lekarz (język polski)

lekarz (1.1)
lekarze (1.1) chirurdzy
wymowa:
​, IPA: [ˈlɛkaʃ], AS: [lekaš], zjawiska fonetyczne: wygł.
​
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) med. osoba, która zawodowo zajmuje się zdrowiem ludzi lub zwierząt; zob. też lekarz w Wikipedii
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) Boli mnie noga, muszę więc iść do lekarza.
(1.1) Są cztery rodzaje białej śmierci: sól, cukier, kokaina i lekarz pierwszego kontaktu.
(1.1) Lekarz zalecił podawanie leków przeciwcukrzycowych.
składnia:
kolokacje:
(1.1) lekarz stażysta • lekarz diagnosta / terapeuta • lekarz lecznictwa otwartego / zamkniętego • lekarz zabiegowy / niezabiegowy • lekarz medycyny pracy • lekarz okulista / kardiolog / … • lekarz chorób wewnętrznych / płuc … / lekarz sądowy / lekarz weterynarii • lekarz z powołania • iść / przyjść / udać się do lekarza • być u lekarza • wizyta / konsultacja u lekarza • wezwać / wzywać lekarza
synonimy:
(1.1) pot. doktor; książk. eskulap; pogard. konował; żart. lekcew. łapiduch; daw. konsyliarz, medyk
antonimy:
(1.1) znachor, pseudolekarz; pacjent
hiperonimy:
(1.1) medyk
hiponimy:
(1.1) akuszer, alergolog, anestezjolog, bariatra, chirurg, dentysta, dermatolog, diabetolog, endokrynolog, gastrolog, geriatra, ginekolog, hematolog, internista, kardiolog, laryngolog, lekarz orzecznik, lekarz medycyny pracy, lekarz rodzinny, neurolog, oftalmolog, okulista, onkolog, patolog, pediatra, położnik, proktolog, psychiatra, pulmonolog, reumatolog, seksuolog, stomatolog, urolog, wenerolog, weterynarz
holonimy:
(1.1) medycyna, szpital, przychodnia
meronimy:
(1.1) leczenie, terapia, lek, zabieg, operacja
wyrazy pokrewne:
rzecz. lek m, lecznica ż, lecznictwo n, leczenie n, lekarstwo n, wyleczenie n, zaleczenie n, leczniczość ż, podleczenie n
zgrub. lekarzyna m
forma żeńska lekarka ż
czas. leczyć ndk., wyleczyć dk., zaleczyć dk., podleczyć dk.
przym. lekarski, leczniczy, lekowy
przysł. leczniczo, lekarsko, lekowo
skr. lek.
związki frazeologiczne:
co człowiek – to lekarz • lekarzu, ulecz się sam • z lekarzem nie szkodzi, z księdzem nie grzech • dobry kucharz – dobry lekarz • lekarz leczy, Bóg uzdrawia
etymologia:
od prasł. *lěkarjь, połączenia rzeczownika *lěk → lek, substancja lecznica i przyrostka *-arjь → -arz[1]
por. białor. лекар, bułg. лекар, czes. lékař, głuż. lěkar, słc. i ukr. лі́кар
w języku polskim notowane od XIV wieku[1]
uwagi:
zob. też lekarz w Wikicytatach
zobacz też: Indeks:Polski - Zawody
(1.1) W języku polskim używa się zamiast wołacza zwrotu „panie doktorze / pani doktor”, nawet jeśli lekarz nie ma doktoratu; zaś do lekarzy z wyższymi stopniami lub tytułami używa się formy tego tytułu, np. „panie profesorze”.
(1.1) Wyrażenia lekarz medycyny, lekarz stomatolog, lekarz weterynarii są dopuszczalne wyłącznie w tekstach oficjalnych; na co dzień należy mówić: lekarz, dentysta lub stomatolog oraz weterynarz[2].
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1 2 Hasło „lek” w: Krystyna Długosz-Kurczabowa, Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, ISBN 978-83-01-15258-1, s. 340-341.
  2. ↑ Jan Miodek, Rozmyślajcie nad mową!, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, s. 32, 33.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.