 Emblemat brygady | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1 stycznia 1958 |
| Rozformowanie |
16 maja 1991 |
| Nazwa wyróżniająca |
Górnośląska |
| Tradycje | |
| Nadanie sztandaru |
21 stycznia 1963; |
| Rodowód |
10 Oddział OP |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
gen. bryg. |
| Ostatni |
płk dypl. |
| Organizacja | |
| Numer |
2445-0- |
| Kryptonim | |
| Dyslokacja |
ul. Marcelego Nowotki 56 |
| Formacja | |
| Podległość |
Dowództwo WOP |
| Odznaczenia | |
 | |
Górnośląska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza (GB WOP) – zlikwidowana brygada Wojsk Ochrony Pogranicza pełniąca służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
.jpg.webp)
4 Górnośląska Brygada WOP została sformowana na podstawie zarządzenia Nr 075/58 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 22 kwietnia 1958 na bazie 4 Brygady WOP. Sztab brygady stacjonował w Gliwicach ul. Nowotki obecnie Daszyńskiego 56[1] z podległością Dowództwu WOP[2].
W 1962 wprowadzono nowy plan mobilizacyjny PM–62. Zakładał on na wypadek wojny znaczne rozwinięcie jednostki. Zgodnie z etatem czasu „P”, na dzień 1 lipca 1965 Brygada liczyła 2605 żołnierzy, a etat czasu „W” przewidywał 4032 żołnierzy[3]. W ramach zadań mobilizacyjnych jednostka formowała 14 Brygadę WSW Frontu o stanie 2125 żołnierzy[3].
21 stycznia 1963 społeczności województw śląskiego i opolskiego ufundowały brygadzie nowy sztandar[4]. W imieniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, aktu wręczenia dokonał wiceminister gen. bryg. Franciszek Szlachcic. Sztandar odebrał dowódca brygady płk Bolesław Bonczar.
4 października 1983 Rada Państwa nadała Brygadzie Order Sztandaru Pracy II klasy. Aktu dekoracji sztandaru dokonał Wiceminister MSW, szef Wojsk Wewnętrznych gen.dyw. Lucjan Czubiński w obecności dowódcy WOP gen. bryg. Feliksa Stramika[5].
9 września 1989 w czasie uroczystej przysięgi żołnierzy brygady w Raciborzu, brygadzie wręczono nowy sztandar ufundowany przez zakłady pracy i społeczeństwo pogranicza. Aktu wręczenia sztandaru dokonał d-ca WOP gen. dyw. Feliks Stramik, a sztandar przyjął d-ca brygady, płk dypl. Tadeusz Jagodziński[6].
Górnośląska Brygada WOP funkcjonowała do 15 maja 1991[7].
Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 7 maja 1991 w sprawie rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej Minister Spraw Wewnętrznych polecił z dniem 16 maja 1991 rozwiązać Górnośląską Brygadę WOP w Gliwicach istniejącą według etatu nr 44/089 o stanie osobowym na okres „W” 2115 żołnierzy i 68 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 1379 żołnierzy i 79 pracowników cywilnych[8]. Na jej bazie powstały dwa oddziały Straży Granicznej: Beskidzki w Cieszynie i Śląski w Raciborzu[9]. Oddziałom zostały przydzielone nazwy związane z regionem, w którym działały[10].
Struktura organizacyjna
Struktura organizacyjna 4 Górnośląskiej Brygady WOP podano za: Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. s. 11–12, 14–16, 19–25.
- Dowództwo i sztab 4 Górnośląskiej Brygady WOP – Gliwice
- pododdziały dowodzenia i obsługi
- 42 batalion WOP Cieszyn
- 43 batalion WOP Racibórz
- 44 batalion WOP Głubczyce – rozformowany w 1961[uwaga 4][uwaga 5]
- 45 batalion WOP Prudnik
- Batalion odwodowy
- Szkoła podoficerska – rozwiązana w 1967
- Graniczne placówki kontrolne:
- Cieszyn – kolejowa i drogowa
- Zebrzydowice – kolejowa
- Chałupki – drogowa i kolejowa
- Pietrowice – drogowa
- Głuchołazy – kolejowa i drogowa
Stan etatowy brygady wynosił 2645 wojskowych.
W 1963 dowódca WOP nakazał skrócić odcinek 3 Karpackiej Brygady WOP i ustalił linię rozgraniczenia między karpacką, a górnośląską brygadą na granicy województw krakowskiego i katowickiego. Nakazał też 1 stycznia 1964 przekazać strażnice WOP: Krężelka, Jaworzynka i Poniwiec Górnośląskiej Brygadzie WOP[12]. Termin zmieniono na 1 października 1963. Strażnice włączono w struktury batalionu WOP Cieszyn.
1 lipca 1965 WOP podporządkowano Ministerstwu Obrony Narodowej, Dowództwo WOP przeformowano na Szefostwo WOP z podległością Głównemu Inspektoratowi Obrony Terytorialnej. Do MSW odeszła cała kontrola ruchu granicznego oraz ochrona GPK. Tym samym naruszono jednolity system ochrony granicy[13].
1 października 1971 WOP został podporządkowany pod względem operacyjnym, a 1 stycznia 1972 pod względem gospodarczym MSW. Do WOP powrócił cały pion kontroli ruchu granicznego wraz z przejściami granicznymi. Przywrócono jednolity system ochrony granicy państwowej[14].
W lutym 1976, związku z nowym podziałem administracyjnym kraju 34 Batalion WOP wraz z 5. placówkami został włączony w struktury organizacyjne 4 Górnośląskiej Brygady WOP[15].
Górnośląska brygada ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 439,9 km[16], powierzchnia wynosiła 6650 km²[14]:
- Włącznie znak graniczny nr II/82 (Lipnica Wielka), wyłącznie znak gran. nr IV/200 (Złoty Stok).
- Zasięg terytorialny:
- Obszar województw: bielskiego, katowickiego i opolskiego.
Układ organizacyjny przed reorganizacją w 1976
- Dowództwo i sztab 4 Górnośląskiej Brygady WOP – Gliwice[uwaga 6]
- dowódca – płk Bolesław Bonczar
- szef sztabu zastępca d-cy – płk Czesław Ferenc, płk Zdzisław Mossóczy
- zastępca ds. liniowych – płk Wojciech Piekarski
- zastępca ds. politycznych – płk Izydor Jałoszyński
- zastępca ds. zwiadu – płk Władysław Tarała
- szef służb technicznych – płk Stanisław Mirkowski
- kwatermistrz – płk Bohdan Morawiński
- pododdziały dowodzenia i obsługi
- kompania ochrony
- kompania łączności
- kompania samochodowa
- pluton saperów
- orkiestra
- batalion odwodowy
- 34 batalion WOP Żywiec
- 42 batalion WOP Cieszyn
- 43 batalion WOP Racibórz
- 45 batalion WOP Prudnik
- Graniczne placówki kontrolne – bez zmian.
Układ organizacyjny po kwietniu 1976
W kwietniu 1976 brygada przeszła na dwuszczeblowy system dowodzenia. Rozformowano bataliony graniczne, strażnice podporządkowane zostały bezpośrednio pod sztab brygady. W miejsce batalionów granicznych sformowano:
- samodzielna kompania odwodowa w Żywcu – 07.1977 przeniesiona do sztabu brygady[14]
- batalion szkolno-odwodowy w Cieszynie – od 12.10.1983 Jednostka Wojsk Ochrony Pogranicza im. „Ziemi Cieszyńskiej”[16]
- batalion odwodowy w Raciborzu
- Ośrodek Szkolenia Górnośląskiej Brygady WOP w Prudniku
- Placówki i strażnice podległe bezpośrednio pod sztab brygady:
- Placówka WOP Zawoja
- Placówka WOP Korbielów
- Placówka WOP Soblówka
- Placówka WOP Rycerka
- Placówka WOP Zwardoń
- Placówka WOP Jaworzynka
- Placówka WOP Wisła
- Placówka WOP Poniwiec
- Strażnica WOP Leszna Górna
- Strażnica WOP Cieszyn
- Strażnica WOP Pogwizdów
- Strażnica WOP Zebrzydowice
- Strażnica WOP Skrbeńsko
- Strażnica WOP Godów
- Strażnica WOP Gorzyce
- Strażnica WOP Chałupki
- Strażnica WOP Owsiszcze[uwaga 7]?
- Strażnica WOP Krzanowice
- Strażnica WOP Kietrz
- Strażnica WOP Ściborzyce
- Strażnica WOP Pilszcz
- Strażnica WOP Bliszczyce
- Strażnica WOP Krasne Pole
- Strażnica WOP Równe
- Strażnica WOP Pomorzowice
- Strażnica WOP Krzyżkowice
- Strażnica WOP Trzebina
- Strażnica WOP Pokrzywna
- Strażnica WOP Konradów
- Strażnica WOP Gierałcice
- Strażnica WOP Jasienica Górna
- Strażnica WOP Gościce.
W 1976 zniesiona została numeracja brygad WOP. Wówczas to Zarządzeniem D WOP z 17 lutego 1976 i 25 lipca 1976 przyjęto tylko nazwę „regionalną” Górnośląska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza[16].
13 grudnia 1981, po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium w kraju dowódca Brygady wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[16].
Układ organizacyjny 2. poł. 1984
W 2. połowie 1984 w wyniku reorganizacji Wojsk Ochrony Pogranicza ponownie utworzono bataliony graniczne podległe pod sztab Brygady. Układ organizacyjny przedstawiał się następująco:
- Dowództwo brygady[18]:
- dowódca – gen. bryg. Bolesław Bonczar[uwaga 8], płk dypl. Tadeusz Jagodziński
- szef sztabu zastępca d-cy – ppłk/płk Stefan Gacek[19]
- zastępca ds. politycznych – płk Stanisław Mikulski[uwaga 9][20], mjr mgr Kazimierz Malinowski
- zastępca ds. zwiadu – płk Władysław Tarała[uwaga 10], płk Jan Falana
- zastępca ds. techniki i zaopatrzenia – płk Jan Pawlik[uwaga 11], płk inż. Zdzisław Raczyński
- batalion odwodowy
- batalion kadrowy WOP Żywiec – do.10.1990
- batalion graniczny WOP Cieszyn
- batalion graniczny WOP Racibórz – 8.06.1986–16.04.1990 im. „Bohaterów Powstań Śląskich”
- batalion graniczny WOP Prudnik – do 31.10.1990
- składnica materiałowa Głubczyce
- Graniczne placówki kontrolne – bez zmian.
Układ organizacyjny w maju 1991
- Dowództwo brygady[21]:
- dowódca – płk dypl. Tadeusz Jagodziński
- szef sztabu zastępca d-cy – płk mgr Stefan Gacek
- zastępca ds. wychowawczych – ppłk mgr Kazimierz Malinowski
- zastępca ds. zwiadu – płk Jan Falana
- zastępca ds. techniki i zaopatrzenia – płk inż. Zdzisław Raczyński
- starszy radca prawny – ppłk mgr Bolesław Kaczyński
- kierownik sekcji kadr – ppłk Stanisław Frelak
- Batalion graniczny WOP Cieszyn
- Kompania zabezpieczenia w Raciborzu
- Kompania zabezpieczenia w Prudniku
- Składnica materiałowa w Głubczycach
- Strażnice podległe bezpośrednio pod sztab brygady:
- Strażnica WOP Chałupki
- Strażnica WOP Krzanowice
- Strażnica WOP Kietrz
- Strażnica WOP Pilszcz
- Strażnica WOP Krasne Pole
- Strażnica WOP Pomorzowice
- Strażnica WOP Trzebina
- Strażnica WOP Konradów
- Strażnica WOP Gierałcice
- Graniczne placówki kontrolne:
Żołnierze brygady
Dowódcy brygady
- gen. bryg. Bolesław Bonczar (2.09.1957–20.01.1989[5])
- płk dypl. Tadeusz Jagodziński (21.01.1989–15.05.1991[21]).
Kierownicy sekcji KRG
Batalion odwodowy
- mjr Adamowicz
- mjr Antoni Dujanowicz p.o.[4]
- ppłk Eugeniusz Łukasiewicz[17]
- ppłk Tadeusz Protazy[23]
Szkoła podoficerska
- por. Stanisław Mika
- kpt. Michał Radziecki[24]
- kpt. Bronisław Kuzio
- mjr Paweł Grzybek – do 1967[4].
Żołnierze GB WOP wpisani do Honorowej Księgi Zasłużonych dla WOP
Żołnierzy GB WOP wpisanych do Honorowej Księgi Zasłużonych dla WOP podano za: Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. s. 63.
- gen. bryg. Bolesław Bonczar – d-ca Górnośląskiej Brygady WOP
- płk Bolesław Cader – d-ca batalionu granicznego WOP Cieszyn
- płk Stefan Gacek – szef sztabu, z-ca d-cy brygady
- płk Paweł Grzybek – kierownik sekcji szkolenia brygady
- ppłk Jerzy Janicki – z-ca szefa wydziału zwiadu brygady
- płk Mieczysław Matela – długoletni oficer aparatu politycznego brygady
- płk Stanisław Mikulski – z-ca d-cy brygady ds. politycznych
- ppłk Bolesław Sowa – z-ca d-cy batalionu granicznego WOP Cieszyn ds. zwiadu
- mjr Jan Toma – d-ca strażnicy WOP Krzanowice
- płk Zdzisław Wędrowczyk – z-ca szefa wydziału zwiadu brygady.
Oficerowie brygady:
Wydarzenia
.jpg.webp)
.jpg.webp)
- 1958 – maj rozformowano Strażnicę WOP Jarnołtówek w batalionie Prudnik[25].
- 1959/60 – dowództwo WOP udostępniło konie na potrzeby filmu Aleksandra Forda na podstawie powieści Krzyżacy Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”. W filmie brały również udział konie z brygady.
- 1964 – rozformowano Strażnicę WOP IV kategorii Krężelka o stanie 27 wojskowych[26].
- 1965 – 21 marca brygadę wizytował ówczesny Kierownik Artystyczny Zespołu Pieśni i Tańca Warszawskiego Okręgu Wojskowego Leopold Kozłowski (kompozytor piosenki, poeta) Tadeusz Śliwiak (autor piosenki) oraz solistka zespołu Bronisława Baranowska, która na Festiwalu piosenki w Sopocie piosenką „Dziewczyna WOP-isty” zajęła III miejsce[27].
- Lata 60. – żołnierze, kadra i pracownicy cywilni pomagali przy budowie nowego budynku szkoły podstawowej, pomnika „1000 lecia Państwa Polskiego” w Pomorzowiczkach i w Skłobach. Szkoła otrzymała imię „Żołnierzy Górnośląskiej Brygady WOP”[28].
- 1966 – dokonał inspekcji brygady Marszałek Polski Marian Spychalski[29].
- 1972 – dowódca WOP gen. bryg. Czesław Stopiński wręczył sztandar Szkole Podstawowej nr 3 im. „Wojsk Ochrony Pogranicza” w Głubczycach[25].
- 1972 – brygadę i batalion WOP Cieszyn wizytowała delegacja pograniczników Ludowej Republiki Bułgarii. Strażnica WOP Zebrzydowice otrzymała medal pamiątkowy „Dymitrowa”[25].
- 1972 – brygadę wizytował minister spraw wewnętrznych Wiesław Ociepka w towarzystwie d-cy WOP gen. bryg. Czesława Stopińskiego[30].
- 1973 – w walce z pryszczycą na kolejowym przejściu granicznym Chałupki-Bohumin, brała udział służba chemiczna brygady. Dokonano dezynfekcji 11 tys. wagonów[30].
- 1974 – brygadę wizytował wiceminister spraw wewnętrznych gen. bryg. Tadeusz Pietrzak i d-ca WOP gen. bryg. Czesław Stopiński[30].
- 1974 – rozformowano Strażnicę WOP Ruptawa w batalionie Cieszyn[29].
- 1975 – rozformowano Strażnicę WOP Jarnołtów w batalionie Prudnik[29].
- 1976 – rozformowano Strażnicę WOP Trzebinia, przemianowano ją na ośrodek szkolenia podległy Ośrodkowi Szkolenia GB WOP[31].
- 1976 – 17 lutego 34 Batalion WOP został włączony w struktury organizacyjne brygady[14].
- 1976 – kwiecień, rozformowano bataliony graniczne, strażnice podporządkowane zostały bezpośrednio pod sztab brygady[14].
- 1976 – zniesiona została numeracja brygad WOP. Wówczas to przyjęto tylko nazwę „regionalną” Górnośląska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza[31].
- 1977 – w Gliwicach odbyły się eliminacje konkursu piosenki żołnierskiej, I miejsce zajął plut. Ryszard Jędras[32].
- 1979 – żołnierze brygady brali udział w zabezpieczeniu wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II. Zgrupowanie było zorganizowane w okolicach Oświęcimia, d-cą zgrupowania został ppłk dypl. Józef Mróz[33].
- 1979 – 10 czerwca w 34. rocznicę powstania Wojsk Ochrony Pogranicza, Hufiec ZHP im. „Górnośląskiej Brygady WOP” otrzymał sztandar ufundowany przez Radę Przyjaciół Harcerstwa i żołnierzy WOP. Wcześniej Uchwałą Miejsko-Gminnej Rady Narodowej w Głuchołazach, nadano Hufcowi imię „Górnośląskiej Brygady WOP”[34].
- 1980 – brygada zdobyła Puchar za zajęcie I miejsca we współzawodnictwie brygad WOP.
- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[35].
- 1983 – na wniosek Wojewody Bielskiego minister spraw wewnętrznych nadał batalionowi w Cieszynie nazwę „Jednostka Wojsk Ochrony Pogranicza im. Ziemi Cieszyńskiej”[5].
- 1984 – brygadę odwiedził płk Wasilij Chomienko ,oficer Wojska Polskiego i Armii Czerwonej, biorący udział w tworzeniu 10 Katowickiego Oddziału WOP[36].
- 1985 – batalion WOP Cieszyn im. „Ziemi Cieszyńskiej” otrzymał z rąk wiceministra MSW Andrzeja Gduli, sztandar ufundowany przez mieszkańców Ziemi Cieszyńskiej[36].
- 1985 – w spartakiadzie „40-lecia WOP”, brygada zajęła I miejsce oraz puchar na własność[37].
- 1986 – batalion Racibórz im. „Bohaterów Powstań Śląskich” otrzymał sztandar z rąk d-cy WOP gen. dyw. Feliksa Stramika[6].
- 1989 – maj, rozformowano strażnice WOP: Bliszczyce i Równe w batalionie Racibórz[6].
- 1989 – 9 września brygada otrzymała nowy sztandar[6].
- 1989 – 1 listopada rozformowano strażnice WOP: Krzyżkowice i Pokrzywna, a ponownie sformowano strażnicę WOP Trzebina[uwaga 12].
- 1989 – 1 listopada rozformowano bataliony graniczne: Żywiec i Prudnik[uwaga 12][6].
- 1989 – 12 grudnia rozformowano Strażnicę WOP Skrbeńsko w batalionie granicznym Cieszyn.
- 1990 – w brygadzie przestał istnieć wydział polityczny, a w jego miejsce powstał wydział wychowawczy[7].
- 1990 – marzec, odtworzono ponownie Strażnicę WOP Wisła w batalionie WOP Cieszyn[6].
- 1990 – 17 kwietnia rozformowano batalion graniczny Racibórz im. „Bohaterów Powstań Śląskich”, strażnice przeszły w podporządkowanie bezpośrednio pod sztab GB WOP[uwaga 13].
- 1990 – czerwiec, rozformowano kompanię remontowo-budowlaną w sztabie brygady[21] (d-ca kompanii – mjr Antoni Bławicki[uwaga 14][38])
- 1990 – czerwiec, strażnice kadrowe „kierunku żywieckiego” włączono w struktury batalionu granicznego WOP Cieszyn[39].
- 1991 – 13 marca Strażnica WOP Zawoja została przekazana Karpackiej Brygadzie WOP w Nowym Sączu[21].
- 1991 – 23 marca strażnice WOP: Jasienica Górna i Gościce zostały włączone w struktury sudeckiego batalionu WOP w Kłodzku[21].
- 1991 – 30 kwietnia rozformowano sztab brygady[39].
Uwagi
- ↑ Kryptonim brygady w 1961 roku.
- ↑ Kryptonim brygady w latach 1972–1973.
- ↑ Kryptonim brygady w latach 80. XX w.
- ↑ Zarządzeniem MSW nr 0104/61/WW z 4 lipca 1961 roku rozformowano 44 batalion WOP w Głubczycach. Komendę nad strażnicami objęły sąsiednie bataliony: 45. w Prudniku oraz 43. w Raciborzu[11].
- ↑ Batalion ostatecznie rozformowano w 1962 (Zarządzenie organizacyjne MSW nr 095 z 24.05.1962).
- ↑ Dowództwo brygady 1976 rok, przed przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia w kwietniu 1976 roku[17].
- ↑ Rozformowana 2. poł. lat 70. XX w.
- ↑ Do 20 stycznia 1989 roku.
- ↑ Do sierpnia 1989.
- ↑ Do 1990 roku.
- ↑ Do sierpnia 1990.
- 1 2 Zarządzenie Dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza Nr 035/Org z dnia 31 lipca 1989 roku w sprawie zmian etatowych w jednostkach WOP. Na podstawie decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 maja 1989 r. akceptującej kierunki zmian w organizacji jednostek WOP, ujęte w planie restrukturyzacji Wojsk Ochrony Pogranicza oraz zarządzenia organizacyjnego nr 0219/Org. Dyrektora Biura Organizacyjno-Prawnego MSW z dnia 27 lipca 1989 r. Zarządzam:
Dowódcy jednostek WOP w terminie do 31 października 1989 wprowadzą następujące zmiany organizacyjne na okres „W” i „P”:
Dowódca Górnośląskiej Brygady WOP:
- rozformuje – Batalion Graniczny Górnośląskiej Brygady WOP w Prudniku istniejący w według etatu nr 44/093 o stanie osobowym na okres „W” 554 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 413 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych z jednoczesnym:
- rozformowaniem strażnic WOP – Lądowych rozwiniętych kat. I w Pokrzywnej i kat II w Krzyżkowicach;
- przeformowaniem strażnic WOP – Lądowych rozwiniętych kat. I w Konradowie i Gierałcicach i kat II w Pomorzowicach, Jasienicy Górnej i Gościcach na Strażnice WOP Lądowe (na czas „P” kadrowe);
- sformowaniem strażnicy WOP – Lądowej (na czas „P” kadrowej) w Trzebini;
- sformowaniem Kompanii Zabezpieczenia w Prudniku...
- rozformuje – Batalion Graniczny Górnośląskiej Brygady WOP w Prudniku istniejący w według etatu nr 44/093 o stanie osobowym na okres „W” 554 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 413 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych z jednoczesnym:
- ↑ Zarządzenie Dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 068/org. z dnia 12 marca 1990 w sprawie rozformowania batalionu granicznego GB WOP w Raciborzu oraz zmianach etatowych w jednostkach WOP[21].
- ↑ mjr Antoni Bławicki zmarł 5.05.2022 i pochowany został na Cmentarzu Centralnym w Gliwicach.
Przypisy
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 144.
- ↑ Żurawlow 2014 ↓, s. 37.
- 1 2 Goryński 2021 ↓, s. 185.
- 1 2 3 Gacek 2005 ↓, s. 12.
- 1 2 3 Gacek 2005 ↓, s. 19.
- 1 2 3 4 5 6 Gacek 2005 ↓, s. 22.
- 1 2 Gacek 2005 ↓, s. 47.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 196.
- ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 stycznia 2020 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Straży Granicznej (Dz.U. 2020. poz. 305). dziennikustaw.gov.pl, 2020-02-26. [dostęp 2020-03-22]. (pol.).
- ↑ ASG, sygn. 445/7 s. 43–48.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 234.
- ↑ Rozkaz Dowódcy WOP nr PF-121/WOP z 17.07.1963 w sprawie zmian organizacyjnych w 3 Karpackiej BWOP.
- ↑ Żurawlow 2014 ↓, s. 37–38.
- 1 2 3 4 5 Żurawlow 2014 ↓, s. 38.
- ↑ Rozkaz Dowódcy WOP nr 009/WOP z 17.02.1976.
- 1 2 3 4 Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
- 1 2 Gacek 2005 ↓, s. 14.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 19–20.
- ↑ Pro Memoria 2019 – Ostatnie pożegnanie śp. płk. w st. spocz. Stefan Gacek. emeryci-sg.org.pl, 2019-02-13. [dostęp 2019-03-06]. (pol.).
- ↑ Mariusz Kolanko: Ostatnie pożegnanie śp. płk WOP w st. spocz. Stanisława Mikulskiego. emeryci-sg.org.pl, 2021-10-07. [dostęp 2021-10-08]. (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 Gacek 2005 ↓, s. 23.
- 1 2 3 4 5 Jarmoliński 2013 ↓, s. 157.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 20.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 9.
- 1 2 3 Gacek 2005 ↓, s. 41.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 11.
- ↑ Kudasiewicz 2004a ↓, s. 10.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 36.
- 1 2 3 Gacek 2005 ↓, s. 13.
- 1 2 3 Gacek 2005 ↓, s. 42.
- 1 2 Gacek 2005 ↓, s. 18.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 43.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 44.
- ↑ Kudasiewicz 2004b ↓, s. 10.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
- 1 2 Gacek 2005 ↓, s. 45.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 46.
- ↑ Mariusz Kolanko: Ostatnie pożegnanie śp. mjr WOP/SG w st. spocz. Antoniego Bławickiego. emeryci-sg.org.pl, 2022-05-06. [dostęp 2022-05-09]. (pol.).
- 1 2 Żurawlow 2011 ↓, s. 43.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Grzegorz Goryński. Plany mobilizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza okresu zimnej wojny – zadania na rzecz MON. „Biuletyn Historyczny Muzeum Marynarki Wojennej”. 36/2021, 2021. Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej. ISSN 0137-5539.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945–1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75–531 Koszalin, 2013.
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Sławomir Żurawlow, Garnizon Wojska Polskiego w Gliwicach Rys historyczny 1945–2014, Gliwice: Zakład Poligraficzny Waldemar Wiliński, 2014.
- Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).
- Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP – Dziewczyna WOP-isty. „Tygodnik Prudnicki”. 5(688), s. 10, 2004-02-04. ISSN 1231-904X.
- Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP - Imieniem Wojsk Ochrony Pogranicza. „Tygodnik Prudnicki”. 11(694), s. 10, 2004-03-17. ISSN 1231-904X.