puppis (język łaciński)

puppis (1.1)

puppis (1.1)

puppis (1.3)

wymowa:

IPA: /ˈpup.pis/

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) żegl. rufa^[1]

(1.2) poet. przen. okręt, łódź^[1]

(1.3) żart. u Plauta: tył (plecy, pośladki)^[2]

odmiana:

(1.1-3) pupp|is, puppis (deklinacja III)

przykłady:

(1.1) …arbitrabar sustineri remos cum «inhibere» essent remiges iussi. Id non esse eius modi didici heri cum ad villam nostram navis appelleretur. Non enim sustinent sed alio modo remigant (…) «inhibitio» autem remigum motum habet et vehementiorem quidem remigationis navem convertentis ad puppim.^[3] → Byłem przekonany, że kiedy wioślarzom rozkazuje się «inhibere», zatrzymują wiosła. Tego, że nie dzieje się to w taki sposób, dowiedziałem się wczoraj, kiedy pod moją willę przybiła łódź. Mianowicie nie zatrzymują się, lecz wiosłują w inny sposób (…) Zaiste «inhibitio» u wioślarzy dotyczy ruchu i co więcej bardziej energicznego, zwracającego łódź wiosłową wstecz (dosł. na rufę).

(1.2) …„patria est clarae mihi” dixit „Athenae; / Triptolemus nomen; veni nec puppe per undas, / nec pede per terras: patuit mihi pervius aether…”^[4] → …»Tryptolem się zowię, / W sławnych Atenach moi mieszkali przodkowie. / Ja nie pieszo przez lądy, nie w łodzi przez morze / Ale tu przez powietrzne przybyłem przestworze…«^[5]

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.2) navis, navigium

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1) etymologia niepewna, praindoeur. pu- → tył (stąd też nasza pupa) < praindoeur. apo- → z, od^[6]

(1.1) źródłosłów dla: wł. poppa, franc. poupe, ang. poop, hiszp. popa, port. popa, tur. pupa

uwagi:

(1) typ odmiany jest samogłoskowy z -im w B. lp i -i w abl. lp, choć rzadko pojawiają się także -em w B. lp i -e w abl. lp (zob. przykład do znaczenia 1.2)

źródła: