deaths between 40 and 64. About 90% of lung cancers...
Palenie w miejscach publicznych jest zabronione. Czy się z tym zgadzasz? (smoking in public places should be banned. do you agree?)
As we know - smoking has got big impact not only on the smoker. It affects non - smoker’s health, too. When the chain smokers lit cigarettes in the public places they should remember that they destroy the health of non - smokers. It was proved that reeked air is...
Generation gap
The problem of the generations gap ia as old as the hills and it appears in every family. Very often it is connected with the failure or inability of the younger and older generations to communicate or understand each other. There are a few reasons of generation...
Jak rozumiesz dzisiaj – wzrastanie w przemocy. (what are the reasons for present - day increase in violence?)
Nowadays the world becomes much more dangerous place to live in. What we can observe is that violence is now something common. In the past years the number of serious crimes has increased. Most of these crimes are committed for economic and social reasons. Many...
Korzyści i szkodliwość telewizji. (what are the beneficial and harmful effects of television?)
Television is one of the media. We can live without TV, but we often forget about it and most of us are under the big influence of TV. We are addicted to TV programmes and information. Before TV was invented we were doing certain things such as: reading books,...
Dlaczego ludzie uczą się obcych języków. (why do people learn foreign languages?)
There are many languages in the world and there are many reasons for learning them. Nowadays the knowledge of foreign language is very important and useful. It is human nature to broaden horizons and to explore new things - that why people study foreign languages....
Emigracja. (emigrating)
Between 1815 and 1914, the world witnessed the greatest peaceful migration in its history. Mostly Europeans left their homelands to start new life mainly in America. Why did these people risk everything leaving their homes and families? First, one major cause was...
Niebezpieczeństwo nowoczesnego zycia. Jakie środki ostroźności podjąć idąc samemu przez miasto? Jak ty się zabezpieczysz? (the danger of modern living. how safe is it to walk alone in your city. what precautions do you take?)
The modern world isn’t easy and safe place to live. What we can observe is that the greater and more advanced development of civilization, technology and economy, the more dangerous it is to live. But what do we understand by danger of modern living? In my...
Postęp nowoczesnych technologii naprzód. (modern technological advances)
From the beginning of the 20th century we can observe that there are many modern technological advances in every domain of our life. It is very hard to mention all achievements of our world. Undoubtedly when we talk about technological advances we should tell...
Zalety i wady posiadania uludionego zwierzaka. (advantages and disadvantages of having a pet)
Having a pet is a nice thing. However, many people do not realize that it is also a great responsibility. It has definitely a lot of advatages, the greatest of which is the therapeutic effect of having a pet. It is now called ‘pet therapy’. Pet therapy has helped...
Korzyści i niekorzyści życia na wsi/małym mieście. (pros and cons of living in the city/country)
Living in the city has both advantages and disadvantages but in my opinion it is more comfortable and exciting than life in the country or a small town. First of all, cities offer better education and it is easier to find a good, interesting and well - paid job....
Naturalny świat jest po panowaniem ludzi. (the natural world is under assault from man)
What should depress us most in the huge speed and scale of the change that human beings are inflicting on the world. Today we have so many environmental problems that it is quite difficult to point out the most important ones. The burning of fossil fuels and the...
Duchy i ufo zawsze miały logiczne wyjaśnienie. (ghosts and UFOs always have a logical explanation)
Many people believe that there are intelligent beings on other planets and we are not alone in the universe. During the last half of the century there have been created a lot of tales about newcomes from beyond the earth. They are usually described as small, green,...
Podróżowanie rozszerza horyzonty. Czy do końca się z tym zgadzasz? (travel broadens the mind!. How far do you agree with this?)
In the last years tourism has really taken off. The tourist industry will soon be the largest industry in the world. Now more than 600 million tourists a year travel the globe. Travelling to all corners of the world gets easier and easier. There are people who...
Bohaterowie niepokorni
W psychice ludzkiej zakodowane jest dążenie do prawdy, dobra i piękna. Często ten ideał jest nieosiągalny, możemy jedynie „dotykać” poszczególnych wartości ogólnoludzkich, takich jak: miłość, przyjaźń, miłosierdzie, honor, umiłowanie wolności. Czym zatem jest...
Dialog z Romantyzmem.
1. WSTĘP Romantyzm to epoka, o której się dyskutuje, przeciwstawia się ją pozytywizmowi, czy obala mity. Im większy krzyk przy zrzucaniu świętości z piedestału lub parodia czy pastisz - tym silniejsza i ważniejsza bywa owa świętość. I tak jest z romantyzmem. Był tak...
Romantyzm contra pozytywizm
Pozytywizm nie kwestionuje całkowicie romantyzmu : część idei kontynuuje, część zmienia. romantyzm : pozytywizm : - uczucia, wiata, serce - wiedza, scjentyzm, rozum - walka drogą powstań i spisku - praca u podstaw, praca organiczna, równouprawnienie...
Romantyzm, a Młoda Polska.
Jedno z imion tej epoki brzmi : neoromantyzm. W przypadku ej epoki możemy mówić o kulcie romantyzmu ,a też o odrodzeniu tej epoki. Tendencje te odnajdujemy już w dziełach krytyków i publicystów nowej epoki: * Ignacy Matuszewski : w „Słowackim i nowej sztuce” daje...
Romantyzm, a literatura XX-lecia oraz wojny i okupacji.
Pisarze tej epoki odrzucili romantyzm. W chwili, gdy Polska odzyskała niepodległość pewne romantyczne treści zdewaluowały się, widać to chociażby w wypowiedziach poetów : * Antoni Słonimski : „Odrzucam z ramion płaszcz Konrada” * Jan Lechoń : „A wiosną niechaj...
Romantyzm a literatura powojenne
Lata powojenne i laa PRL-u nie sprzyjały kulowi romantyzmu - przynajmniej oficjalnie. Powracano do niego w tzw, momentach „odwilży politycznej”. Pojawiły się głosy „za” i „przeciw”. Andrzej Wajda- wybitny reżyser - przyczynił się do umocnienia romantycznego kultu...
Dom - dobrem czy barierą na drodze do dobra ? Wnioski o tragizmie bohaterów zmuszonych wybierać między dobrem a dobrem
Żyjemy w końcu XX wieku. Jesteśmy często niewolnikami mass mediów, które "zalewają" nas "tanią" kulturą. Jednak młody człowiek - wieczny wędrowiec, poszukujący siebie i swego miejsca w świecie - dąży zawsze do czegoś niezwykłego, oryginalnego. W tej odwiecznej...
Dylematy moralne wybranych bohaterów literackich
Żyjemy w końcu XX wieku. Jesteśmy często niewolnikami mass mediów, które "zalewają" nas "tanią" kulturą. Jednak młody człowiek - wieczny wędrowiec, poszukujący siebie i swego miejsca w świecie - dąży zawsze do czegoś niezwykłego, oryginalnego. W tej odwiecznej...
Człowiek - jego radości, pragnienia, niepokoje w wybranych utworach literatury staropolskiej
Żyjemy w końcu XX wieku. Jesteśmy często niewolnikami mass mediów, które "zalewają" nas "tanią" kulturą. Jednak młody człowiek - wieczny wędrowiec, poszukujący siebie i swego miejsca w świecie - dąży zawsze do czegoś niezwykłego, oryginalnego, do odkrycia drogi,...
Egzystencja, Życie człowieka, rozważania o jego sensie i celowości.
„Na szczycie góry jesteśmy bliżej nieba niż na równinie. Ale nie jesteśmy bliżsi temu, żeby latać”. Te słowa Simone Weil, francuskiej myślicielki, filozofa i etyka mówią o ograniczoności ludzkiego poznania. W jakikolwiek sposób dążyć by do prawdy, zawsze dojdzie się...
Bunt i ofiara – konieczność, przejaw szaleństwa, świadectwo wrażliwości. Mój sąd o bohaterach romantycznych i ich spadkobiercach.
W psychice ludzkiej zakodowane jest dążenie do prawdy, dobra i piękna. Często ten ideał jest nieosiągalny, możemy jedynie „dotykać” poszczególnych wartości ogólnoludzkich, takich jak : miłość, przyjaźń, miłosierdzie, honor, umiłowanie wolności. Czym zatem jest...
W czym tkwi istota tragizmu "Antygony" Sofoklesa?
Sofokles należy do grona trzech najwybitniejszych dramaturgów greckich, obok Ajschylosa i Eurypidesa. Tragedia "Antygona" opiera się na micie dotyczącym dynastii tebańskiej, bohaterką tytułową jest nieszczęsna córka Edypa. Ojciec Antygony nieświadomie stał się...
Wybrane przykłady z mitologii inspiracją dla twórców różnych epok.
Mitem, nazywa się dawną baśń lub opowieść o bóstwach i półlegendarnych bohaterach. Wiele narodów posiada własne mitologie - zbiory mitów. Najbardziej znaną i obszerną jest mitologia grecka. Grecy wyobrażali sobie bogów na podobieństwo ludzi - mieli więc bogowie...
Motywy biblijne w znanych Ci utworach literatury polskiej
"Biblia" i kultura oraz literatura antyczna są głównym źródłem kultury europejskiej, a więc i polskiej. Nazwa "Biblia" pochodzi od greckiego słowa i oznacza dosłownie: księgi. W dziele tym wyróżnia się "Stary Testament" i "Nowy Testament". "Stary Testament" powstawał...
Dokonaj klasyfikacji literatury średniowiecznej oraz omów jej cechy charakterystyczne.
Polska literatura średniowieczna pozostawała pod silnym wpływem Kościoła. Wiąże się to z przyjęciem chrześcijaństwa w 966 roku. Wcześniej pogańscy Polacy obywali się bez pisma (podobnie jak większość narodów europejskich). Pismo pojawiło się na naszych ziemiach wraz...
Literatura wieków średnich o śmierci i ascezie.
Tematyka śmierci przenikała twórczość pisarzy XIV i XV wieku. Hasło "memento mori" (pamiętaj o śmierci) było zawołaniem tych czasów. Już od wczesnego średniowiecza popularność zdobył motyw śmierci, ale pojmowana była ona jako oczekiwane z utęsknieniem...
"Bogurodzica" jako najstarsza pieśń ludowa.
"Bogurodzica" jest najstarszą pieśnią religijną ułożoną i zapisaną w języku polskim. Najstarsze dwie strofy pieśni opatrzone zostały nutami, gdyż utwór przeznaczony był do śpiewania. Czas powstania utworu nie jest jednoznacznie sprecyzowany. Największa część badaczy...
Parenetyczna funkcja literatury średniowiecznej
Literatura parenetyczna obejmuje utwory kształtujące i propagujące wzory postępowania związane z odgrywaniem określonych ról społecznych. Każda epoka tworzy własne, zgodne ze swą ideologią, wzory zachowań ludzkich i stara się je upowszechniać. Mogą mieć one charakter...
Na czym polega znaczenie twórczości M. Reja dla rozwoju literatury narodowej?
Mikołaj Rej jest jednym z przedstawicieli polskiej literatury odrodzeniowej. Wywodził się z zamożnej szlachty małopolskiej. Do nauki zbytnio się nie garnął, choć uczył się w Skalmierzu koło Krakowa, później we Lwowie, a nawet rok był słuchaczem Akademii Krakowskiej....
Scharakteryzuj wzór "szlachcica poczciwego" nakreślony przez M. Reja.
Mikołaj Rej słusznie został nazwany "ojcem literatury polskiej". Jego dzieła są oryginalne, bo odbija się w nich życie narodu, zaś utwory adresowane są do przedstawicieli tego narodu. Czytała go przede wszystkim szlachta - wówczas była to warstwa dominująca w kraju i...
W jaki sposób Mikołaj Rej przedstawił społeczeństwo polskie XVI wieku w "Krótkiej rozprawie"?
"Krótka rozprawa" jest jednym z pierwszych utworów Mikołaja Reja (napisał ją licząc 38 lat, ale też twórczość rozpoczął już w wieku dojrzałym). Utwór wydany został w roku 1543, a był to rok wyjątkowy: ukazało się w nim też dzieło M. Kopernika "O obrotach sfer...
Mikołaj Rej jako humanista
Humanizm był najważniejszym prądem umysłowym epoki renesansu. Hasło tego prądu zaczerpnęli humaniści ze stwierdzenia rzymskiego komediopisarza (Terencjusza): "Jestem człowiekiem i nic, co ludzkie nie jest mi obce". Ten kierunek umysłowy rozprzestrzenił się w całej...
Omów różnorodność refleksji i konstrukcji poetyckich we fraszkach Jana Kochanowskiego
O ile Mikołaj Rej zasłużył sobie na zaszczytne miano ojca literatury polskiej, o tyle Jana Kochanowskiego uznano za ojca poezji narodowej. Nigdy przedtem poezja nasza nie osiągnęła takich wyżyn, na jakie wzniósł ją właśnie Jan z Czarnolasu. Był to człowiek gruntownie...
Filozofia życiowa zaprezentowana w "Pieśniach" J. Kochanowskiego.
"Pieśni" Kochanowskiego stanowią arcydzieło polskiej poezji. Powstawały one - jak "Fraszki" - w różnych chwilach życia poety. Zaledwie kilka z nich ogłosił autor drukiem, całość ukazała się po jego śmierci. Zebrane zostały w zbiorze "Pieśni (...
"Treny Kochanowskiego jako utwór renesansowy.
Szczęśliwe, sielskie życie poety - Jana Kochanowskiego - zburzyła nieoczekiwana śmierć najdroższej córeczki Orszuli. Dziewczynka miała zaledwie 30 miesięcy (2,5 roczku), ale była dzieckiem utalentowanym i nad wiek rozwiniętym. Mówi o tym nie tylko jej ojciec w...
"Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego utworem okolicznościowym czy pierwszym dramatem narodowym wyrosłym z analizy ówczesnych stosunków w Polsce?
"Odprawa posłów greckich" to pierwszy dramat narodowy. Jan Kochanowski pisał go w swoim zacisznym Czarnolesie, bo bolała go postawa szlachty wobec ojczyzny. Wcześniej tłumaczył poeta na język polski trzecią księgę "Iliady" Homera. Właśnie z tej księgi wziął temat do...
Na podstawie "Żeńców" Szymona Szymonowica scharakteryzuj sielankę jako gatunek literacki.
Szymon Szymonowic, autor wykwintnych i zarazem realistycznych sielanek, pochodził z rodziny mieszczańskiej, ale za zasługi na polu literatury został nobilitowany (uszlachcony). Tęgi był to umysł, a jego talent poetycki - darem bożym, bo też - podobnie jak Kochanowski...
Andrzeja Frycza Modrzewskiego propozycje "poprawy Rzeczypospolitej".
Żywy ruch religijny ogarnął Polskę w XVI wieku. Zaowocował nie tylko rozwojem umysłowym wielu ludzi, ale też przyczynił się do uszlachetnienia ich uczuć i do przejęcia się zasadami moralności chrześcijańskiej. Jednym z takich ludzi był Andrzej Frycz Modrzewski. Stał...
Omów cechy dramatu Szekspirowskiego wykazując różnice w stosunku do dramatu antycznego.
Początki dramatu antycznego sięgają VI wieku p.n.e. Wówczas to w Grecji uroczyście oddawano cześć bogowi Dionizosowi - opiekunowi urodzaju, odradzającej się przyrody i wina. Ku czci tego boga śpiewano pieśni i bawiono się. Wierzono, że Dionizos ma postać na poły...
Charakterystyka pojęć: odrodzenie, humanizm, reformacja.
Wszystkie te trzy pojęcia odnoszą się do okresu kultury i literatury europejskiej i polskiej. Pojęcie "odrodzenie" jest nadrzędne w stosunku do pozostałych, gdyż zakres pojęć: "humanizm" i "reformacja" mieści się w zakresie...
W jaki sposób pisarze odrodzenia wyrażali swoją troskę o przyszłość ojczyzny?
Epoka odrodzenia rozwijała się pod wpływem prądów umysłowych: humanizmu i reformacji. Przeświadczenie, że "nic, co ludzkie", nie może być obce człowiekowi, połączone z dążeniem do ulepszania, modyfikowania istniejącego porządku świata, znalazło swój wyraz...
Scharakteryzuj wzorce osobowe zaszyfrowane w literaturze renesansu.
Literatura odrodzeniowa nie tworzyła wzorców osobowych - ideałów człowieka na wzór piśmiennictwa średniowiecznego. Jednak dostarczała człowiekowi swej epoki wielu dobrych rad i pouczeń. Utwory literackie adresowane były przede wszystkim do szlachty - najprężniejszej...
Motywy przyrody i ich rola w literaturze renesansowej.
Przyroda jest od wieków nieodłączną towarzyszką życia człowieka, więc nic dziwnego, że istota ludzka czuje się dobrze w otoczeniu przyrody. Na jej piękno zwracali uwagę już starożytni pisarze i poeci, wrażliwość tę wyrażali także polscy humaniści. Mikołaj Rej byłby...
Jakie związki łączą odrodzenie z kulturą antyczną?
W pierwszych wiekach naszej ery dorobek kultury grecko-rzymskiej został odrzucony, jako pogański. Jednak, gdy chrześcijaństwo zwyciężyło ostatecznie, w kulturze europejskiej zaczęto obserwować zainteresowanie antykiem i jego dziedzictwem kulturowym. Nawet teologia...
Scharakteryzuj gatunki uprawiane w literaturze renesansowej.
Literatura jako całość dzieli się na trzy główne rodzaje literackie: • lirykę, obejmującą utwory pisane wierszem, których treścią są przeżycia i stany wewnętrzne, uczuciowe wyrażane przez podmiot liryczny; • epikę, obejmującą utwory pisane prozą, których...
Problemy społeczne i narodowe w twórczości Wacława Potockiego.
Wacław Potocki jest jednym z przedstawicieli literatury barokowej w Polsce. Był z wyznania arianinem, lecz po wydaniu edyktu królewskiego przeciw braciom polskim, przeszedł na katolicyzm, choć w duchu pozostał wierny ideologii ariańskiej. Szlachta katolicka...
Jan Andrzej Morsztyn jako przedstawiciel baroku w literaturze
Literatura barokowa w Polsce rozwijała się w dwóch nurtach: dworskim i dworkowym, czyli sarmackim. Nurt dworski ulegał wpływom zagranicznym, natomiast dworkowy był rodzimy. Jan Andrzej Morsztyn jest reprezentantem nurtu dworskiego w naszej literaturze barokowej. Był...
Cechy barokowe w twórczości Daniela Naborowskiego.
Polska literatura barokowa rozwijała się w kręgu oddziaływania dwóch głównych prądów ideologicznych: sarmatyzmu i kontrreformacji. Termin sarmatyzm określa ideologię i styl życia szlachty polskiej, odnosi się do świadomości i kultury tej warstwy. Idea ta wykształciła...
"Pamiętniki" J. Ch. Paska świadectwem obyczaju i dokumentem językowym epoki.
Jan Chryzostom Pasek reprezentuje nurt dworkowy, czyli sarmacki w polskiej literaturze barokowej. Sama nazwa tego nurtu wywodzi się od legendarnych Sarmatów - ludu zamieszkującego w I w. p. n. e. ziemie nad dolną Wołgą. Historycy XVI wieku przypisywali Sarmatom wiele...
Dzięki jakim wartościom wyróżnia się pisarstwo W. Potockiego na tle literatury drugiej połowy XVII wieku?
Polska literatura barokowa rozwijała się w dwóch nurtach: dworskim i dworkowym (sarmackim). Reprezentantami nurtu dworskiego są: Jan Andrzej Morsztyn oraz Daniel Naborowski, zaś literaturę sarmacką reprezentują: Jan Chryzostom Pasek i Wacław Potocki. Była to w sumie...
W oparciu o wybrane przykłady wskaż różnice między liryką Jana Kochanowskiego i Jana Andrzeja Morsztyna.
Jan Kochanowski był najwybitniejszym poetą odrodzeniowym. Uzyskał staranne wykształcenie najpierw na Akademii Krakowskiej, potem na uniwersytetach w Królewcu i Padwie. Wiele też podróżował: Niemcy, Włochy, Francja. Po powrocie do kraju rozpoczął karierę dworską na...
Oświecenie w Polsce.
Życie umysłowe i kulturalne w Polsce epoki oświecenia (teatr, czasopisma, szkolnictwo, malarstwo, mecenat króla) Rozwinięte kraje Europy promieniowały swoimi prądami umysłowymi na pozostałe kraje europejskie. W XVIII wieku Francja i Anglia były ośrodkami życia...
Wyjaśnij, na czym polega uniwersalny charakter bajek Ignacego Krasickiego
W epoce oświeceniowej bajka była gatunkiem szczególnie uprzywilejowanym. Wiązało się to z zadaniami, jakie realizowała ówczesna literatura, a których celem było wychowanie społeczeństwa w duchu miłości do ojczyzny. Bajka świetnie nadawała się do tego celu, ponieważ...
Społeczeństwo polskie XVIII wieku w "Satyrach" J. Krasickiego.
