dureń (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈdurɛ̃ɲ], AS: [durẽń], zjawiska fonetyczne: nazal. ​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) pot. człowiek mało inteligentny

(1.2) pot. obraźliwa forma zwrotu do mężczyzny

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(2.1) rodzaj niehazardowej gry karcianej^[1]; zob. też dureń w Wikipedii

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	dureń	durnie
dopełniacz	durnia	durniów / durni
celownik	durniowi	durniom
biernik	durnia	durniów / durni
narzędnik	durniem	durniami
miejscownik	durniu	durniach
wołacz	durniu	durnie

(2.1)

 

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	dureń
dopełniacz	durnia
celownik	durniowi
biernik	durnia
narzędnik	durniem
miejscownik	durniu
wołacz	durniu

przykłady:

(1.1) Ten dureń nie zna nawet tabliczki mnożenia.

(1.2) Nie pokazuj mi się więcej na oczy, durniu!

(2.1) Chodź zagrać w durnia.

składnia:

kolokacje:

(1.1) stary / kompletny / ostatni / skończony / zwykły / agresywny dureń

(2.1) grać / zagrać / rżnąć w durnia

synonimy:

(1.1-2) durnota, matoł, głąb, pacan, patafian, palant, kałmuk, mongoł, nieuk, bałwan, bęcwał, głupiec, głupek, cymbał, debil, idiota, imbecyl, jełop, kretyn, młotek, tępak, tuman, osioł, palant, przygłup, półgłówek, półinteligent, ćwerćinteligent

(2.1) durak

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. durnica ż, durnota ż, wydurnianie się n, durnowatość ż

przym. durny, durnowaty

czas. wydurniać się ndk.

związki frazeologiczne:

dureń do kwadratu • patentowany dureń • udawać durnia • wyjść na durnia • robić durnia (z kogoś) • zrobić durnia (z kogoś)

etymologia:

pol. durny^[2] < prasł. *durьnъ → 'wzburzony, pobudzony, otumaniony; gniewny, szalony'^[3]

por. białor. дурань, ros. дурак, ukr. дурень.

uwagi:

tłumaczenia:

(1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: głupiec

• angielski: (1.1) idiot, moron, fool; (1.2) dickhead, numbnuts; (2.1) Durak
• białoruski: (1.1) дурань m; (1.2) дурань; (2.1) дурань
• francuski: (1.1) bête m, imbécile m; (2.1) Dourak
• hiszpański: (1.1) tonto m, imbécil m, necio m; (2.1) durak
• jidysz: (1.1) נאַר m (nar), בהמה ż (behejme), גראָבער קאָפּ m (grober kop), שמאָק m (szmok), דאָס m (dos), חכם m (chochem)
• nowogrecki: (1.1) βλάκας m
• rosyjski: (1.1) дурак m; (1.2) дурак m; (2.1) дурак m
• słowacki: (2.1) durák m
• ukraiński: (1.1) дурень m; (1.2) дурень m; (2.1) дурень m
• węgierski: (2.1) durák
• włoski: (1.1) coglione, scemo m

źródła: