dziać (język polski)

wymowa:

IPA: [ʥ̑äʨ̑], AS: [ʒ́äć], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art. ​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) włók. robić dzianinę: ubranie, tkaninę z nitek na drutach, szydełkiem

(1.2) st.pol. mówić^[1]

czasownik zwrotny dziać się

(2.1) odbywać się, mieć miejsce, zdarzać się

odmiana:

(1.1) koniugacja Xb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		dziać
czas teraźniejszy		dzieję	dziejesz	dzieje	dziejemy	dziejecie	dzieją
czas przeszły	m	działem	działeś	dział	dzialiśmy	dzialiście	dziali
	ż	działam	działaś	działa	działyśmy	działyście	działy
	n	działom	działoś	działo
tryb rozkazujący		niech dzieję	dziej	niech dzieje	dziejmy	dziejcie	niech dzieją
pozostałe formy czas przyszły m będę dział, będę dziać będziesz dział, będziesz dziać będzie dział, będzie dziać będziemy dziali, będziemy dziać będziecie dziali, będziecie dziać będą dziali, będą dziać ż będę działa, będę dziać będziesz działa, będziesz dziać będzie działa, będzie dziać będziemy działy, będziemy dziać będziecie działy, będziecie dziać będą działy, będą dziać n będę działo, będę dziać będziesz działo, będziesz dziać będzie działo, będzie dziać czas zaprzeszły m działem był działeś był dział był dzialiśmy byli dzialiście byli dziali byli ż działam była działaś była działa była działyśmy były działyście były działy były n działom było działoś było działo było forma bezosobowa czasu przeszłego dziano tryb przypuszczający m działbym, byłbym dział działbyś, byłbyś dział działby, byłby dział dzialibyśmy, bylibyśmy dziali dzialibyście, bylibyście dziali dzialiby, byliby dziali ż działabym, byłabym działa działabyś, byłabyś działa działaby, byłaby działa działybyśmy, byłybyśmy działy działybyście, byłybyście działy działyby, byłyby działy n działobym, byłobym działo działobyś, byłobyś działo działoby, byłoby działo imiesłów przymiotnikowy czynny m dziejący, niedziejący ż dziejąca, niedziejąca dziejące, niedziejące n dziejące, niedziejące imiesłów przymiotnikowy bierny m dziany, niedziany dziani, niedziani ż dziana, niedziana dziane, niedziane n dziane, niedziane imiesłów przysłówkowy współczesny dziejąc, nie dziejąc rzeczownik odczasownikowy dzianie, niedzianie

(2.1) koniugacja Xb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		dziać się
czas teraźniejszy		dzieję się	dziejesz się	dzieje się	dziejemy się	dziejecie się	dzieją się
czas przeszły	m	działem się	działeś się	dział się	dzialiśmy się	dzialiście się	dziali się
	ż	działam się	działaś się	działa się	działyśmy się	działyście się	działy się
	n	działom się	działoś się	działo się
tryb rozkazujący		niech się dzieję	dziej się	niech się dzieje	dziejmy się	dziejcie się	niech się dzieją
pozostałe formy czas przyszły m będę się dział, będę się dziać będziesz się dział, będziesz się dziać będzie się dział, będzie się dziać będziemy się dziali, będziemy się dziać będziecie się dziali, będziecie się dziać będą się dziali, będą się dziać ż będę się działa, będę się dziać będziesz się działa, będziesz się dziać będzie się działa, będzie się dziać będziemy się działy, będziemy się dziać będziecie się działy, będziecie się dziać będą się działy, będą się dziać n będę się działo, będę się dziać będziesz się działo, będziesz się dziać będzie się działo, będzie się dziać czas zaprzeszły m działem się był działeś się był dział się był dzialiśmy się byli dzialiście się byli dziali się byli ż działam się była działaś się była działa się była działyśmy się były działyście się były działy się były n działom się było działoś się było działo się było forma bezosobowa czasu przeszłego dziano się tryb przypuszczający m działbym się, byłbym się dział działbyś się, byłbyś się dział działby się, byłby się dział dzialibyśmy się, bylibyśmy się dziali dzialibyście się, bylibyście się dziali dzialiby się, byliby się dziali ż działabym się, byłabym się działa działabyś się, byłabyś się działa działaby się, byłaby się działa działybyśmy się, byłybyśmy się działy działybyście się, byłybyście się działy działyby się, byłyby się działy n działobym się, byłobym się działo działobyś się, byłobyś się działo działoby się, byłoby się działo imiesłów przymiotnikowy czynny m dziejący się, niedziejący się ż dziejąca się, niedziejąca się dziejące się, niedziejące się n dziejące się, niedziejące się imiesłów przysłówkowy współczesny dziejąc się, nie dziejąc się rzeczownik odczasownikowy dzianie się, niedzianie się

przykłady:

(1.1) Babcia wieczorami działa nam sweterki.

(2.1) Co tam się dzieje za tym krzakiem?

(2.1) Kate, powiedz, że to się nie dzieje.^[2]

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

(1.1) robić na drutach, dziergać, szydełkować

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. dzianie n, dzieło n, dzianina ż, dzieje nmos, nadzieja ż

czas. nadziać, zadziać się

przym. dziejowy

związki frazeologiczne:

niech się dzieje co chce • niech się dzieje wola nieba • źle się dzieje w państwie duńskim

etymologia:

prasł. *děti, od praindoeur. *dheh₁-

uwagi:

por. przebiegać

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) knit; (2.1) happen
• duński: (2.1) ske
• esperanto: (1.1) triki
• islandzki: (2.1) atvikast
• jidysz: (1.1) שטריקן (sztrikn); (2.1) טאָן זיך (ton zich)
• kataloński: (2.1) passar
• łaciński: (1.1) fio
• niemiecki: (2.1) passieren, los sein
• rosyjski: (1.1) вязать; (2.1) случаться
• szwedzki: (1.1) sticka; (2.1) ske, hända, äga rum, försiggå, pågå, stå på
• ukraiński: (2.1) діятися, відбуватися
• węgierski: (1.1) köt (ruhát), horgol; (2.1) történik, folyik; előfordul, megesik, adódik
• włoski: (2.1) succedere

źródła: