Mikołaj (język polski)

wymowa:
IPA: [mʲiˈkɔwaj], AS: [mʹikou̯ai ̯], zjawiska fonetyczne: zmięk. ​
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

(1.1) imię męskie; zob. też Mikołaj w Wikipedii
(1.2) rel. Święty Mikołaj
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) Mam na imię Mikołaj i jestem kuratorem z podwarszawskiej miejscowości.
(1.1) Mikołaj Kopernik był wybitnym astronomem, który „wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, (…)”.
(1.1) W Kościele katolickim na 6 grudnia przypada wspomnienie św. Mikołaja z Myry, patrona dzieci, ubogich, kancelistów parafialnych, piekarzy, podróżnych, żeglarzy, panien pragnących wyjść za mąż, uczonych i studentów.
(1.1) Mikołajowie dzień swego patrona, czyli imieniny, obchodzą 6 grudnia, a także 10 września.
składnia:
kolokacje:
(1.1) Święty Mikołaj • pan Mikołaj • brat / kuzyn / wujek / dziadek Mikołaj • mężczyzna imieniem (o imieniu) Mikołaj • święty / błogosławiony Mikołaj • mieć na imię / nosić imię / używać imienia Mikołaj • dać na imię / nadać imię / ochrzcić imieniem Mikołaj • otrzymać / dostać / przybrać imię Mikołaj • dzień imienin / imieniny Mikołaja • na Mikołaja (o dniu)
synonimy:
(1.1) zdrobn. Mikołajek, Kola, Mikuś, Mikosz; st.pol. Mikuła
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. Mikołajowa ż, Mikołajówna ż, Mikołajostwo lm mos, mikołaj mos/mrz, mikołajek mos/mzw, mikołajka ż, mikołajki lm nmos, Mikołajki nmos, Mikołajów mrz, Mikołajówka ż, Mikołajew mrz, Mikołów mrz, mikołajowość ż, mikołajkowość ż, mikołajczykowskość ż, mikołajskość ż
zdrobn. Mikołajek mos, Kola mos, Mikuś mos, Mikosz mos
st.pol. Mikuła mos, Micek mos[3], Mik[3]
forma żeńska Mikołajka ż[4]
przym. Mikołajowy, Mikołajkowy, mikołajowy, mikołajkowy, mikołajski, mikołajecki, mikołajczykowski
przysł. mikołajsko, mikołajczykowsko
związki frazeologiczne:
przysłowia: bieda w kraju, Mikołaju • jeśli święty Mikołaj lodu nie roztopi, długo będą w ręce chuchać chłopi • na Mikołaja porzuć wóz, a zaprzęż sanie • na świętego Mikołaja ciekawość się podwaja: panny patrzą pod poduszki czy tam nie ma jakiej duszki, a chłopczyki wprzód macają, jaki towar dla się mają • na świętego Mikołaja czeka dzieciąt cała zgraja: da posłusznym ciasteczko, złych przekropi rózeczką • na święty Mikołaj do butów wołaj • na święty Mikołaj dziewki z karczmy wywołaj / święty Mikołaj dziewki z karczmy wywoła • na święty Mikołaj radość dookoła • święty Mikołaj rządzi wilkami
etymologia:
(1.1) łac. Nicolaus < gr. Νικόλαος (Nikolaos)[5] < gr. νίκη + λαός (nike + laos)[5] → zwycięstwo + lud
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona
tłumaczenia:
(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: Święty Mikołaj
źródła:
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Mikołaj” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
  2. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „imiona w liczbie mnogiej” w: Poradnia językowa PWN.
  3. 1 2 Jan Czubek, O apercepcji językowej, „Poradnik Językowy” nr 3/1902, s. 33.
  4. ↑ Mikołajka w: Rada Języka Polskiego.
  5. 1 2 Hasło „Mikołaj” w: Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Rytm, Warszawa 2003, ISBN 83-7399-022-4.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.