urządzić (język polski)

wymowa:

​

znaczenia:

czasownik przechodni dokonany (ndk. urządzać)

(1.1) wyposażyć coś w odpowiednie urządzenia, zorganizować wystrój

(1.2) zorganizować jakieś wydarzenie

(1.3) stworzyć komuś odpowiednie warunki

(1.4) ułożyć według planu, uregulować, ustanowić^[1]

(1.5) iron. pot. postawić kogoś w niewygodnym położeniu, źle się przysłużyć komuś

czasownik zwrotny dokonany urządzić się (ndk. urządzać się)

(2.1) zagospodarować się, zainstalować się gdzieś

(2.2) daw. przest. ustalić coś z kimś^[1]

(2.3) iron. pot. żart. narobić sobie kłopotu

odmiana:

(1.1-5) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		urządzić
czas przyszły prosty		urządzę	urządzisz	urządzi	urządzimy	urządzicie	urządzą
czas przeszły	m	urządziłem	urządziłeś	urządził	urządziliśmy	urządziliście	urządzili
	ż	urządziłam	urządziłaś	urządziła	urządziłyśmy	urządziłyście	urządziły
	n	urządziłom	urządziłoś	urządziło
tryb rozkazujący		niech urządzę	urządź	niech urządzi	urządźmy	urządźcie	niech urządzą
pozostałe formy czas zaprzeszły m urządziłem był urządziłeś był urządził był urządziliśmy byli urządziliście byli urządzili byli ż urządziłam była urządziłaś była urządziła była urządziłyśmy były urządziłyście były urządziły były n urządziłom było urządziłoś było urządziło było forma bezosobowa czasu przeszłego urządzono tryb przypuszczający m urządziłbym, byłbym urządził urządziłbyś, byłbyś urządził urządziłby, byłby urządził urządzilibyśmy, bylibyśmy urządzili urządzilibyście, bylibyście urządzili urządziliby, byliby urządzili ż urządziłabym, byłabym urządziła urządziłabyś, byłabyś urządziła urządziłaby, byłaby urządziła urządziłybyśmy, byłybyśmy urządziły urządziłybyście, byłybyście urządziły urządziłyby, byłyby urządziły n urządziłobym, byłobym urządziło urządziłobyś, byłobyś urządziło urządziłoby, byłoby urządziło imiesłów przymiotnikowy przeszły m urządzony, nieurządzony urządzeni, nieurządzeni ż urządzona, nieurządzona urządzone, nieurządzone n urządzone, nieurządzone imiesłów przysłówkowy uprzedni urządziwszy rzeczownik odczasownikowy urządzenie, nieurządzenie

(2.1-3) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		urządzić się
czas przyszły prosty		urządzę się	urządzisz się	urządzi się	urządzimy się	urządzicie się	urządzą się
czas przeszły	m	urządziłem się	urządziłeś się	urządził się	urządziliśmy się	urządziliście się	urządzili się
	ż	urządziłam się	urządziłaś się	urządziła się	urządziłyśmy się	urządziłyście się	urządziły się
	n	urządziłom się	urządziłoś się	urządziło się
tryb rozkazujący		niech się urządzę	urządź się	niech się urządzi	urządźmy się	urządźcie się	niech się urządzą
pozostałe formy czas zaprzeszły m urządziłem się był urządziłeś się był urządził się był urządziliśmy się byli urządziliście się byli urządzili się byli ż urządziłam się była urządziłaś się była urządziła się była urządziłyśmy się były urządziłyście się były urządziły się były n urządziłom się było urządziłoś się było urządziło się było forma bezosobowa czasu przeszłego urządzono się tryb przypuszczający m urządziłbym się, byłbym się urządził urządziłbyś się, byłbyś się urządził urządziłby się, byłby się urządził urządzilibyśmy się, bylibyśmy się urządzili urządzilibyście się, bylibyście się urządzili urządziliby się, byliby się urządzili ż urządziłabym się, byłabym się urządziła urządziłabyś się, byłabyś się urządziła urządziłaby się, byłaby się urządziła urządziłybyśmy się, byłybyśmy się urządziły urządziłybyście się, byłybyście się urządziły urządziłyby się, byłyby się urządziły n urządziłobym się, byłobym się urządziło urządziłobyś się, byłobyś się urządziło urządziłoby się, byłoby się urządziło imiesłów przysłówkowy uprzedni urządziwszy się rzeczownik odczasownikowy urządzenie się, nieurządzenie się

przykłady:

(1.1) Nowożeńcy urządzili swoje mieszkanie: pomalowali ściany, wstawili meble i kwiaty oraz położyli dywany.

(1.2) Mój znajomy urządzi prywatkę w przyszły weekend.

(1.3) Ten leniuch zawsze się dobrze urządza: dzisiaj wszyscy myśleli, że ciężko pracuje, a on tylko parzył kawę dla szefa.

(1.3) Spokojnie. My go urządzimy w tej Warszawie.

(1.4) (…) ja do rady młoda. / Co Pan urządzisz, na to całym sercem zgoda!^[2]

(1.5) Ale mnie urządziłeś! Teraz muszę wszystko wpisywać jeszcze raz!

(2.1) Jestem zadowolony z tego, jak się tu urządziliśmy.

(2.2) (…) Kostuś, przyjąwszy natychmiast rządcę i urządziwszy się z nim o regularne przysyłanie pieniędzy, (…) wziął całą gotówkę (…).^[3]

(2.3) Ale się tym urządziłem.

składnia:

(1.1-5) urządzić + B. • nie urządzić + D.

kolokacje:

(1.1) urządzić mieszkanie / pokój /… • urządzić ładnie / brzydko / funkcjonalnie / …

(1.2) urządzić przyjęcie / prywatkę / wesele / …

synonimy:

(1.1) zaprojektować, wyposażyć

(1.2) zorganizować

(1.4) ustanowić, uregulować

(2.1) zagospodarować się, zainstalować się

(2.2) ustalić

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. urządzenie n, urząd mrz, urządzanie n

czas. urządzać ndk.

przym. urzędniczy

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) install, furnish, equip, gear, fit out, fit up, kit out, outfit; (1.2) stage, organize, arrange, set up, prepare; urządzić imprezę throw a party; (1.3) set sb up; (1.4) arrange, establish; (1.5) set sb up; (2.1) install oneself at/in somewhere, set up as sb
• niderlandzki: (1.1) installeren, uitrusten

źródła: