上 (znak chiński)

klucz:

1 一 + 2

liczba kresek:

3

warianty:

kolejność kresek:

chiński:

japoński:

znaczenia:

etymologia:

kości wróżebne

brązy

wielkopieczęciowe

małopieczęciowe

wprowadzanie znaku:

Cangjie: 卜一 (YM); cztery rogi: 2110₀

kodowanie:

zob. wpis w bazie Unihan: U+4E0A

słowniki:

• KangXi: strona 76, znak 7
• Dai Kanwa Jiten: znak 13
• Dae Jaweon: strona 145, znak 1
• Hanyu Da Zidian: tom 1, strona 5, znak 4

uwagi:

źródła:

上 (język chiński standardowy)

zapis:

uproszcz. i trad. 上

wymowa:

pinyin shàng (shang4); zhuyin ㄕㄤˋ

​

znaczenia:

czasownik

(1.1) chodzić do/na, uczestniczyć w, uczęszczać do

(1.2) wchodzić gdzieś/na coś

(1.3) wsiadać, wchodzić do

przymiotnik

(2.1) zeszły, ubiegły

przyimek

(3.1) na (rzadziej: w, we)

odmiana:

przykłady:

(1.1) 她上夜校。(tā shàng yèxiào) → Ona chodzi do szkoły wieczorowej.

(1.2) 我上楼。(wǒ shàng lóu) → (ja) Weszłam na piętro.

(1.3) 请上公车。(qǐng shàng gōngchē) → Proszę wsiąść do autobusu.

(2.1) 上周，我们到动物园去了。(shàng zhōu, wǒmen dào dòngwùyuán qùle) → W zeszłym tygodniu poszliśmy do zoo.

(3.1) 街上有车。(jiē shàng yǒu chē) → Na ulicy stoją samochody.

składnia:

(3.1) jako przyimek, gdy lokalizacja jest statyczna (gdzie?), 上 występuje zazwyczaj po rzeczowniku określacjącym lokalizację, a przed czasownikiem określającym stan lub czynność:

• 椅子上坐 → krzesło + na + siedzieć (= siedzieć na krześle)
• 电视上播放 → telewizja + w + nadawać (= nadawać w telewizji)

natomiast gdy lokalizacja jest dynamiczna, 上 umieszcza się zwykle po czasowniku definiującym ruch, a przed rzeczownikiem miejsca (dokąd?):

• 跑上舞台 → biegać + na + scena (= wbiegać na scenę)
• 去上开会 → iść + na + spotkanie (= pójść na spotkanie)

kolokacje:

(1.1) 上学 → chodzić do szkoły • 上课 → chodzić na lekcje • 上班 → chodzić do pracy

(1.2) 上网 → wchodzić na sieć (=do Internetu)

(1.3) 上车 → wsiadać do samochodu

(2.1) 上次 → poprzednim razem (=poprzednio)

(3.1) 路上 → na drodze / w drodze • 网上 → na sieci (=online)

synonimy:

antonimy:

(1.1-3) 下

(2.1) 下

(3.1) 下

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

złożenia:

上下班•马上•上海•上床•上天•上帝•上来•上前•上午•晚上•早上•考上•上风•上升•上市•以上•事实上•车上

wyrazy pokrewne:

przym. 上面

przyim. 上边

przysł. 上边

związki frazeologiczne:

雪上加霜

etymologia:

zob. etym. znaku chińskiego 上

uwagi:

HSK: 1

źródła:

上 (język japoński)

czytania:

on'yomi: ジョウ (jō), ショウ (shō), シャン (shan); kun'yomi: うえ (ue), -うえ (-ue), うわ- (uwa-), かみ (kami), あ.げる (a.geru), -あ.げる (-a.geru), あ.がる (a.garu), -あ.がる (-a.garu), あ.がり (a.gari), -あ.がり (-a.gari), のぼ.る (nobo.ru), のぼ.り (nobo.ri), のぼ.せる (nobo.seru), のぼ.す (nobo.su), よ.す (yo.su); nanori: あおい (aoi), あげ (age), い (i), か (ka), かき (kaki), かず (kazu), かん (kan), こう (kō), のぼり (nobori), ほつ (hotsu)

wymowa:

(1.1, 2.1) IPA: [u͍e]

(2.2) IPA: [kami]

(3.1-3) IPA: [u͍w͍a]

znaczenia:

przysłówek

(1.1) うえ → powyżej, na górze, wyżej

rzeczownik

(2.1) うえ → góra, wierzchnia część

(2.2) かみ → góra, czubek, wierzchołek

przedrostek

(3.1) うわ- → górny

(3.2) うわ- → zewnętrzny

(3.3) うわ- → powierzchniowy

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

złożenia:

上着 • 上衣 • 上座 • 上役 • 真上 • 上がる • 上げる • 立ち上がる

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

JLPT: 5; klasa: 1

źródła: