Dialog z Romantyzmem.

1. WSTĘP
Romantyzm to epoka, o której się dyskutuje, przeciwstawia się ją pozytywizmowi, czy obala mity. Im większy krzyk przy zrzucaniu świętości z piedestału lub parodia czy pastisz - tym silniejsza i ważniejsza bywa owa świętość. I tak jest z romantyzmem. Był tak ważny w polskiej historii, tak silne piętno odcisnął na psychice narodu, że potem nie można już był się bez niego obejść. Albo go wielbić, albo demitologizować, ale nic co powstało później nie potrafiło romantyzmu zignorować. Co się stało w tej epoce, że tak określiła przyszłość ?

2. ROZWINIĘCIE
ROMANTYZM
* idea romantycznej wiary sprzęgła się na gruncie polskim z przemożną tęsknotą za właśnie utraconą wolnością ojczyzny. Wzniecono dwa powstania : 1830 i 1863, oba zakończone klęską. W efekcie wytworzył się specyficzny typ myślenia o wolności, a nawet sposób walki :
- wallenrodyzm - A. Mickiewicz „Konrad Wallenrod”
- prometeizm - A. Mickiewicz „Dziady” cz. III
- mesjanizm - A. Mickiewicz „Dziady” cz. III
- działalność ks. Robaka - A. Mickiewicz „Pan Tadeusz”
- winkelriedyzm - J, Słowacki „Kordian”

* powstał typ bohatera romantycznego :
Romantyków fascynowało to, co indywidualne, szczególnie niepowtarzalne w człowieku. Podkreślali autonomię jednostki. Rozwinął się kult indywidualizmu. Ideałem stał się nieprzeciętny, samotny bojownik, skłócony ze światem i społeczeństwem, jednostka genialna, wybitna, przywódca narodu, poeta - wieszcz.
To także człowiek, który przeżywa liczne rozterki wewnętrzne, moralne dylematy, postać tragiczna, pełna wahań.

* miłość romantyczna
Romantyzm interesował się człowiekiem i jego sferą uczuć. Wielka rola przypadła miłości, która został uznana w romantyzmie za najwyższą wartość.
W przypadku literatury romantycznej możemy mówić o różnych formach miłości :
- miłość do ojczyzny, którą reprezentuje - Konrad Wallenrod, Konrad z III cz. "Dziadów", Jacek Soplica jako ks. Robak, Kordian.
- miłość do kobiety : reprezentantem romantycznego szaleńca z miłości jest : Giaur,
Jacek Soplica, Gustaw z IV cz. "Dziadów"
- polemika z tym modelem w "Ślubach panieńskich" , "Nie-Boskiej komedii"

* równouprawnienie świata fantazji i wyobraźni, zaświatów.
- ballady , II i III cz. „Dziadów” A. Mickiewicza

* idealizacja natury, piękno pejzaży, przyroda tłem dla wydarzeń, nastrój panujący w przyrodzie wywiera wpływ na nastrój ludzi, ukazanie współzależności przyrody i losów ludzkich, przyroda pomaga ludziom, np. pejzaż w balladach A. Mickiewicza, czy II. Cz. „Dziadów”, czy przyroda w „Panu Tadeuszu”


* nastąpił „wysyp” niezwykłych indywidualności, talentów na miarę wieszczów narodowych : A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C.K. Norwid .
- poeta to przywódca narodu, wybitna jednostka.
- uwielbiają tajemnicę, wydarzenia mroczne i niewyjaśnione, nadprzyrodzone.
- postrzegają Polskę jako Naród Wybrany
- w swojej twórczość zawierają różne koncepcje odzyskania niepodległości
- eksperymentują, wprowadzają nowe gatunki literackie ( ballada, dramat romantyczny, epos nowożytny, powieść poetycka, poemat dygresyjny)