południe (język polski)
południe (1.1)
południe (1.1)
południe (1.2) Afryki
- wymowa:
- IPA: [pɔˈwudʲɲɛ], AS: [pou̯udʹńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• -ni…
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- (1.1) chwila, kiedy Słońce jest najwyżej nad horyzontem w ciągu dnia; godzina dwunasta; zob. też południe (12:00) w Wikipedii
- (1.2) geogr. kierunek wskazywany przez lewą rękę przy patrzeniu na zachód; zob. też południe w Wikipedii
- (1.3) państwa leżące na południu (1.2), blisko równika, w klimacie gorącym lub ciepłym
- odmiana:
- (1.1-2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik południe południa dopełniacz południa południ celownik południu południom biernik południe południa narzędnik południem południami miejscownik południu południach wołacz południe południa - (1.3) blm
przypadek liczba pojedyncza mianownik południe dopełniacz południa celownik południu biernik południe narzędnik południem miejscownik południu wołacz południe - przykłady:
- (1.1) W każde południe polskie radio transmituje hejnał z Krakowa.
- (1.2) (…) potem pójdziemy 5 kilometrów na południe (…)
- (1.3) Mam dość naszego klimatu. Następną zimę spędzę na południu.
- składnia:
- (1.2) na południe od + B.
- kolokacje:
- (1.1) w południe • przed południem • po południu • do południa • sobotnie / niedzielne południe
- (1.2) iść / jechać / lecieć / udać się / wybrać się / wyprawiać się / ruszać / podróżować na południe • być na południe od czegoś • przyjść od / z południa
- synonimy:
- (1.2) S, pd.
- antonimy:
- (1.1) północ
- (1.2) północ
- (1.3) północ
- hiperonimy:
- (1.1) pora dnia
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. Południe n, południowiec mos, Południowiec, południk m, popołudnie n, przedpołudnie n, południca ż
- czas. południować ndk.
- przym. południowy
- przysł. południowo
- związki frazeologiczne:
- w grudniu po południu • od świętej Anny nie doczeka południa deszcz poranny • gdy się grzmot w lipcu od południa poda, drzewom się znaczy szwank i nieuroda
- etymologia:
- pol. pół + dzień
- uwagi:
- Forma celownika liczby pojedynczej tego rzeczownika brzmi „południu”. Wyjątkowo w książkowej frazie „ku południowi” poprawna jest też nieregularna forma „południowi”[1][2][3].
- zob. też południe (ujednoznacznienie) w Wikipedii
- tłumaczenia:
- abazyński: (1.1) щыбжьан; (1.2) къабльа
- albański: (1.1) mesditë; (1.2) jug
- angielski: (1.1) noon, midday; (1.2) south; (1.3) South
- arabski: (1.2) جنوب (ǧanūb)
- baskijski: (1.1) eguerdi; (1.2) hego
- białoruski: (1.1) поўдзень m, полудзень m; (1.2) поўдзень m
- bułgarski: (1.1) пладне n; (1.2) юг m
- chiński standardowy: (1.2) 南 (nán)
- chorwacki: (1.1) podne n; (1.2) jug m
- czeczeński: (1.2) къилбе
- czeski: (1.1) poledne; (1.2) jih
- dolnołużycki: (1.1) połdnjo n, połudnjo n; (1.2) pódpołdnjo n
- duński: (1.1) middag w, middagstid w; (1.2) syd; (1.3) syd n, syden n
- esperanto: (1.1) tagmezo; (1.2) sudo
- fidżyjski: (1.2) ceva
- francuski: (1.1) midi; (1.2) sud m, midi m
- galicyjski: (1.1) mediodía m; (1.2) sur m, mediodía m
- górnołużycki: (1.1) připołdnjo n; (1.2) połdnjo n
- hawajski: (1.2) hema
- hebrajski: (1.2) דרום m (darom)
- hiszpański: (1.1) mediodía m, mediodía verdadero m; (1.2) sur m, mediodía m
- interlingua: (1.1) meridie, medie-die; (1.2) sud
- islandzki: (1.1) hádegi; (1.2) suður
- jidysz: (1.1) מיטאָג m (mitog), האַלבער טאָג m (halber tog); (1.2) דרום m (dorem)
- karpatorusiński: (1.1) полїдне m
- kaszubski: (1.1) pôłnié n; (1.2) pôłnié n
- kataloński: (1.1) migdia m; (1.2) sud m
- kirgiski: (1.2) түштүк
- krymskotatarski: (1.1) üyle
- łaciński: (1.1) meridies, auster
- nepalski: (1.2) दक्षिण (dakṣiṇa)
- niderlandzki: (1.1) middag m; (1.2) zuiden n
- niemiecki: (1.1) Mittag m; (1.2) Süden m
- norweski (bokmål): (1.1) middag m; (1.2) sør n, syd n
- nowogrecki: (1.1) μεσημέρι n; (1.2) νότος m
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1) południe, po południu:
; (1.2) 
- rosyjski: (1.1) полдень m; (1.2) юг m
- rumuński: (1.1) prânz n
- sanskryt: (1.2) याम्या
- serbski: (1.1) подне m
- słowacki: (1.1) poludnie n; (1.2) juh m
- szkocki gaelicki: (1.2) deas ż
- szwedzki: (1.1) middag w; (1.2) syd, söder
- turecki: (1.1) öğle; (1.2) güney
- tuvalu: (1.1) fakatutonu
- tybetański: (1.2) ལྷོ
- ukraiński: (1.1) полудень m, південь m; (1.2) південь m
- wepski: (1.1) suvi
- węgierski: (1.1) dél; (1.2) dél
- wilamowski: (1.1) myttag m, myttak m, myttaog m, mytag m
- włoski: (1.1) mezzogiorno m; (1.2) mezzogiorno m
- źródła:
- ↑ Hasło „południe” w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, ISBN 83-01-03811-X, s. 540.
- ↑ Hasło „południe” w: Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Andrzej Markowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, ISBN 978-83-01-14198-1, s. 816.
- ↑ Hasło „południe” w: Daniela Podlawska, Magdalena Światek-Brzezińska, Słownik poprawnej polszczyzny, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-7446-842-8, s. 329.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.