"Oda do młodości" powstała w grudniu 1820 roku w Kownie. Stała się programem ideowym filomatów. Według Mickiewicza, człowiek młody powinien próbować poznać to, co pozazmysłowe. Apostrofa do młodości - ma mu pomóc wynieść się do góry, przeniknąć wszystko. Świat bez uczuć i fantazji jest martwy. Kontrast pomiędzy wyżynami intelektu a fantazją, między młodością a starością. Młodzi ludzie powinni poświęcać się w drodze do sławy. Mickiewicz nawołuje do pokonywania trudności, aktywnej postawy, wybicia się ponad stare formy (ma w tym pomóc młodość). Siła młodości porównywana jest do boskiej siły twórczej. Świat ducha charakteryzuje się miłością, działaniem. Świat stary charakteryzuje martwota, bezduszność, egoizm, jest statyczny i ogranicza ludzi. Świat młody jest twórczy, pełen ducha, heroizmu i ofiary, jest dynamiczny, optymistyczny, wzywa do braterstwa. "Oda do młodości" pod względem czasu powstania jest dziełem oświeceniowym.
"Oda do młodości" - cechy oświeceniowe (klasyczne):
- forma - oda pochodzi z antyku;
- sposób obrazowania, odwołania, porównania do antyku;
- hasła braterstwa, przyjaźni, jedność wiary w wykształcenie;
- należy walczyć ze swoją słabością, dążyć do doskonałości;
- podporządkowanie jednostki zbiorowości;
- wiara w możliwości ulepszenia świata.
"Oda do młodości" - cechy romantyczne:
- motto z Schillera - "Stare formy padają w ruinę";
- gwałtowność wezwań do przemiany świata;
- patriotyzm, rewolucjonizm;
- egoizm i wyrachowanie starych przeciw altruizmowi (mądrości z zapału) młodych;
- wyjście poza racjonalizm.
"Oda do młodości" to romantyczne wezwanie do rewolucji, poniesienia ofiar w imię zwycięstwa wolności. Niewielu współczesnych Mickiewiczowi rozumiało Odę.