wóz (język polski)

wóz (1.1)
wozy (1.3)
wozy (1.4) transmisyjne
wymowa:
IPA: [vus], AS: [vus], zjawiska fonetyczne: wygł. ​
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) ciągnięty przez konie lub inne zwierzęta pociągowe pojazd używany do podróżowania lub transportu, rzadko też jako mieszkanie
(1.2) zawartość wozu (1.1)
(1.3) pot. dowolny pojazd o co najmniej czterech kołach, również wagon
(1.4) pojazd o określonej specjalizacji
odmiana:
(1.1-4)
przykłady:
(1.1) Jadą wozy kolorowe taborami, jadą wozy kolorowe wieczorami (…).[3]
(1.1) Przy powrozie na wozie wielki ciężar konie wlekły.[4]
(1.2) Tej zimy spaliłam w piecu dwa wozy węgla.
(1.3) Mało dzisiaj jest wozów na parkingu.
(1.3) Tylko jeden z przedziałów klasy III, w piątym wozie od końca, nie poddawał się ogólnemu nastrojowi (…).[5]
(1.4) Nie mogę zrobić reportażu, bo wszystkie wozy są dzisiaj w terenie.
składnia:
kolokacje:
(1.1) wóz drabiniasty
(1.3) dwutonowy wóz
(1.4) wóz meblowy • wóz transmisyjny • wóz techniczny • wóz bojowy • wóz strażacki
synonimy:
(1.1) fura
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. podwozie n, nadwozie n, woźnica mos, powóz mrz, wozak mos, wozownia ż, wożenie n, wiezienie n
zdrobn. wózek mrz
czas. wozić ndk., wieźć ndk.
przym. wozowy, wózkowy
związki frazeologiczne:
co z woza spadło, to i przepadło • raz na wozie, raz pod wozem • wóz albo przewóz • piąte koło u wozu / potrzebny jak piąte koło u wozu • baba z wozu, koniom lżej • przyszła koza do woza • gdy na Małgorzaty mróz, jeszcze długo nie pojedzie wóz • gdy w Katarzynę lód nie stanie – szykuj sanie, gdy w Katarzynę mróz – szykuj wóz
etymologia:
prasł. *vozъ (→ to, czym się wiezie / to, co się wiezie), rzeczownik odczasownikowy od prasł. *vezti → wieźć, z charakterystyczną wymianą samogłoski rdzennej e na o[6]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „wóz” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. ↑ Hasło „wóz” w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, ISBN 83-01-03811-X, s. 882.
  3. ↑ J.Ficowski: Jadą wozy kolorowe
  4. ↑ I. Krasicki: Wóz z sianem
  5. ↑ S. Grabiński: Ślepy tor
  6. ↑ Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.

wóz (język dolnołużycki)

wóz (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) wóz
odmiana:
przykłady:
(1.1) Wóna jo z wóza wopadnuła a sebje knyku złamała.[1] → Ona spadła z wozu i złamała sobie kark
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.