Początek oświecenia, czyli lata przed wstąpieniem na tron Stanisława Augusta Poniatowskiego, nazywa się czasami saskimi, które charakteryzuje najlepiej powiedzenie: "Za Króla Sasa - jedz, pij i popuszczaj pasa." Lata panowania Augusta II Mocnego (Sasa) i jego syna...
Jak ten sam temat potraktował Jan Kochanowski we fraszce "O doktorze Hiszpanie", a jak Ignacy Krasicki w satyrze "Pijaństwo".
Jan Kochanowski i Ignacy Krasicki to wspaniali poeci staropolscy żyjący jednak w różnych epokach. Obaj byli ludźmi wykształconymi i bywałymi w świecie, obaj też zyskali sobie tytuły literackie: Kochanowski - ojca poezji polskiej, Krasicki - księcia poetów. Jan...
W jaki sposób Ignacy Krasicki dopomógł swą "Monachomachią" w działalności Komisji Edukacji Narodowej? Określ rodowód i cechy gatunkowe poematu heroikomicznego.
Komisja Edukacji Narodowej została powołana w 1773 roku. Podjęła się realizacji ważnego, lecz trudnego zadania odnowy systemu oświaty. Dysponowała funduszami pochodzącymi z kasaty zakonu jezuitów. Powstało wiele szkół elementarnych dla dzieci chłopskich i...
Udowodnij, że Ignacy Krasicki swoją twórczość podporządkował dewizie: "bawiąc uczyć".
Patrioci polscy boleli nad upadkiem życia gospodarczego, kulturalnego i politycznego państwa. Jasne dla nich było, że Polska wkroczyła na zgubną dla siebie drogę. Niebezpieczeństwa tego nie dostrzegała jednak szlachta konserwatywna, której wygodnie było żyć tak, jak...
Niemcewicz "Powrót posła" polemika między Podkomorzym, a Starostą.
Jakich problemów dotyczy polemika między Podkomorzym, a Starostą w "Powrocie posła" J. U. Niemcewicza? "Powrót posła" powstał w okresie największego nasilenia walki politycznej. Trwały obrady Sejmu Czteroletniego (1788 - 1792). Polska była po...
Na przykładzie twórczości F. Karpińskiego omów sentymentalizm w literaturze polskiej.
Głośny pisarz francuski Jan Jakub Rousseau (czyt. Russo) dał początek rozwojowi nowego nurtu umysłowego - sentymentalizmu. Dowodził on, że człowiek jest z natury dobry, zaś cywilizacja okalecza go. Trzeba zatem wrócić do natury, aby czuć się wolnym i szczęśliwym....
Rola Teatru Narodowego w okresie Oświecenia
W 1765 roku powstał w Warszawie pierwszy teatr publiczny. Do tej pory przedstawienia były grywane na scenach dworskich: królewskiej lub magnackich. Istniały również amatorskie teatry szkolne, które wystawiały sztuki na własnych scenach. Dostęp do widowni tych scen...
Charakterystyka i funkcje gatunków typowych dla literatury oświeceniowej.
W drugiej połowie XVII wieku we Francji ukształtowała się konwencja literacka klasycyzmu. Stworzyli ją pisarze, poeci i dramaturdzy, którzy nawiązywali do teorii literatury klasycznej, ustalonej w dobie odrodzenia. Twórcy kładli nacisk na jasność myśli i precyzję...
Propozycje reform zawarte w publicystyce doby oświecenia.
Przy końcu panowania Sasów w Polsce literatura włączyła się do przygotowywania reform politycznych. Wówczas to Stanisław Konarski zapoczątkował akcję reformatorską wspaniałym dziełem "O skutecznym rad sposobie", w którym ostro wystąpił przeciwko liberum...
Molier jako mistrz komedii
Komedia jest gatunkiem wywodzącym się ze starożytności. Twórcą komedii nowożytnej był francuski komediopisarz tworzący pod pseudonimem Molier. Ten syn zamożnego mieszczanina paryskiego zrezygnował z godności królewskiego tapicera, którą mu wyrobił ojciec, gdyż...
Przełomowy charakter "Ody do młodości" Mickiewicza.
Wyjaśnij, na czym polegał przełomowy charakter "Ody do młodości" Adama Mickiewicza. "Oda do młodości" jest pierwszym utworem o charakterze romantycznym w naszej literaturze. Autorem jej jest Adam Mickiewicz - jeden z czterech wielkich...
"Czucie i wiara" jako zasada romantycznego poznania. Ballada "Romantyczność" A. Mickiewicza manifestem poezji romantycznej.
W 1822 roku ukazał się I tomik "Poezji" A. Mickiewicza. W tomie tym zamieścił poeta cykl pt. "Ballady i romanse", rozprawę pt. "O poezji romantycznej" oraz kilka wierszy lirycznych. Szczególnie "Ballady i romanse" zostały...
Ludowy i romantyczny charakter ballad A. Mickiewicza.
Ballada wniosła do literatury zupełnie nowe spojrzenie na świat i człowieka. Określeniem tym nazywamy gatunek obejmujący pieśni o charakterze epickolirycznym, nasycone elementami dramatycznymi, opowiadające o niezwykłych wydarzeniach legendarnych lub historycznych....
Na czym polega nowatorstwo "Sonetów krymskich" A. Mickiewicza.
W 1823 roku władze carskie wykryły tajne organizacje młodzieżowe działające w Wilnie oraz innych miastach Litwy. Rozpoczęły się aresztowania, uwięziono także Mickiewicza i jego przyjaciół, filomatów. Odbył się proces i na mocy wyroku niektórych działaczy skazano na...
Ludowość i prawdy moralne w II części "Dziadów" A. Mickiewicza
W rok po wydaniu pierwszego tomiku "Poezji" A. Mickiewicza, ukazał się także w Wilnie drugi tomik, który zawierał "Grażynę" oraz II i IV część "Dziadów". Publikacja tych utworów wywołała ostre ataki ze strony obozu klasyków. Te dwie...
W jakim stopniu słowa Mickiewicza "szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie" odnieść można do życia samego poety?
Adam Mickiewicz żył i tworzył w okresie romantyzmu. Był to okres, w którym Polska - wymazana z mapy Europy - została podzielona między trzy państwa zaborcze: Rosję, Austrię i Prusy. Młody poeta polski musiał podporządkować się władzy zaborczej Rosji. Tęsknota do...
Obrazy martyrologii narodowej w III części "Dziadów" A. Mickiewicza.
III część "Dziadów" powstała po klęsce powstania listopadowego w Polsce. Sam autor w "Przedmowie" wyjaśnił, że: "chciał tylko zachować narodowi wierną pamiątkę z historii litewskiej lat kilkunastu". Dodał też: "Kto zna dobrze ówczesne wypadki, da świadectwo autorowi,...
Społeczeństwo polskie w III części "Dziadów" A. Mickiewicza.
Mickiewicz w III części "Dziadów" dał obraz społeczeństwa polskiego. Trzeba pamiętać, że bohaterami dramatu są postaci autentyczne, ci ludzie bardzo często żyli jeszcze w chwili ukazania się utworu. Była to więc żywa historia sprzed lat ośmiu, dziewięciu....
Idea prometejska i mesjanistyczna w III części "Dziadów" A. Mickiewicza.
"Dziady" - część III to dramat, który zrodził się z bezgranicznej rozpaczy A. Mickiewicza, powstał zaledwie kilka miesięcy po klęsce powstania listopadowego. Przemówił w nim poeta, który zwątpił już nawet w miłosierdzie Boga. Jakże to, Bóg widzi cierpienia...
Scharakteryzuj "Dziady" jako dramat romantyczny.
Romantyzm ukształtował się w całkowitej opozycji do epoki wcześniejszej - oświecenia. Świat ukazany przez romantyków, przepuszczony został przez pryzmat ich uczuć, wiary wewnętrznej. Twórcy romantyczni programowo zwalczali wszelkie zasady i reguły obowiązujące w...
Tradycje chwały wojennej i codzienności życia szlacheckiego w "Panu Tadeuszu" A. Mickiewicza.
"Pan Tadeusz" wyrósł z bezmiernej tęsknoty poety za ojczyzną. Mickiewicz przebywał na emigracji we Francji. Liczne grono Polaków było skłócone. Sprawy polityczne, wzajemne oskarżenia i zarzuty - to główne rysy ówczesnej Wielkiej Emigracji. Wpływały one na wytworzenie...
Ewolucja etyczna Jacka Soplicy - bohatera "PanaTadeusza".
Choć epopeja A. Mickiewicza nosi tytuł "Pan Tadeusz", to jednak głównym jej bohaterem nie jest postać tytułowa, lecz osoba zasnuta mgłą tajemnicy - właśnie Jacek Soplica. Pochodził on ze średnio zamożnej szlachty. Wyróżniał się urodą, sprawnością fizyczną...
Udowodnij, że "Pan Tadeusz" jest romantyczną epopeją narodową.
Epopeja, czyli epos, jest jednym z głównych gatunków epiki. Dominowała ona wśród gatunków epickich aż do powstania powieści. Jest to zazwyczaj jeden, wybrany utwór w literaturze danego narodu, pisany wierszem i ukazujący realistyczny obraz życia tego narodu na tle...
Refleksje o własnej twórczości i zadaniach poety wobec narodu w utworach Juliusza Słowackiego: "Grób Agamemnona" i "Testament mój".
Juliusz Słowacki był, młodszym o 11 lat od Mickiewicza, poetą romantycznym. Także mieszkaniec Litwy, dzieciństwo spędził w Krzemieńcu. W wieku zaledwie 5 lat został osierocony przez ojca - profesora słynnego Liceum Krzemienieckiego. Silny związek uczuciowy łączył...
Liryka osobista i patriotyczna Juliusza Słowackiego.
Omów lirykę osobistą i patriotyczną Juliusza Słowackiego. Juliusz Słowacki był wielkim patriotą i mimo złego stanu zdrowia pragnął uczestniczyć w walce o wolność swej ojczyzny. Nie mógł tego czynić z bronią w ręku, więc wziął w tę dłoń pióro. Wybuch powstania...
Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że "Kordian" jest dojrzałym dramatem o niedojrzałym bohaterze?
"Kordian" został napisany przez Juliusza Słowackiego w 1833r. (czyli w rok po ukazaniu się "Dziadów" A. Mickiewicza), zaś wydany był bezimiennie w roku następnym. Istnieją fakty przemawiające za polemicznym charakterem tego dramatu w stosunku do...
"Polska Mesjaszem narodów" - "Polska Winkelriedem narodów". Porównanie stanowisk Mickiewicza i Słowackiego wobec walki o wolność.
Mickiewicz w swoim dramacie "Dziady" podjął temat przyszłości Polski. Tę wizję proroczą pragnie najpierw wygłosić Konrad w zakończeniu "Sceny więziennej", czyli w tzw. "Małej Improwizacji". Bohater czuje w sobie moc wizjonerską, więc...
Tatry w poezji młodopolskiej.
W okresie Młodej Polski kraj nasz znajdował się pod zaborami. Rosja i Prusy prowadziły szeroko zakrojoną akcję wynarodowienia Polaków. Galicja, pozostająca pod zaborem Austrii, cieszyła się największymi swobodami politycznymi. Istniał w niej odrębny sejm krajowy,...
Powiązania w "Rozdzióbią nas kruki, wrony..." Żeromskiego z Grottgerem i Konopnicką.
Jakie powiązania z Grottgerem i Konopnicką odnajdujesz w opowiadaniu Stefana Żeromskiego "Rozdzióbią nas kruki, wrony..."? Stefan Żeromski był pisarzem niezwykle czułym na wszelkie przejawy niesprawiedliwości. W twórczości jego problematyka społeczna...
Jakie refleksje budzi w Tobie postawa doktora Judyma?
Doktor Tomasz Judym jest głównym bohaterem powieści Stefana Żeromskiego - "Ludzie bezdomni". Pochodził on z ubogiej rodziny warszawskiego szewca. Wcześnie osierocony, był wychowywany przez apodyktyczną ciotkę, która nie dała mu ciepła i poczucia bezpieczeństwa, ale...
Wyjaśnij sens tytułu powieści Stefana Żeromskiego - "Ludzie bezdomni".
Powieść "Ludzie bezdomni" została napisana przez znanego i cenionego w kraju pisarza. Żeromski miał już w swym dorobku twórczym "Opowiadania" /między innymi: "Doktor Piotr", "Siłaczka", "Rozdziobią nas kruki, wrony..."/ oraz powieść "Syzyfowe prace". Bohaterami...
"Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego jako powieść modernistyczna.
Epoka Młodej Polski określana jest też mianem modernizmu od moderne - nowoczesny lub neoromantyzmu pokrewieństwo z romantyzmem. Powieści tej epoki nie dają tak szerokiego i plastycznego obrazu społeczeństwa, jaki dawały powieści poprzedniego - pozytywistycznego...