rozpuścić (język polski)

wymowa:

IPA: [rɔsˈpuɕʨ̑iʨ̑], AS: [rospuśćić], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw. ​

znaczenia:

czasownik przechodni dokonany (ndk. rozpuszczać)

(1.1) sporządzić roztwór dwóch lub więcej substancji, zwykle o różnym stanie skupienia

(1.2) wywołać zmianę stanu skupienia, topnienie czegoś

(1.3) zwykle w odniesieniu do włosów: rozpleść, uwolnić z zapięcia, rozwiązać

(1.4) pot. rozesłać, skierować w różne strony

(1.5) pot. rozwiązać jakiś zespół, oddział itp., zwolnić po spełnionym zadaniu

(1.6) pot. rozpieścić kogoś, pozwolić na samowolę

(1.7) pot. roztrwonić majątek na rzeczy zbędne błahe

czasownik zwrotny dokonany rozpuścić się (ndk. rozpuszczać się)

(2.1) aspekt dokonany od: rozpuszczać się (np. w cieczy)

(2.2) aspekt dokonany od: rozpuszczać się (np. o śniegu)

(2.3) aspekt dokonany od: rozpuszczać się (zwykle o włosach)

(2.4) pot. aspekt dokonany od: rozpuszczać się (np. o kimś niesubordynowanym)

odmiana:

(1.1-7) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		rozpuścić
czas przyszły prosty		rozpuszczę	rozpuścisz	rozpuści	rozpuścimy	rozpuścicie	rozpuszczą
czas przeszły	m	rozpuściłem	rozpuściłeś	rozpuścił	rozpuściliśmy	rozpuściliście	rozpuścili
	ż	rozpuściłam	rozpuściłaś	rozpuściła	rozpuściłyśmy	rozpuściłyście	rozpuściły
	n	rozpuściłom	rozpuściłoś	rozpuściło
tryb rozkazujący		niech rozpuszczę	rozpuść	niech rozpuści	rozpuśćmy	rozpuśćcie	niech rozpuszczą
pozostałe formy czas zaprzeszły m rozpuściłem był rozpuściłeś był rozpuścił był rozpuściliśmy byli rozpuściliście byli rozpuścili byli ż rozpuściłam była rozpuściłaś była rozpuściła była rozpuściłyśmy były rozpuściłyście były rozpuściły były n rozpuściłom było rozpuściłoś było rozpuściło było forma bezosobowa czasu przeszłego rozpuszczono tryb przypuszczający m rozpuściłbym, byłbym rozpuścił rozpuściłbyś, byłbyś rozpuścił rozpuściłby, byłby rozpuścił rozpuścilibyśmy, bylibyśmy rozpuścili rozpuścilibyście, bylibyście rozpuścili rozpuściliby, byliby rozpuścili ż rozpuściłabym, byłabym rozpuściła rozpuściłabyś, byłabyś rozpuściła rozpuściłaby, byłaby rozpuściła rozpuściłybyśmy, byłybyśmy rozpuściły rozpuściłybyście, byłybyście rozpuściły rozpuściłyby, byłyby rozpuściły n rozpuściłobym, byłobym rozpuściło rozpuściłobyś, byłobyś rozpuściło rozpuściłoby, byłoby rozpuściło imiesłów przymiotnikowy przeszły m rozpuszczony, nierozpuszczony rozpuszczeni, nierozpuszczeni ż rozpuszczona, nierozpuszczona rozpuszczone, nierozpuszczone n rozpuszczone, nierozpuszczone imiesłów przysłówkowy uprzedni rozpuściwszy rzeczownik odczasownikowy rozpuszczenie, nierozpuszczenie

(2.1-4) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		rozpuścić się
czas przyszły prosty		rozpuszczę się	rozpuścisz się	rozpuści się	rozpuścimy się	rozpuścicie się	rozpuszczą się
czas przeszły	m	rozpuściłem się	rozpuściłeś się	rozpuścił się	rozpuściliśmy się	rozpuściliście się	rozpuścili się
	ż	rozpuściłam się	rozpuściłaś się	rozpuściła się	rozpuściłyśmy się	rozpuściłyście się	rozpuściły się
	n	rozpuściłom się	rozpuściłoś się	rozpuściło się
tryb rozkazujący		niech się rozpuszczę	rozpuść się	niech się rozpuści	rozpuśćmy się	rozpuśćcie się	niech się rozpuszczą
pozostałe formy czas zaprzeszły m rozpuściłem się był rozpuściłeś się był rozpuścił się był rozpuściliśmy się byli rozpuściliście się byli rozpuścili się byli ż rozpuściłam się była rozpuściłaś się była rozpuściła się była rozpuściłyśmy się były rozpuściłyście się były rozpuściły się były n rozpuściłom się było rozpuściłoś się było rozpuściło się było forma bezosobowa czasu przeszłego rozpuszczono się tryb przypuszczający m rozpuściłbym się, byłbym się rozpuścił rozpuściłbyś się, byłbyś się rozpuścił rozpuściłby się, byłby się rozpuścił rozpuścilibyśmy się, bylibyśmy się rozpuścili rozpuścilibyście się, bylibyście się rozpuścili rozpuściliby się, byliby się rozpuścili ż rozpuściłabym się, byłabym się rozpuściła rozpuściłabyś się, byłabyś się rozpuściła rozpuściłaby się, byłaby się rozpuściła rozpuściłybyśmy się, byłybyśmy się rozpuściły rozpuściłybyście się, byłybyście się rozpuściły rozpuściłyby się, byłyby się rozpuściły n rozpuściłobym się, byłobym się rozpuściło rozpuściłobyś się, byłobyś się rozpuściło rozpuściłoby się, byłoby się rozpuściło imiesłów przysłówkowy uprzedni rozpuściwszy się rzeczownik odczasownikowy rozpuszczenie się, nierozpuszczenie się

przykłady:

(1.1) Rozpuściłem pięć łyżeczek cukru w szklance herbaty.

(1.2) Sól rozpuściła lód na chodnikach.

(1.2) Ten lakier do paznokci rozpuścisz tylko acetonem.

(1.3) Poprosiłem Anię, żeby rozpuściła włosy.

(1.4) Policjanci rozpuścili psy tropiące po lesie i wkrótce natrafiono na zwłoki.

(1.4) Po powrocie z wycieczki rozpuściliśmy uczniów do domów.

(1.6) Ależ wy rozpuściliście Kacperka. Teraz trzeba go wciąż nosić na rękach.

(1.7) Rozpuściłeś pieniądze, które dałam ci na cały miesiąc?!

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.2) roztopić

(1.7) przepuścić

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. rozpuszczenie n, rozpuszczanie n, rozpuszczalnik m, rozpusta ż

czas. rozpuszczać ndk.

przym. rozpuszczony, rozpuszczalny, rozpuszczalnikowy

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

(2.1-4) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: rozpuszczać się

• angielski: (1.1) dissolve; (1.2) dissolve

źródła: