krew (język polski)

krew (1.1) na palcu
krew (1.1)
wymowa:
​, IPA: [krɛf], AS: [kref], zjawiska fonetyczne: wygł.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) biol. fizj. med. wet. płynna tkanka łączna zwierząt; zob. też krew w Wikipedii
(1.2) przen. pokrewieństwo, linia rodowa
(1.3) przen. czyjaś natura i temperament
(1.4) przen. życie
(1.5) przen. zadawanie śmierci

czasownik, forma fleksyjna

(2.1) 2. os. lp rozk. od: krewić
odmiana:
(1.1-5)
przykłady:
(1.1) Utracił w wypadku sporo krwi.
(1.2) Jest zdolny, widać że to moja krew.
(1.3) Miał gorącą krew, i najpierw działał, a potem myślał.
składnia:
kolokacje:
(1.1) grupa krwi • choroba / rak / zakażenie krwi • pobierać / badać / oddawać krew • bank krwi • krzepliwość krwi • krew płynie • krew leci
synonimy:
(1.1) farba, jucha, posoka
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
(1.1) osocze
wyrazy pokrewne:
rzecz. ukrwienie n, krwinka ż, krwawnik m, krwiak m, pokrewieństwo n, krewny m, krewna ż, krwawienie n, krewniak m, krewniaczka ż, krewkość ż, wykrwawienie n, wykrwawianie n, zakrwawienie n, ukrwawianie n
czas. krwawić ndk., wykrwawiać ndk., wykrwawić dk., zakrwawiać dk., ukrwawić dk.
przym. krwawy, krwisty, dokrewny, krewniaczy, pokrewny, krewki, krewny
przysł. krwawo, krwisto, krewko, dokrewnie, pokrewnie
tem. słow. krwisto-, krwawo-, krwio-
związki frazeologiczne:
bez kropli krwi • błękitna krew • do nagłej krwi! • do ostatniej kropli krwi • do pierwszej krwi • gorąca krew • iść jak krew z nosa • jak krew w piach • krew krzepnie w żyłach • krew się gotuje • krew ucieka z twarzy • krew z mlekiem • krew zalewa • mieć krew na rękach / mieć ręce splamione krwią • mieć we krwi • moja krew! • mrozić krew w żyłach / mrożący krew w żyłach • napsuć krwi / napsuć sobie krwi • nowa krew • przelać krew / przelewać krew • przypieczętować krwią • psiakrew • rozpalać krew w żyłach • stracić zimną krew • świeża krew • tonąć we krwi • więzy krwi • wysysać krew • zachować zimną krew / zimna krew / z zimną krwią • z krwi i kości • zbroczony krwią • zew krwi / głos krwi • zła krew • przysłowia: jest krew, jest czołówka • krew jak dobre wino: burzy się za młodu, tężeje na starość • krew nie woda • krew wypije, a dziurki nie zrobi • krew z krwi, kość z kości • krew z mlekiem • krew z piwa nie burzliwa • młoda krew szybko wre
etymologia:
pierwotnie forma biernika lp st.pol. kry[1], od prasł. *kry[1][2][3], w bierniku *krъvь
oryginalna forma mianownika, kry, była w użyciu jeszcze na przełomie XIV i XV wieku[1]
por. białor. кроў, bułg. кръв, chorw. krv, czes. krev, dłuż. kšej, głuż. krej, ros. кровь, scs. крꙑ, słc. krv, słń. kri i ukr. кров
por. również etymologię słów marchew i brew
uwagi:
  1. ↑ liczba mnoga zachowana w formach archaicznych; współcześnie tylko w liczbie pojedynczej (za: publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „krew” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.)
  • zob. też krew w Wikicytatach
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1 2 3 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „krew” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
  2. ↑ Hasło „krew” w: Макс Фасмер, Этимологический словарь русского языка, tłum. О. Н. Трубачев, Прогресс, Moskwa 1964–1973 (1986–1987).
  3. ↑ Этимологический словарь славянских языков, red. O. Trubaczow, A. Żurawlоw, t. XIII, Moskwa 1974-, s. 67, 68, 69 i 70.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.